Голем ушест був

Голем ушест був
Научна класификација
Царство:	Животни
Колено:	Хордати
Класа:	Птици
Ред:	Утковидни
Семејство:	Утки
Род:	Був
Вид:	Голем ушест був
Научен назив
Bubo bubo (Linnaeus, 1758)
Распространетост

Голем ушест був (науч. Bubo bubo) — најголемата ноќна граблива птица од семејството утки. Се среќава и во Македонија.

Физички опис

Голем ушест був во Зоо Скопје.

Оваа птица е најголем вид меѓу утките, а воедно и најголема утка во Европа и западниот Палеарктик. Должината на телото се движи од 59 до 73 см, распонот на крилјата 160-190 см и масата 2-4 кг. Toj e нешто помал од златниот орел, но е поголем од снежниот був. Поседува големи пердувести „уши“ на врвот на главата кои немаат никаква врска со ушните отвори кои се наоѓаат пониско на главата. Мажјакот и женката не може да се разликуваат по надворешноста, бидејќи се потполно исти по боја и големина. Меѓутоа, мажјакот и женката се разликуваат токму по пердувестите „уши“ кои кај женката се спуштени надолу. Имаат руво во топла кафеава боја, градите се ишарани со широки линии, „лицето“ е темно и на него особено се оздвојуваат портокаловите очи.

Начин на живеење

Бувот лови ноќно време, од квечерината до зората. Летот е бесшумен, со меки замавнувања кога прелетува долги растојанија. Бувовите имаат разни техники на лов. Може да го фатат пленот на земја, но и во полн лет. Исто така може да ловат во шума, но повеќе претпочитаат отворени простори. Можат да живеат повеќе од 60 години во заробеништво, а во дивината најмногу околу 20 години. Немаат вистински природни непријатели, па далеководите, сообраќајот, како и ловот се главните причини за смрт. Територијалното огласување на мажјакот е длабоко и звучно „хуу“ кое се повторува во интервали од околу 8 секунди. Женките често се огласуваат со лаеж кој личи на огласувањето на лисицата. Хукањето на мажјаците во текот на мирните летни ноќи надалеку се слуша, дури и на 2-3 километри. Најчесто се огласува во квечерина или во зорите.

Исхрана

Во различните области како негов плен се најразлични животни - стаорци, глувци, зајаци. Јаде и мрша од овие видови, како и млади и возрасни лисици, златки и други грабливци до големи инсекти (најчесто бумбари), па дури и риби. Особено сака ежови и змии, и не се плаши од отровноста на поскокот. Напаѓа и црни и степски творови и лилјаци.

Распространување

Големиот ушест був се среќава само во изолирани места, но генерално на големи пространства од Европа и Азија, без крајниот север, во стари широколисни и иглолисни шуми, степи, полупустини, влажни низини и суви, карпести терени.

Размножување

Bubo bubo bubo

Брачниот период започнува во февруари. Гнезди во карпести пукнатини и возвишенија на земјата и ретко во пукнатини од дрвјата. На крајот на март снесува од две до четири јајца во интервал од два до четири денови. Затоа испилените млади (по 35-дневно квачење на јајцата) се со различна возраст. Храната ретко е доволна за сите, особено ако се пет или шест. Во тој случај, најголемите бувчиња ги убиваат и јадат помалите. Младите птици започнуваат да летаат во јули. Младите бувови стануваат полово зрели во втората година од нивниот живот.

Бувовите како тема во уметноста

• „Утката и орелот“ (српски: Сова и орао) - српска народна песна.
• „Адвокат“ — песна на македонскиот писател Видое Подгорец.
• „Бронзена утка“ - песна на рускиот поет Виктор Соснора.
• „Јас сум був“ (англиски: I Am The Owl) — песна на американската панк-рок група Дед Кенедис (Dead Kennedys) од 1982 година.