Кизилорда
Кизилорда (казашки: Қызылорда, Qyzylorda; руски: Кызылорда), порано позната како Кзил-Орда (руски: Кзыл-Орда), Ак-Мехет (Ак-Мечеть), Перовск (Перовск) и Форт-Перовски (Форт-Перовский) , е град во јужно-централниот дел на Казахстан, главен град на Кизилординска област и поранешен главен град на Казашка Советска Социјалистичка Република од 1925 до 1929 година.
| Кизилорда Қызылорда | ||
|---|---|---|
| Град | ||
 Кизилорда | ||
| ||
  Кизилорда | ||
| Координати: 44°51′N 65°31′E / 44.850° СГШ; 65.517° ИГД | ||
| Земја |  Казахстан | |
| Област | Кизилординска | |
| Основан | 1820 | |
| Статус на град | 1867 | |
| Управа | ||
| • Akim (градоначалник) | Нурлубек Налибајев | |
| Површина | ||
| • Вкупна | 2,400 км2 (0,927 ми2) | |
| Надм. вис. | 128 м | |
| Население (2020) | ||
| • Вкупно | 312 861 | |
| • Густина | 150/км2 (400/ми2) | |
| Часовен појас | UTC+6 (UTC+6) | |
| Пошт. бр. | 120001 - 120018 | |
| Повик. бр. | +7 7242 | |
| Рег. таб. | 11 | |
| Мреж. место | https://kyzylorda.gov.kz/ | |
Градот има население од 242 462 жители, (попис во 2020 година). Историски се развиваше околу реката Сир Дарја и местото на тврдината Коканд. Населението на градот со околните села е 312 861 (попис во 2020 година).
Етимологија уреди
Името буквално значи црвен град, од турскиот „кзыл“ (црвено; овде се користи во заедничката советска идеолошка конотација) и турско-монголскиот „орда“ (град).
Историја уреди
Современиот град ги има своите почетоци во 1817 година како место на тврдината Коканд позната како Ак-Мехет, или бела џамија. Во 1853 година, за време на руското освојување на Туркестан, тврдината била заземена од руските трупи под водство на генералот Василиј Перовски. Русите основале нова тврдина и го нарекле Форт-Перовски (Форт-Перовский), по генералот.
Градот Перовск (Перо́вск) во рускиот Туркестан подоцна се развил околу тврдината. Во 1925 година, градот бил преименуван во Кзил-Орда (Кзыл-Орда) и бил назначен за главен град на Казашка ССР. Во 1929 година главниот град бил преместен во југоисточниот регион и Алмати.
Географија уреди
Клима уреди
Кизилорда има студена пустинска клима со топли лета и студени зими. Врнежите се мали во текот на целата година, особено во летните месеци. Снегот е вообичаен, иако слаб, во зима. Најниската регистрирана температура е −33,9 °C (−29,0 °F), забележана во февруари 1969 година, а највисоката температура е 46,0 °C (114,8 °F), евидентирана во јули 1975 година.[1]
| Климатски податоци за Кизилорда | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Месец | Јан | Фев | Мар | Апр | Мај | Јун | Јул | Авг | Сеп | Окт | Ное | Дек | Годишно |
| Највисока забележана °C (°F) | 15.2 (59.4) |
21.8 (71.2) |
31.3 (88.3) |
39.3 (102.7) |
41.4 (106.5) |
44.6 (112.3) |
46.0 (114.8) |
44.7 (112.5) |
42.0 (107.6) |
35.7 (96.3) |
26.0 (78.8) |
17.2 (63) |
46.0 (114.8) |
| Прос. висока °C (°F) | −2.5 (27.5) |
0.2 (32.4) |
8.8 (47.8) |
20.3 (68.5) |
27.2 (81) |
32.9 (91.2) |
34.3 (93.7) |
32.6 (90.7) |
26.1 (79) |
17.4 (63.3) |
7.2 (45) |
−0.4 (31.3) |
17.0 (62.6) |
| Сред. дневна °C (°F) | −6.8 (19.8) |
−5.0 (23) |
2.7 (36.9) |
13.3 (55.9) |
20.3 (68.5) |
26.1 (79) |
27.8 (82) |
25.7 (78.3) |
18.6 (65.5) |
10.2 (50.4) |
1.9 (35.4) |
−4.7 (23.5) |
10.8 (51.4) |
| Прос. ниска °C (°F) | −10.3 (13.5) |
−9.2 (15.4) |
−2.2 (28) |
6.9 (44.4) |
13.2 (55.8) |
18.8 (65.8) |
20.8 (69.4) |
18.6 (65.5) |
11.7 (53.1) |
4.0 (39.2) |
−2.4 (27.7) |
−8.2 (17.2) |
5.1 (41.2) |
| Најниска забележана °C (°F) | −33.0 (−27.4) |
−33.9 (−29) |
−26.0 (−14.8) |
−8.0 (17.6) |
−0.8 (30.6) |
7.2 (45) |
10.9 (51.6) |
6.0 (42.8) |
−1.0 (30.2) |
−12.6 (9.3) |
−25.1 (−13.2) |
−31.0 (−23.8) |
−33.9 (−29) |
| Прос. врнежи мм (ин) | 19 (0.75) |
15 (0.59) |
17 (0.67) |
16 (0.63) |
16 (0.63) |
10 (0.39) |
6 (0.24) |
4 (0.16) |
4 (0.16) |
10 (0.39) |
17 (0.67) |
17 (0.67) |
151 (5.94) |
| Прос. бр. дождливи денови | 4 | 4 | 6 | 6 | 6 | 4 | 3 | 2 | 2 | 5 | 6 | 5 | 53 |
| Прос. бр. снежни денови | 12 | 9 | 4 | 0.2 | 0.03 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0.4 | 3 | 9 | 38 |
| Прос. релативна влажност (%) | 78 | 74 | 65 | 49 | 41 | 35 | 34 | 34 | 40 | 52 | 70 | 77 | 54 |
| [се бара извор] | |||||||||||||
Земјоделството уреди
Кизилорда е позната по производството на ориз. Стотици хектари се посветени на производството на ориз. Во градот работат две мелници за ориз.
Образование уреди
Државниот универзитет Кизилорда (КСУ) е водечки центар за образование, центар за наука и култура во градот. Основан во 1950 година, универзитетот обучува високо квалификувани специјалисти на 11 факултети.
Транспорт уреди
Кизилорда има еден аеродром. Тој се разви како центар за снабдување на важните нафтени полиња во блискиот слив Тургај.
Туризам уреди
Интересни точки за туристите во регионот Кизилорда се исчезнатото Аралско Езеро и космодромот Бајконур, археолошки ископувања во Сауран и Шиганак, меморијалниот комплекс на Коркит Ата и неколку антички мавзолеи.[2]
Збратимени градови уреди
Поврзано уреди
Наводи уреди
- ↑ „Погода и Климат - Климат Кызылорды“. web.archive.org. 2016-11-25. Архивирано од изворникот на 2016-11-25. Посетено на 2020-11-28.CS1-одржување: бот: непознат статус на изворната URL (link)
- ↑ „Kyzylorda travel guide“. Caravanistan (англиски). Посетено на 2020-11-28.
- ↑ „Kardeş Şehirler“. www.bursa.bel.tr. Архивирано од изворникот на 2020-02-06. Посетено на 2020-11-28.