Дари
Дари (персиски: دری, Darī,) или дарископерсиски јазик (персиски: فارسی دری, Fārsī-ye Darī) е заеднички поим за источноперсиските дијалекти во Авганистан. Така, оваа група дијалекти се именува и како авганистанско-персиски јазик.[4][5] Иако всушност е персиски дијалект, сепак се именува како јазик бидејќи бил признаен како таков во 1964 година во Авганистан и станал службен јазик во државата покрај паштунскиот.[6][7] Дари е најзборуван јазик во Авганистан и истиот е мајчин јазик на околу 50% од вкупното население на државата.[4][8][9][10] Иранските и авганистанските дијалекти на персискиот јазик се доста разбирливи, но постојат одредени разлики во поглед на зборовниот фонд и фонологијата. Јазикот е лингва франка во Авганистан.
| Дари | |
|---|---|
| Авсганистанскоперсиски јазик, дарископерсиски јазик دری | |
| Изговор | /dæˈɾi/ |
| Застапен во | Авганистан |
| Говорници | (околу 15-18 милиони[1] во 1992–2000 г.) Јазикот се зборува од околу 25% до 50% од населението во државата, а го разбираат околу 90% од население.[2] Јазикот исто така го разбираат околу 2,5 милиони во пакистан и Иран.[3] |
| Јазично семејство | |
| Писмо | персиско писмо |
| Статус | |
| Службен во | .svg){kind=small} Авганистан |
| Регулативен орган | Академија на науките во Авганистан |
| Јазични кодови | |
| ISO 639-3 | Разни: prs — дари, авганистанскоперсиски aiq — ајмачки haz — хазарашки |
| Linguasphere | 58-AAC-ce (Dari) + 58-AAC-cdo & cdp (Hazaragi) + 58-AAC-ck (Aimaq) |
|
| |
Политички погледи
уредиСамиот народ го именува јазикот како „фарси“, исто како националниот јазик во Иран. Сепак, поради политички причини Авганистан одлучул да го користи името „дари“. Јазикот е службен во Авганистан, заедно со паштунскиот. Името на овој диалект во Авганистан било променето во 1964 година.[11][12]
Наводи
уреди- ↑ Таџици околу 11 милиони, Хазарани 2.5-5,5 милиони; Ајмаци 1,4 милиони
- ↑ Shaista Wahab (2006), Beginner's Dari, Page 1
- ↑ „Dari language, alphabet and pronunciation“. Omniglot.com. Посетено на 2012-08-26.
- ↑ 4,0 4,1 „CIA – The World Factbook, "Afghanistan", Updated on 8 July 2010“. Архивирано од изворникот на 2013-10-15. Посетено на 2012-10-06.
- ↑ „Documentation for ISO 639 identifier: prs“. Архивирано од изворникот на 2012-09-18. Посетено на 2012-10-06.
- ↑ Lazard, G. "Darī – The New Persian Literary Language", Енциклопедија „Ираника“, 2006.
- ↑ „The Afghans – Language Use“. United States: Center for Applied Linguistics (CAL). June 30, 2002. Архивирано од изворникот на 2011-05-04. Посетено на 24 October 2010.
- ↑ „Dari“. UCLA International Institute: Center for World Languages. University of California, Los Angeles. Архивирано од изворникот на 2011-06-05. Посетено на 10 December 2010.
- ↑ „Languages of Afghanistan“. SIL International. Ethnologue: Languages of the World. 2005. Посетено на 16 September 2010.
- ↑ „Dari language“. Encyclopædia Britannica Online. Посетено на 7 December 2010.
- ↑ Willem Vogelsang, "The Afghans", Blackwell Publishing, 2002
- ↑ Declassified, Dr. Zaher said there would be, as there are now, two official languages, Pashto and Farsi, though the latter would henceforth be named Dari.
Дополнителни информации
уреди- Lazard, G. "Darī – The New Persian Literary Language", Енциклопедија „Ираника“
- Sakaria, S. (1967) Concise English – Afghan Dari Dictionary, Ferozsons, Kabul, OCLC 600815
- Farhadi, Rawan A. G. (1975) The Spoken Dari of Afghanistan: A Grammar of Kaboli Dari (Persian) Compared to the Literary Language, Peace Corps, Kabul, OCLC 24699677
Поврзано
уреди
Надворешни врски
уреди- Дариска азбука Архивирано на 30 декември 2017 г.
- Дариска граматика