Биоразновидност на Македонија
Македонија содржи голем дел од биоразновидноста на континентот, иако со својата површина од 25.713 км² зафаќа само 0,26% од неговата територија. Како таква, разновидноста на видовите во Македонија е поголема од 54 до 264 пати (кај рибите односно птиците) од просечната европска разновидност. Содржајноста на разновидноста во земјата во однос на целиот континент е: 33,64% кај васкуларните растенија, 14% кај слатководните риби, 20,3% кај водоземците, 25,2% кај влекачите, 64% кај птиците и 29% кај цицачите. Државата опфаќа 70-90% од вкупната разновидност на Балканскиот Полуостров.[1]
Според Националната стратегија за биолошка разновидност со Акциски план за период (2018–2023), на национално ниво се утврдени: 2.095 алгални таксони, над 2.000 видови габи, 450 вида лишаи, над 500 таксони на мовови, 3.500 видови од флората, 85 видови риби, 14 водоземци, 32 видови влекачи, 334 птици и 85 видови цицачи.[2] Критично загрозени се 6 видови габи, 6 видови растенија и 1 вид цицач.[3]
За клучни екосистеми во земјата се сметаат шумските, планинските, сувите тревести и водните.
Габи и лишаи
уредиГабите во Македеонија се од доста разнородно потекло, иако голем дел се мошне малку проучени. Досега се регистрирани 1.053 видови на габи и 354 видови лишаи, но ниеден ендемски вид од двете групи.
Алги
уредиАлгите се особено разновидна група на организми. Еколошки најважни се зелените, силикатните и модрозелените алги. Забележани се вкупно 2.169 видови, највеќето силикатни.
Флора
уреди
Богатството на македонската флора се должи на повеќето флористички елементи (терциерни реликти, средоземни, грчко-малоазиски, илирски, кавкаски, средноевропски, евроазиски, аркто-алпски и космополити) и висок степен на ендемизам.[1] Опфаќа 210 фамилии, 920 родови и околу 3.700 видови. Најбројна група се скриеносемениците со околу 3.200 видови, па мововите со 398 и папратите со 45 видови.
Од вкупно 115 ендемски растенија во земјата, 114 се скриеносеменици. Од нив 109 се дикотиледони, а 5 се монокотиледони. Со најголем удел на ендемизам се одликуваат следиве фамилии:[1]
- главоцветни (18)
- каранфили (17)
- усноцветни (12)
- темјанушки (10)
- струпници (9)
- рози (9)
Фауна
уреди
Фауната на Македонија исто така се одликува со голема разновидност (10.354 видови), предизвикана од разновидното зоогеографско потекло на елементите, како и на присуството на реликтни и ендемски облици.
Во земјата има 668 ендемски животни, што претставува 6,45% од вкупниот број на забележани видови. Најзастапени во разновидноста се членконогите, со вкупно 8.234 видови, од кои 383 се ендемски. Разложено на одделни типови, степенот на ендемизам кај животните во Македонија е следниов:[1]
- праживотни — 28,3%
- сунѓери — 60%
- сплескани црви — 41,2%
- мекотели — 35,8%
- прстенести црви — 25,8%
- членконоги — 4,65%
- хордови — 5,6%
Наводи
уреди- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Анализа и валоризација на биодиверзитетот на национално ниво (PDF). Скопје: УНДП. 2010. ISBN 978-9989-188-66-4. (македонски)
- ↑ Националната стратегија за биолошка разновидност со Акциски план за период (2018–2023), Скопје, 2015, 24 стр.
- ↑ Завод за статистика, „Статистика на животната средина, 2024“, 40-44 стр.
Надворешни врски
уреди- Country Study for Biodiversity of the Republic of Macedonia (First National Report), 2003.
- Извештај за биоразновидноста на Македонија Архивирано на 28 август 2014 г. — МЖСПП (македонски)
- Љупчо Меловски, „Биолошката разновидност на Република Македонија“, 2009.
- Енциклопедија на живиот свет (EOL) — енциклопедија на сите видови во светот (македонски)
- Колева Гудева, Лилјана; Трајкова Фиданка. „Биотехнологија и биодиверзитет: Аспекти на подобрување на генетските ресурси на земјоделските култури“ (PDF). Годишен зборник 2008 на Земјоделскиот факултет. Штип: Универзитет „Гоце Делчев“. III: 57–66. ISSN 1409-987X.