Чарлс Дикенс

Чарлс Џон Хафем Дикенс (англиски: Charles John Huffam Dickens; 7 февруари 1812 – 9 јуни 1870) — англиски писател и социјален критичар. Дикенс е автор на едни од најпознатите светски ликови и дела и тој се смета за еден од најголемите писатели во Викторијанската ера. Неговите дела уживале голема популарност своевремено, а веќе во 20 век научниците и книжевните критичари го признале како книжевен гениј.

Чарлс Дикенс
Дикенс во Њујорк, 1867-1868
Роден/а	Чарлс Џон Хафем Дикенс 7 февруари 1812(1812-02-07) Ландпорт, Хемпшир, Англија
Починат/а	9 јуни 1870(1870-06-09) (воз. 58 г.) Хајем, Кент, Англија
Почивалиште	Агол на поетите, Вестминстерска катедрала
Занимање	писател
Националност	Британец
Значајни дела	''Оливер Твист Николас Никелбај Божиќна приказна Дејвид Коперфилд Мрачен дом Малата Дорит Приказна за два града Големите исчекувања
Сопруг/а	Кејтрин Дикенс
Деца	Чарлс Дикенс Помладиот Мери Дикенс Кате Перуџини Валтер Ландор Дикенс Франсис Дикенс Алфред Дорси Тенисон Дикенс Сидни Смит Халдиман Дикенс Хенри Филдинг Дикенс Дора Ени Дикенс Едвард Дикенс
Потпис

Дикенс бил роден во Портсмут. Тој го напуштил училиштето за да работи во фабрика во период кога неговиот татко бил затворен. И покрај недостатокот на образование, тој бил уредник на неделник цели 20 години, напишал 15 романи, пет новели, стотици кратки раскази и статии, држел предавања, борец за правата на децата, образованието и социјалните реформи.

Успехот на Дикенс започнал во 1836 година со издавањето на Посмртните записи на Пиквичкиот клуб. За неколку години тој станал светска книжевна ѕвезда, познат по својот хумор, сатира и детален приказ на ликовите и општеството. Неговите романи, повеќето објавени во месечни списанија или неделници, биле пионери на сериското издавање на еден расказ, што пак станало доминатен начин за издавање еден роман во Викторијанската ера. Овој начин на издавање му дало можност на Дикенс да ја испита реакцијата на публиката за претходното објавено дело и така често ги поправал своите ликови или приказни во согласност со реакцијата на публиката.

Дикенс се сметал за книжевен големник во неговото доба.. Неговата новела од 1843, Божиќна приказна, се уште е популарна и инспирира секакви други адаптации. Оливер Твист и Големите исчекувања исто така се предмет на адаптаци, но тие се исто така важни за деталниот преглед на Лондон и Викторијанска Англија. Дикенс добил пофални критики од голем број светски книжевни џинови, почнувајќи од Лав Толстој па се до Џорџ Орвел на пример.

Рани години

Чарлс Џон Хафем Дикенс бил роден на 7 февруари 1812 година, Ландпорт на островот Портси, во близина на Портсмут. Чарлс е второ од осумте дека на Џон Дикенс (1785–1851) и Елизабет Дикенс (родена Бароу; 1789–1863). Неговиот татко бил службеник во Нејви Пеј Офис и привремено бил назначен во округот.

Во јануари 1815 година Џон Дикенс бил повикан во Лондон и семејството се преселило на улица Норфолк во Фицровија. Кога Дикенс имал само 4 години, тие се преселиле во Ширнес, а потоа во Чатам, Кент каде живееле до неговата 11 годишна возраст. Навидум имал идилично рано детство, иако самиот Дикенс рекол дека било „момче врз кое немало особено обрнато внимание“.

Чарлс своето време воглавно го поминувал надвор, но исто така многу читал. Така тој растел со книгите на Тобијас Смолет и Хенри Филдинг, но и со Робинзон Крусо. Тој особено ги читал 1001 ноќ и Елизабет Инчбалд. Тој имал голема меморија за своето детство, запамтувајќи голем број луѓе и настани, кои пак ги користел во своето пишување. Поради работата на татко му во Нејви Пеј Офис, тој имал можност и на приватно школување за краток период во Чатам.

Овој период привршувал во јуни 1822 година, кога Џон Дикенс бил повикан во централата на Нејви Пеј Офис и така целото семејство, освен Чарлс, се преселиле во Камден Таун во Лондон. Семејството го напуштило Кент поради долгови, па така Џон Дикенс бил приморан од страна на кредиторите да оди во затвор во Лондон во 1824. Чарлс живеел со Елизабет Ројланс, кога имал 12 години, која всушност бил семеен пријател.

Позначајни дела

Дикенс имал објавено повеќе од 12 романи, голем број на кратки раскази и статии, неколку драми и слично. Некои од позначајните дела на Дикенс се:

• Посмртни записи на Пиквичкиот клуб (The Posthumous Papers of the Pickwick Club, април 1836 - ноември 1837)
• Оливер Твист (Oliver Twist, февруари 1837 - април 1839)
• Николас Никелбај (Nicholas Nickleby, април 1838 - октомври 1839)
• Старата антикварница (The Old Curiosity Shop, април 1840 - ноември 1841)
• Барнаби Раџ (Barnaby Rudge, февруари - ноември 1841)
• Божиќна приказна (A Christmas Carol , 1843)
• Мартин Чазелвит (Martin Chuzzlewit, јануари 1843 до јули 1844)
• ДОмби и синот (Dombey and Son, октомври 1846 до април 1848)
• Дејвид Коперфилд (David Copperfield, мај 1849 до ноември 1850)
• Мрачен дом (Bleak House, март 1852 до септември 1853)
• Тешки времиња (Hard Times, 1 април 1854, до 12 август 1854)
• Малечката Дорит (Little Dorrit, декември 1855 до јуни 1857)
• Приказна за два града (A Tale of Two Cities, 30 април 1859 до 26 ноември 1859)
• Големите исчекувања (Great Expectations, 1 декември 1860 до 3 август 1861)
• Нашиот заеднички пријател (Our Mutual Friend, мај 1864 до ноември 1865)
• Тајната на Едвин Друд (The Mystery of Edwin Drood, не е завршена поради смртта на Дикенс)

Дополнителна литература

• Bowen, John (2003). Other Dickens: Pickwick to Chuzzlewit (2 издание). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-926140-6. https://books.google.com/books?id=dAXP68lqcr0C&pg=PA37. 
• Douglas-Fairhurst, Robert, "Becoming Dickens 'The Invention of a Novelist'", London: Harvard University Press, 2011
• Gold, David L. (2009). González, Félix Rodríquez; Buades, Antonio Lillo. уред-ци. Studies in Etymology and Etiology: With Emphasis on Germanic, Jewish, Romance and Slavic Languages. Universidad de Alicante. ISBN 978-84-7908-517-9. https://books.google.com/books?id=l015C5vm1XkC&pg=PA783. 
• Hart, Christopher. „What, the Dickens World?“, „The Sunday Times“, 20 мај 2007 (посет. 21 април 2012 г).
• Heller, Deborah (1990). „The Outcast as Villain and Victim: Jews in Dickens Oliver Twist and Our Mutual Friend“. Cohen, Derek; Heller, Deborah. Jewish Presences in English Literature. McGill-Queen's Press. стр. 40–60. ISBN 978-0-7735-0781-4. https://books.google.com/books?id=Z98ixsptZNMC&pg=PA40. 
• Pope-Hennessy, Una (2007). Charles Dickens. Hennessy Press. ISBN 978-1-4067-5783-5. 
• Jarvie, Paul A. (2005). Ready to Trample on All Human Law: Finance Capitalism in the Fiction of Charles Dickens. Studies in Major Literary Authors. New York, NY: Routledge. ISBN 978-0-415-97524-7. 
• Johnson, Edgar, Charles Dickens: his tragedy and triumph, New York: Simon and Schuster, 1952. In two volumes.
• Joshi, Prithi (2011). „Race“. Ledger, Sally; Furneaux, Holly. Dickens in Context. Cambridge University Press. стр. 292–300. ISBN 978-0-521-88700-7. https://books.google.com/books?id=j5c9GqZ_7BMC&pg=PA292. 
• Levine, Gary Martin (2003). The merchant of modernism: the economic Jew in Anglo-American Literature, 1864–1939. London: Routledge. ISBN 978-0-415-94109-9. https://books.google.com/books?id=5NflN2bI9KkC&pg=PA23. 
• Manning, Mick & Granström, Brita, Charles Dickens: Scenes From An Extraordinary Life, Frances Lincoln Children's Books, 2011.
• Mendelsohn, Ezra (1996). Literary Strategies: Jewish Texts and Contexts. Studies in Contemporary Jewry. 12. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-511203-0. https://books.google.com/books?id=4k3ZL8Pf0SQC&pg=PA76. 
• Meckier, Jerome (2002). Dickens's Great Expectations: Misnar's Pavilion Versus Cinderella. Lexington, KY: University Press of Kentucky. ISBN 978-0-813-12228-1. 
• Moore, Grace. Reappraising Dickens's 'Noble Savage'. „The Dickensian“ том  98 (458): 236–243. 
• Nayder, Lillian (2002). Unequal Partners: Charles Dickens, Wilkie Collins, and Victorian Authorship. Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-3925-4. https://books.google.com/books?id=2Ah4gw9lZwgC&pg=PA96. 
• Dickens, Charles (1978). „Introduction“. Patten, Robert L.. The Pickwick Papers. Penguin Books. ISBN 978-0-415-22233-4. https://books.google.com/books?id=xf2QqVI19b8C&pg=PA261. 
• Pointer, Michael (1996). Charles Dickens on the screen: the film, television, and video adaptations. Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-2960-2. https://books.google.com/books?id=031aAAAAMAAJ. 
• Slater, Michael (2009). Charles Dickens: A Life Defined by Writing. New Haven/London: Yale University Press. ISBN 978-0-300-11207-8. https://books.google.com/books?id=GPHkiefalPUC&dq. 
• Slater, Michael. (2011). „Dickens, Charles John Huffam“. Оксфордски речник на национални биографии (online). Oxford University Press. ДИП:10.1093/ref:odnb/7599. (бара Претплата или членство во британска јавна библиотека .)
• Waller, Philip J. (2006). Writers, Readers, and Reputations: Literary Life in Britain, 1870–1918. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-820677-4. https://books.google.com/books?id=FOFzHA5-G8oC&pg=PA194. 

Надворешни врски

Дела

• Дела од Чарсл Дикенс на проектот „Гутенберг“
• Дела од или за Чарлс Дикенс на Семрежниот архив
• Дела од Чарлс Дикенс на LibriVox (аудиокниги во јавна сопственост)
• Dickens Journals Online
• Чарлс Дикенс, Британска библиотека

Портали

• The Dickens Fellowship, меѓународно друштво кое е посветено за проучување на Дикенс
• Преписки на Дикенс, 1834–1955

Музеи

• Музеј на Дикенс
• Музеј на родното место на Дикенс
• Музеј Викторија и Алберт