Бисфенол А
Бисфенолот А претставува органска супстанца која содржи две фенолни функционални групи. Се користи при производството на некои видови на пластика. Се користи и како адитив при производството на некои видови пластика.
| |
Назив според МСЧПХ 4,4'-дихидрокси-2,2-дифенилпропан | |
Други називи BPA | |
| Назнаки | |
|---|---|
| 80-05-7 | |
| ChemSpider | 6371 |
| 3Д-модел (Jmol) | Слика |
| RTECS-бр. | SL6300000 |
| |
| Својства | |
| Хемиска формула | |
| Моларна маса | 0 g mol−1 |
| Изглед | Бели или светко кафени плоснати кристали или прашок |
| Густина | 1,20 g/cm³, цврста фаза |
| Точка на топење | |
| Точка на вриење | |
| 120–300 ppm (при 21,5 °C) | |
| Опасност | |
| NFPA 704 | |
| Температура на запалување | 227 °C, самозапалување: 600 °C |
| Слични супстанци | |
| Слични супстанци | феноли |
| Дополнителни податоци | |
| Освен ако не е поинаку укажано, податоците се однесуваат на материјалите во нивната стандардна состојба (25 °C, 100 kPa) | |
| Наводи | |
Уште од триесеттите години на минатиот век познато е дека оваа супстанца е штетна по здравјето на човекот. Како резултат на повеќе владини извештаи публикувани во САД во 2008 година употребата и продажбата на оваа супстанца се избегнува.
Синтеза
уредиОва соединение за првпат го има синтетизирано A. П. Дијанин во 1891 година:[1][2]
Оваа метода за синтеза е доста ефикасна, а единствен нуспроизвод кој се добива е водата.
Ефекти врз здравјето
уредиАкутната тосичност на оваа супстанца е ниска и LD50 изнесува 3250 mg/kg кај глувци,[3] но оваа супстанца за жал претставува естрогено активна супстанца.[4][5] Се смета дека подолготрајна изложеност на оваа супстанца може да предизвика дополнителни негативни ефекти врз човековото здравје.[6][7][8]
Првите докази за естогената активност на бисфенолот А се објавени во триесеттите години од минатиот век.[9][10]. Првите подетални студии за токсичните ефекти кои ги предизвикуваат мали концентрации од оваа супстанца се публикувани во 1997 година.[11] Од тогаш негативните влијанија на оваа супстанца врз ендокриниот систем се испитувани во повеќе од 100 студии со што значително е зголемена свеста за штетноста од користењето на оваа супстанца.[12]
Идентификување во пластични материјали
уреди
Постојат седум типови на пластични материјали кои се користат како амбалажа. Во пластиките означени како тип 7 вклучени се сите типови на пластични материјали кои не спаѓаат во првите шест групи. Во оваа група спаѓаат и пластични материјали кои содржат бисфенол А.[13] Доколку ваквите материјали се загреат од нив може да протече бисфенол А со брзина поголема за 55 во споредба со нормални услови на користење на пластиката.
Пластиката од типот 3 содржи бисфенол А додаден како антиоксиданс[13].
Пластичните материјали од останатите типови не содржат бисфенол А.[се бара извор]
Наводи
уреди- ↑ Dianin (1891). „Zhurnal russkogo fiziko-khimicheskogo obshchestva“. 23: 492–. Наводот journal бара
|journal=(help) - ↑ Zincke, Theodor (1905). „Ueber die Einwirkung von Brom und von Chlor auf Phenole: Substitutionsprodukte, Pseudobromide und Pseudochloride“. Justus Liebigs Annalen der Chemie. 343: 75–99. doi:10.1002/jlac.19053430106.
- ↑ MSDS: Bisphenol A 99+%
- ↑ Okada H, Tokunaga T, Liu X, Takayanagi S, Matsushima A, Shimohigashi Y (2008). „Direct evidence revealing structural elements essential for the high binding ability of bisphenol A to human estrogen-related receptor-gamma“. Environ. Health Perspect. 116 (1): 32–8. doi:10.1289/ehp.10587. PMC 2199305. PMID 18197296.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
- ↑ vom Saal FS, Myers JP (2008). „Bisphenol A and Risk of Metabolic Disorders“. JAMA. 300 (300): 1353. doi:10.1001/jama.300.11.1353.
- ↑ vom Saal FS, Hughes C (2005). „An extensive new literature concerning low-dose effects of bisphenol A shows the need for a new risk assessment“. Environ. Health Perspect. 113 (8): 926–33. PMID 16079060.[мртва врска]
- ↑ Hot liquids release potentially harmful chemicals in polycarbonate plastic bottles
- ↑ Le HH, Carlson EM, Chua JP, Belcher SM (2008). „Bisphenol A is released from polycarbonate drinking bottles and mimics the neurotoxic actions of estrogen in developing cerebellar neurons“. Toxicol. Lett. 176 (2): 149–56. doi:10.1016/j.toxlet.2007.11.001. PMID 18155859.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
- ↑ E. C. Dodds and Wilfrid Lawson, "Synthetic Œstrogenic Agents without the Phenanthrene Nucleus", Nature, 137 (1936), 996.
- ↑ E. C. Dodds and W. Lawson, Proceedings of the Royal Society of London, Series B, Biological Sciences, 125, #839 (27-IV-1938), pp. 222–232.
- ↑ Erickson, Britt E. (2 јуни 2008). „Bisphenol A under scrutiny“. Chemical and Engineering News. American Chemical Society. 86 (22): 36–39.
- ↑ Layton, Lyndsey (27 април 2008), „Studies on Chemical In Plastics Questioned Congress Examines Role Of Industry in Regulation“, Washington Post, стр. A1CS1-одржување: датум и година (link).
- ↑ 13,0 13,1 Fiege, Helmut; Heinz-Werner Voges, Toshikazu Hamamoto, Sumio Umemura, Tadao Iwata, Hisaya Miki, Yasuhiro Fujita, Hans-Josef Buysch, Dorothea Garbe, Wilfried Paulus (2002), Phenol Derivatives, Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley-VCH, doi:10.1002/14356007.a19_313CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)