Жирар Дезарг, алијас С.Г.Д.Л. (Sieur Girard Desargues Lyonnois како што тој самиот ги потпишува своите списи) бил француски геодет и архитект роден во Лион на 21 февруари 1591(1591-02-21)(433 г.)и починал во Лион во октомври 1661 г. Се смета за еден од основачите на проективната геометрија. Тој ја извел обединетата теорија на коники . Нему му ја должиме теоремата на Дезарг за триаголниците во перспектива, а исто така и теоремата на Дезарг за инволуцијата .

Биографија уреди

Младост уреди

Имаме само расфрлани документи за животот на Дезарг, а годините пред 1630 година се слабо познати. Дезарг очигледно бил трето од шест деца: Жан и Кристоф, неговите двајца постари браќа, адвокати во Парламентот во Париз, потоа Антоан, Франсоаз и Катрин. Во 1621 година, тој бил трговец со свила во Лион, но во 1626 година тој веќе патувал во Фландрија и побарал од градот Париз патент за изградба и експлоатација на фонтани. Во Париз се сретнал со Марин Мерсен, со кого се дружеле, и со Рене Декарт, чиј пријател бил до неговата смрт. Во 1628 година, неговите двајца постари браќа штотуку починале, па тој станал наследник на семејното наследство. Учеството на Дезарг во опсадата на Ла Рошел од 1627–28 година, изнесено од Вајс во „Универзална биографија“ (1842), е веродостојно, но никогаш не било поддржано од документирани извори.

Населување во Париз уреди

Дезарг се населил во Париз околу 1630 година. Во 1634 година, отец Мерсен во своите писма спомнал трактат за перспективата што Дезарг ја пишувал, но неговите први трактати датираат од 1636 година. Пренесени до членовите на академијата Мерсен, овие дела се особено ценети од Ферма и Декарт, но истото не може да се каже за проектот Брујон за напад на настаните од пресеците на конус со рамнина, напишан на јазик позајмен од на „двоен разговор“ на калфите столари, односно знаците кои ги означуваат конструктивните делови, кои ги водат на локацијата. Овој краток трактат, во кој се користат ги конструкциите на конусната перспектива за проучување на својствата на конусите (елипса, парабола, хипербола) за првпат ги воведува поимите за дуалноста права-точка и точка во бесконечност. Декарт ги ценел геометриските методи на Дезарг, но го сметал стилот на либретото непотребно нејасен и провокативен, бидејќи приоритет мора да биде јасноста на изразувањето. Така, Декарт го оцрнува и „Есеј за кониците“ на младиот Блез Паскал, велејќи дека овој особено имал корист од лекциите на Дезарг.

Кавга со Богранд уреди

Во 1636 година, секретарот на кралот Жан де Богранд објавил трактат со наслов Геостатиката за формата на законот за гравитација, трактат чии демонстрации биле оспорени меѓу другите од Декарт, Ги де Ла Брос и Дезарг. За возврат, Боран го критикувал нацрт нацртот на Дезарг со оспорување на оригиналноста на предлозите во трактатот, позајмени од Конките на Аполониј . Расправијата продолжила и ескалирала сè до смртта на Богранд во 1642 година.

Примена во уметноста уреди

Од 1639 година, Жирар Дезарг отворил приватен курс за да ги научи занаетчиите (обработувачи на камен, столари, гравери, изработувачи на инструменти) за примената на неговата техника на линеарна перспектива, која имплицитно ја вовел (со фактот дека паралелите што се оддалечуваат се сечат во бесконечноста) и за првпат идејата за точка во бесконечност. Граверот Абрахам Босе, меѓу другите, ја посетувал оваа институција од 1641 година и оттогаш станал најверниот пропагандист на методот на лионскиот геодет. Од друга страна, архитектите и сликарите ги оспоруваат неговите методи. Во реалноста, во тек е конфликт чија големина ни бега, кој мора да се стави паралелно со борбата што ја води Абрахам Босе против Академијата. Дезарг бил особено оспорен од мајсторот ѕидар и каменорезец Жак Курабел, во врска со изводливоста на неговиот метод. Контроверзноста продолжила и по смртта на Дезарг, кога против неговите теореми се бореле Језуитите сè до XVIII век, после кој тие веќе нема да бидат ни познати.

Враќање во Лион уреди

 
Жирар Дезарг - плакета во Лион

Неволјите на Фронд го поттикнале Дезарг да се врати во Лион во 1648 година. Тој живеел на левиот брег на Саон, во куќа сместена на Понт ду Шанж, над лакот познат како „Чудеса (Прекрасни работи)“.

Од 1645 до 1651 година, Лион добил ново Градско собрание на Плас де Теро (Place des Terreaux), изграден под раководство на Симон Мопен, градски патник, на кого Дезарг му помогнал за архитектурата (фасада, овални скали, итн.) и Томас Бланше за фреските .

Во 1651 година, Дезарг го изградил хотелот Оливие де Сенозан, сместен на број 1 улица на полковник Шамбоне (n°1 rue du Colonel-Chambonnet). Овој хотел, денес се вика Хотел Европа (Hôtel de l'Europe), оттогаш има сместено голем број на суверени кои минуваат низ Лион.

Како сопственик на имотот Шато-Гриле, во близина на Кондрие, тој таму одгледувал винова лоза; таму го примил и својот колега Блез Паскал во 1652 година.

Едно писмо од Хајгенс сугерира дека во 1660 година Дезарг се вратил во Париз, бидејќи учествувал во академијата Милон.

Дела уреди

 
Вежбање на линијата со докази (1643)

Списоци на дела уреди

  • Дела на Дезарг, сајт «Архитектура» од Центарот за повисоки студии на ренесансата во Тур

Влијание уреди

Паскал, Понселет, Монж .

Епонимија уреди

Библиографија уреди

Абрахам Бос уреди

Видете ги публикациите на Абрахам Бос, кој во многу случаи се појавува како реле на делото на Дезарг.

  • Абрахам Бос, Универзалниот начин на г. Дезарг, Лионецот: за поставување на оската и зда ги поставите часовите и другите работи на кадраните на сонце, 1643 година
  • Абрахам Бос, Трактат за геометриски практики и перспективи, предаван на Кралската Академија за сликарство и скулптура... каде што е неопходно да се користи линијарот и компасот. Париз, кај авторот, 1665 година.

Други автори уреди

  • F. Grignoux; и др. (10 février 2011). „Sur les pas de Girard Desargues, mathématicien et architecte lyonnais“. Напосредна употреба на al. во: |last= (help); Проверете ги датумските вредности во: |date= (help) — Texte d'introduction
  • Arthur Birembaut, « Quelques documents sur Desargues », dans Revue d'histoire des sciences et de leurs applications, 1961, vol. 14, no 14-3-4,  
  • Jean Dhombres; Joël Sakarovitch (1994). Desargues en son temps. Paris: Albert Blanchard. стр. 483. ISBN 978-2-85367-188-0.
  • (англиски) Judith Veronica Field et Jeremy John Gray (dir.), The geometrical work of Girard Desargues, New York, Springer, 1987
  • Gilles Granger, Essai d'une philosophie du style, Paris, Armand Colin, 1968, 312 p.
  • Gilles-Gaston Granger, L'irrationnel, Odile Jacob, 1998 — Granger parle d'une « révolution arguésienne[9] ».
  • (en) John J. O'Connor et Edmund F. Robertson, « Girard Desargues », sur MacTutor, université de St Andrews.
  • Didier Nordon, Promesses d’un titre — Onglet Analyse
  • Noël Germinal Poudra, Œuvres de Desargues, Leiber, Paris, 1864 ; t. I : 510 p. et t. II : 428 p.
  • Maria-Anne Privat-Savigny et collaborateurs, Philibert de l'Orme, Girard Desargues, de l'architecture classique aux enjeux urbanistiques contemporains, Lyon, 2011 ISBN 2357401362, 9782357401365
  • (англиски) Mark Edward Schneider, Girard Desargues, the architectural and perspective geometry, Virginia Polytechnic Institute and State University, 1983, 604 p.
  • René Taton (1962). „Sur la naissance de Girard Desargues“. Revue d'histoire des sciences et de leurs applications. 15 (2): 165-166. Надворешна врска во |title= (help)
  • René Taton, « L'œuvre de Pascal en géométrie projective », dans Revue d'histoire des sciences et de leurs applications, 1962, vol. 15, no 15-3-4,  
  • René Taton, L’œuvre mathématique de G. Desargues, Paris, Vrin, 1981, 232 p.ISBN 2-7116-0694-5 — Reprise et mise à jour de l'édition de 1951 ; 2e  éd., 1988 (ISSN 0295-7337)
  • A Dictionary of Scientists (англиски). Oxford University Press. 2003. ISBN 978-0-19-172683-5. Архивирано од изворникот на 2017-02-04. Посетено на 2023-11-07.
  • Christopher Clapham; James Nicholson (2009). The Concise Oxford Dictionary of Mathematics (англиски). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-172712-2. Архивирано од изворникот на 2017-02-04. Посетено на 2023-11-07.