Кралски список од Торино

Кралскиот список од Торино, исто така познат како Кралскиот канон од Торино, е древен египетски папирус кој се смета дека е од времето на владеењето на фараонот Рамзес II, сега во Музејот Егицио (Египетскиот музеј) во Торино. Папирусот е најширокиот список на кралеви составен од Старите Египќани што денес го имаме, и е основа за одредување на хронологијата пред владеењето на Рамзес II.

1904 верзија на обид да се состават делови од кралскиот список од Торино

Создавање и употреба

Се верува дека папирусот е од времето на владеењето на Рамзес II, за време на средината на Новото Кралство или Деветнаесеттата династија. Почетокот и крајот на списокот сега се изгубени, не постои вовед, и списокот не продолжува по Деветнаесеттата династија. Така, списокот може да бил создаден во било кое време, од владеењето на Рамзес II до крајот на Дваесеттата династија.

Папирус ги наведува имињата на владетелите, должината на владеењето во години, месеци и денови за некои кралеви. Во некои случаи тие се групирани заедно по семејството, што одговара приближно на династиите од книгата Манетон. Списокот ги вклучува имињата на ефемерните владетели или оние кои владееле со мали територии кои можат да бидат неспоменати во други извори.

Се верува дека списокот содржи и кралеви од Петнаесеттата династија, Хиксите кои владееле со Долниот Египет и делтата на реката Нил. Владетелите од племето Хикси немаат картуши, а се додавал хиероглифски знак за да се покаже дека се странци, иако обично не се наведени во другите кралски списоци.

Папирусот првично бил даночен список, но на задната страна бил напишан список на владетелите на Египет - вклучувајќи ги митските кралеви, како што се боговите, полубоговите и духовите, како и луѓето кралеви. Бидејќи се користел задниот дел од еден постар папирус, може да укаже дека списокот не бил од голема формална важност за оној што го пишувал, иако како примарна функција на списокот се смета дека е административна помош. Како таков, папирусот е помалку веројатен да биде пристрасен против одредени владетели, и се верува дека ги вклучува сите кралеви на Египет познати на оние што ги запишале, до Деветнаесеттата или Дваесеттата династија.

Откривање и реконструкција

Папирус бил пронајден од страна на италијанскиот патник Бернардино Дровети во 1820 година во Луксор, Египет, а во 1824 година бил откупен од египетскиот музеј во Торино, Италија, и бил означен како папирус број 1874. Кога кутијата во која бил транспортиран во Италија била распакувана, списокот се распаднал на мали фрагменти. Жан Франсоа Шамполион, кој го испитувал, можел да препознае само некои од поголемите фрагменти кои содржат кралски имиња, и создал цртеж на она што тој можел да го дешифрира. Реконструкцијата на списокот била направена за подобро да се разбере и да помогне во истражувањето.

Саксонскиот истражувач Густав Сејфарт (1796-1885) ги преиспитал фрагментите, некои само еден квадратен сантиметар, и направил поцелосна реконструкција на папирусот заснована само на папирусните влакна, бидејќи тој сè уште не можел да го одреди значењето на хиератските знаци. Следната работа на фрагментите била направена од минхенскиот египтолог Јенс Петер Лаут, кој во голема мера ја потврдил реконструкцијата на Сејфарт.

Во 1997 година, истакнатиот египтолог Ким Рихолт објавил ново и подобро толкување на списокот во својата книга „Политичката ситуација во Египет за време на Вториот преоден период од 1800-1550 п.н.е.“ После повторно проучување на папирусот, се очекува дополнување на верзијата од Рихолт. Египтологот Доналд Редфорд, исто така, го проучувал папирусот и забележал дека иако многу од имињата на списокот одговараат на имиња од споменици и други документи, постојат некои несогласувања и не одговараат сите имиња, со што ја ставил под знак прашалник веродостојноста на документот за хронологијата пред Рамзес II.

И покрај обидите за реконструкција, околу 50% од папирусот останува изгубен. Овој папирус како што е во моментов конституиран е долг 1,7 метри и широк 0,41 метри, искршен на повеќе од 160 фрагменти. Во 2009 година, претходно необјавени фрагменти биле откриени во просторијата за складирање на Египетскиот музеј во Торино, во добра состојба. Се очекува ново издание на папирусот.

Зборот хуџефа, пронајден двапати на папирусот, денес е познато дека бил користен од страна на кралските книжници од ерата на Рамзес II, односно времето на Деветнаесеттата династија на древниот Египет, кога книжниците составувале кралски списоци како што се кралскиот список од Сакара и кралскиот канон од Торино, а името на починатиот фараон било нечитливо, оштетено или целосно избришано.

Поврзано

• Список на фараони
• Каменот од Палермо

Библиографија

• [./https://en.wikipedia.org/wiki/Alan_Gardiner Alan Gardiner], editor. Royal Canon of Turin. Griffith Institute, 1959. (Reprint 1988. ISBN 0-900416-48-3ISBN [./https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/0-900416-48-3 0-900416-48-3])
• Beckerath, Jürgen von. “Some remarks on Helck's 'Anmerkungen zum Turiner Konigspapyrus‘.“ Journal of Egyptian Archaeology 81, (1995): 225-227.
• Beckerath, Jürgen von. “The Date of the End of the Old Kingdom of Egypt.” Journal of Near Eastern Studies 21, no. 2 (April 1962): 140-147.
• Bennett, Chris. “A Genealogical Chronology of the Seventeenth Dynasty.” Journal of the American Research Center in Egypt 39, (2002): 123-155.
• George Adam Smith, "Chaldean Account of Genesis" (Whittingham & Wilkins, London, 1872) (Reprint 2005. Adamant Media Corporation, ISBN 1-4021-8590-1) p290 Contains a different translation of the Turin Papyrus in a chart about "dynasty of gods".
• Kenneth A. Kitchen "King Lists" The Oxford Encyclopedia of Ancient Egypt. Ed. Donald B. Redford. Copyright © 2001, 2005 by Oxford University Press, Inc.. The Oxford Encyclopedia of Ancient Egypt. Oxford University Press.
• [./https://en.wikipedia.org/wiki/Kim_Ryholt K. Ryholt], The Political Situation in Egypt during the Second Intermediate Period. Carsten Niebuhr Institute Publications, vol. 20. Copenhagen: Museum Tusculanum Press, 1997. ISBN 87-7289-421-0ISBN [./https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/87-7289-421-0 87-7289-421-0].
• [./https://en.wikipedia.org/wiki/Kim_Ryholt K. Ryholt], ‘The Turin King-List’, Ägypten und Levante 14, 2004, pp. 135–155. This is a detailed description of the king-list, the information it provides, and its sources.
• Málek, Jaromír. “The Original Version of the Royal Canon of Turin.” Journal of Egyptian Archaeology 68, (1982): 93-106.
• Spalinger, Anthony. “Review of: ‘The Political Situation in Egypt during the Second Intermediate Period, c. 1800-1550 B. C.’ by K.S.B. Ryholt." Journal of Near Eastern Studies 60, no. 4 (October 2001): 296-300.

Надворешни врски

• Опис и превод на кралскиот список.
• Хиероглифи со превод, Архивирано на 1 јуни 2020 г. вклучувајќи го новото поставување на Рајхол на фрагментите.