Шива
Шива (санскрит:शिव Śiva, бенгалски:शिब, телугу:शिवुदू ) или Големо божество (Махадева) [1] [2] [3] е едно од трите највисоки божества во Индија, кое заедно со Брама, Вишну го прави светото тројство (Тримурти во хиндуизмот).[4] [5] [6] Шива понекогаш е претставен како машко, понекогаш како женско божество и може да се јави во различни форми. Првобитно божество на огнот, оживувач и уништувач на универзумот. Тој е претставен со две лица, од кои едното означува плодност, а другото милост. Симболите на Шива се бикот Нанди и фалусот Линга. Во ликот на Шива се изразува двојноста на времето - тој наизменично создава и уништува, произведува светови и ги реапсорбира во вечен настан, кое иконографијата го претставува со танцово движење: Шива држи тапан во раката што ја поттикнува идејата на звукот, симбол на создавањето, а во другата има пламен, оган што го уништува универзумот на крајот од секој период.[7] Големата Мајка е бела и црна, Дурга и Кали, живот и смрт, а со наизменичното менување на овие две фази се обезбедува трајност. [7] Мантрата во слава на Шива е Ом Нама Шиваја ( на Деванагари: ॐ नमः शिवाय). Шивизмот бил именуван по него.
Шива е познат како Разурнувач во рамките на Тримурти, хинду тројство кое исто така ги вклучува Брама и Вишну.[8] [9] Во шаивската традиција, Шива е Возвишен Господ кој го создава, штити и го трансформира универзумот. [10] [2] [3] Во шактистичката традиција ориентирана кон божицата, врховната божица (Деви) се смета за енергија и креативна моќ (Шакти) и еднакво комплементарен партнер на Шива. [11] [12] Шива е едно од петте еквивалентни божества во Панчајатана пуџа на хинду традицијата Смарта. [3]
Шива има многу аспекти, и добронамерни и застрашувачки. Во добронамерни аспекти, тој е прикажан како сезнаен јоги кој живее аскетски живот на планината Каилаш, [8] и домаќин со својата сопруга Парвати и неговите две деца, Ганеша и Картикеја. Во неговите жестоки аспекти, тој често е прикажан како убива демони. Шива е познат и како Адијоги (првиот јоги), кој се смета за бог-заштитник на јогата, медитацијата и уметностите. [13]
Иконографските атрибути на Шива се змијскиот крал Васуки околу неговиот врат, раскошната полумесечина, светата река Ганг, која тече од неговата заплеткана коса, трето око на челото (око кое претвора сè пред него во пепел кога ќе се отвори), трисула или трозабец како негово оружје и дамару. Обично се обожава во аниконична форма на лингам. [14]
Шива има предведски корени, [15] а фигурата на Шива еволуирала како спој на различни постари неведски и ведски божества, вклучувајќи го и ригведскиот бог на бура Рудра, кој исто така може да има неведско потекло, [3] во една голема божество. [16] Шива е пан-хинду божество, широко почитувано од Хиндусите во Индија, Непал, Бангладеш, Шри Ланка и Индонезија (особено Јава и Бали ).[17]
Наводи
уреди- ↑ Arvind Sharma 2000.
- ↑ 2,0 2,1 Issitt & Main 2014.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Flood 1996.
- ↑ Flood 1996
- ↑ K. Sivaraman (1973). Śaivism in Philosophical Perspective: A Study of the Formative Concepts, Problems, and Methods of Śaiva Siddhānta. Motilal Banarsidass. стр. 131. ISBN 978-81-208-1771-5.
- ↑ „Shiva In Mythology: Let's Reimagine The Lord“. Архивирано од изворникот на 30 October 2022. Посетено на 30 October 2022.
- ↑ 7,0 7,1 Tuči 1982.
- ↑ 8,0 8,1 Zimmer 1972.
- ↑ Gonda 1969.
- ↑ Sharma 2000.
- ↑ Kinsley 1988.
- ↑ Pintchman 2015.
- ↑ Shiva Samhita, e.g. Mallinson 2007; Varenne 1976; Marchand 2007 for Jnana Yoga.
- ↑ Fuller 2004.
- ↑ Sadasivan 2000; Sircar 1998.
- ↑ Flood 1996; Keay 2000; Granoff 2003; Nath 2001.
- ↑ Keay 2000; Flood 1996.
Надворешни врски
уреди- Шајвизам, Питер Бишоп, Оксфордски библиографии