Арташес I (грчки: Άρταξίας, ерменски: Արտաշես; царувал 190/189 година п.н.е. – 160/159 година п.н.е) — основач на Артешесидската династија, чии членови владееле со Ерменското царство речиси два века.

Арташес I
Крал на Ерменија
На престол190/189 година п.н.е.–160/159 година п.н.е.
ПретходникНема
НаследникАртавазд I
Роден(а)230 година п.н.е.
Починал(а)160 година п.н.е.
ДецаАртавазд I
Тигран I

Животопис уреди

Од крајот на 3 век п.н.е., Ерменското царство беше составено од околу 120 династички домени на чело со нахарари, лабаво обединети под оронтидските кралевите на Велика и Мала Ерменија.[1] Иако Александар Велики не ја освоил Ерменија, хеленистичката култура имаше силно влијание врз ерменското општество. Кога Антиох III Велики ја ослободи Ерменија од оронтидското владеење, тој го именувал Арташес како стратег.

По поразот на монархот од страна на Римјаните во Битката кај Магнезија во 190 година п.н.е., Арташес и неговиот ко-стратег Зарех покренале бунт и со римска согласност почнале да владеат самостојно со титулата на крал; Арташес над Велика Ерменија и Зарех над Софена/Мала Ерменија.[2]

Според Страбон и Плутарх, Artashes, исто така го основал ерменскиот град Арташат (Артаската) на Araks Реката во близина на езерото Севан, со помош на картагинскиот генерал Ханибал, кој се криеше од Римјаните во дворот на Арташес. Населението од претходната ервандидска (оронтидска) престолнина Ервандашат било префрлено во Арташет (Артаксата). Арташес станал заробеник на Антиох IV Епифан кога тој ја нападнал Ерменија околу 165 година п.н.е.

Над десетина камен граница маркери се откриени на територијата на модерна Ерменија од времето на владеењето на Арташессо арамејски натписи; пред нивното откритие, постоењето на овие камења беше споменато од страна на Мојсеј Хоренски. Во овие натписи Арташес тврди дека потекнува од Ервандидската (Оронтидската) династија: Крал Арташес, син на Оронтид Зарех.

 
Погребот на Арташес

Од времето на Хајасите до времето на Арташес изминале повеќе од илјада години и за време на тој период Хајасите, Армените, луѓето од Наири и другите етнички групи биле интегрирани и станале една нација, зборувале на ист јазик, живееле заедно во една држава која стана позната како Ерменија.[3]

Арташес беше во брак со Сатеник, ќерка на кралот на Аланите. Тие имаа шест синови: Артавазд, Врујр, Мажан, Зарех, Тиран и Тигран.

Цитати уреди

  • Се вели дека кога Ханибал побегнал од Римјаните и дошол во Ерменија, тој му предложил разни проекти на ерменскиот цар и го научил за неколку корисни нешта. Кога го виде прекрасниот пејзаж и природата во Ерменија тој нацрта скица за иднината на градот. Тогаш тој го однесе Artashes на самото место и го замоли лично да ја надгледува изградбата на градот. Така големиот и убав град беше именуван по кралот, Арташат, и стана неговиот капитал. [4]

Наводи уреди

  1. Pliny, Natural history 6.9.
  2. Strabo, Geography 11.14.15
  3. Kersam Aharonian. A Historical Survey of the Armenian Case. Baikar Publishings, Watertown, Massachusetts, 1989, p. 62
  4. Plutarch, Roman historian (AD 46–120), Lucullus

Надворешни врски уреди