Челканците (домородно име - Чалканду, Шалканду) ― мала група туркиски домородни сибирски народ. Го зборуваат северноалтајскиот челкански јазик.[2] Оние кои живеат во Република Алтај понекогаш се групирани заедно со Алтајците и оние во Кемеровската област се групирани со Шорците; сепак, тие се признати како посебна етничка група во списокот на домородните малобројни народи на Северот, Сибир и Далечниот Исток од страна на етнографите и Резолуцијата на Владата на Руската Федерација бр. 255 од 24 март 2000 година, и Руски попис (2002). Но, за време на пописот во 2010 година, тие повторно биле „обединети“ со Алтајците. Според пописот од 2010 година, во Русија имало 1.181 Челканец.

Челканци
Чалканду, Шалканду
Подрачја со значајно население
 Русија1,181[1]
Јазици
Северноалтајско челкански, алтајски, руски
Вероисповед
Православие, бурханизам, шаманизам
Сродни народи
Хакази, Кумандинци, Шорци, Телеути

Историја

уреди

Челканите произлегле од мешањето на туркиските кланови со Кетите, Самоједците и други домородни сибирски групи. Ова било постапка што започнала уште во периодот кога Киргискиот Каганат доминирал во регионот. Монголите тогаш владееле со регионот и луѓето од 13 до 18 век. Џунгарите накратко ја контролирале областа додека Челканците (заедно со другите Алтајци) не им се потчиниле на Русите.[3]

Култура

уреди

Челканците првично биле ловци, а животните кои живееле во тајгата биле нивниот главен плен и биле од животно значење за месната опстанувачка економија.[3]

Традиционалните челкански живеалишта биле многуаголни јурти направени од кора или трупци и на врвот со конусен покрив од кора. Други видови на живеалишта, исто така, биле конусни јурти направени од кора или костуми.[3]

Традиционалната челканска носија била кратки панталони, ленени кошули и наметки со едногради.[3]

Религија

уреди

Повеќето современи Челканци се православни христијани. Меѓутоа, бурканизмот и шаманизмот се исто така присутни кај Челканците.[3]

Наводи

уреди
  1. Russian Census 2010: Population by ethnicity Архивирано на 24 април 2012. (руски)
  2. Tazranova A.R. „The Chelkan Language“. Endangered Languages of Indigenous Peoples of Siberia. УНЕСКО. Посетено на 25 јануари 2022.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Encyclopedia of the world's minorities. Skutsch, Carl., Ryle, Martin (J. Martin). New York: Routledge. 2005. стр. 82–83. ISBN 1-57958-392-X.CS1-одржување: друго (link)

 

Надворешни врски

уреди