Курапати
Курапати (белоруски: Курапаты) — шумска област во предградието на Минск, Белорусија, позната по тоа што голем број луѓе биле погубени помеѓу 1937 и 1941 година за време на т.н. Голема чистка од страна на советската тајна полиција, НКВД.
| Курапати Курапаты | |
|---|---|
 | |
 | |
| Вид | шумска област |
| Место | Минск, Белорусија |
| Координати | област_ 53°58′N 27°36′W / 53.967° СГШ; 27.600° ЗГД |
Точниот број на жртви е непознат, главно поради тоа што архивите на НКВД се наоѓаат во Белорусија, и сè уште не се отворени[1]. Според различни извори, бројот на луѓе кои загинале во Курапати се проценува на: до 7.000 луѓе (според генералниот обвинител на Белорусија[2]), најмалку 30.000 лица (според адвокат на Белоруска ССР Тарнавски), до 100.000 луѓе (според извори од книгат Белорусија[1][3]), од 102.000 до 250.000 луѓе (според статијата на Зјанон Пазнјак во весник[4][5]), 250.000 луѓе (според полскиот историчар и професор на Универзитетот во Вроцлав, Здиславу Јулијан Винички[6]), и повеќе од овие бројки (според британскиот историчар Норман Дејвис[7]).
Во 2004 година Курапати бил вклучен во списокот на културно наследство од прва категорија на Белорусија[8].
Откривање и чествување уреди
Откритието на историчарот Зјанон Пазнјак и ексхумацијата на останките во 1988 година дало дополнителен импулс за движењето за продемократија и за независност во Белорусија во последните години на Советскиот Сојуз, пред да се распадне. Истраги биле спроведени и од страна на советските и од страна на белоруските власти, но биле убедени дека сторителите биле припадници на НКВД. Ова се заснова на признание на поранешните членови на НКВД и на сведочењата на очевидците на 55 селани од околните села, кои кажале дека НКВД на тоа место доведувал луѓе во камиони и ги егзекутирал во текот на 1937-1941 година.
Претседателот на САД Бил Клинтон ја посетил шумата Курапати во 1994 година, кога бил во посета на Белорусија. Клинтон отворил еден мал споменик од гранит на кој пишува „За Белорусите од американскиот народ“, можеби првиот постсоветски културен артефакт од САД на белоруската територија. Споменикот бил оштетен трипати, но подоцна бил обновен.
Во 2001 година, кога на Курапати бил загрозен од планирско проширување, младите сили од Белорускиот народен фронт, Зубр и некои помали организации ја окупирале локацијата и седеле со ладната зима во шатори, обидувајќи се да ја сопрат изградбата на патот, со истото завршило без успех.
На 29 октомври 2004 година, еврејската заедница на Белорусија поставила споменик во спомен на Евреите и другите државјани кои биле убиени во шумата Курапати. Гранитниот камен има два натписи на јидиш и белоруски: „На нашите сограѓани -евреи, христијани и муслимани - жртви на сталинизмот од белоруските евреи“.
Во доцните 1980-ти, влијателното продемократско движење и движењето за независност во Белорусија (Белоруски народен фронт) било во голема мера инспирирано од Перестројката и наодите од гробовите на поранешниот советски полигон во Курапати, во близина на Минск.
За разлика од соседните земји, властите на Република Белорусија под претседателот Александар Лукашенко дале ограничен пристап до државните архиви поврзани со сталинистичките репресии и не ги одбележуваат жртвите на комунизмот на владино ниво.
Демократската опозиција во близина на конзервативната христијанска партија, обновената Белоруска Христијанска партија и Партијата БНФ ги одбележуваат жртвите на советскиот режим на 29 и 30 октомври, на денот на масовното егзекутирање на белоруските писатели во 1937 година, како и на денот на комеморацијата на почит кон традиционалните предци во почетокот на ноември.
Наводи уреди
- ↑ 1,0 1,1 Памяць і забыцьцё Курапатаў // RFE/RL, 28.10.2009
- ↑ „Пресс-релиз Беларусского Хельсинкского комитета №19 от 27.10.98 г.“. Архивирано од изворникот на 2010-10-31. Посетено на 2018-04-04.
- ↑ Даведнік «Беларусь». — Мн.: «Беларуская энцыкляпэдыя», 1995.
- ↑ З. Пазьняк, Я. Шмыгалёў, М. Крывальцэвіч, А. Іоў. Курапаты. — Мн.: Тэхналогія, 1994.
- ↑ Kurapaty // Zaprudnik, Jan. Historical Dictionary of Belarus. — Lamham. — London: Scarecrow Press, 1998. P. 139.
- ↑ Zdzisław J. Winnicki. Szkice kojdanowskie. — Wrocław: Wydawnictwo GAJT, 2005. ISBN 83-88178-26-1. — С. 77—78.
- ↑ Norman Davies. Powstanie '44. — Kraków: Wydawnictwo Znak, 2004. ISBN 83-240-0459-9. — С. 195
- ↑ Постановлениe Министерства культуры № 15 «О зонах охраны материальной недвижимой историко-культурной ценности «Место уничтожения жертв политических репрессий 30-40-х годов XX века в урочище Куропаты» (2004)/ref Читать полностью: http://naviny.by/rubrics/society/2012/10/25/ic_articles_116_179689/
Надворешни врски уреди
- Kurapaty memorial in danger: business versus historical memory Архивирано на 22 април 2020 г. Belarus Digest