Википедија

Хоризонт на изгорена куќа

Во археологијата на неолитска Европа, Хоризонт на изгорена куќа е географската големина на феноменот на веројатно намерно изгорените населби.

Карта што го прикажува степенот на практиката на изгорената куќа во Југоисточна Европа, базирана на Трингам.

Ова било широко распространета и долготрајна традиција во денешна Југоисточна Европа и Источна Европа, која траеше од 6500 година п.н.е. (почетокот на неолитот во тој регион) до доцната 2000 година п.н.е. почетокот на бронзеното време). Забележителен претставник на оваа традиција е Кукутени-Трипилската култура, која била фокусирана на хоризонтот на изгорената куќа и географски и временски.

Сè уште постои дискусија во студијата за неолитска и енеолитска Европа дали повеќето опожарени куќи биле намерно запалени или не.[1]

Иако сè уште има дебата за тоа зошто се практикувало палењето на куќата, доказите се чини дека укажуваат на тоа дека е многу мала веројатноста тоа да било случајно. Има и дебата зошто тоа би се правело намерно и редовно, бидејќи овие палење може да ја уништат целата населба. Меѓутоа, во последниве години, консензусот почна да се определува околу теоријата за „домицид“ поддржана од Трингам, Стевановиќ и други.[2]

Кукутени-Трипилските населби биле целосно палени на секои 75-80 години, оставајќи зад себе последователни слоеви кои се состоеле главно од големи количества урнатини од срушените ѕидови. Овој шут беше претежно керамички материјал кој беше создаден бидејќи суровата глина што се користела во подлогата на ѕидовите стана стаклена од силната топлина што би ја претворила во светло портокалова боја за време на пожарот што ги уништил зградите, на ист начин како суровата глинените предмети се претвораат во керамички производи за време на процесот на печење во печка. Згора на тоа, огромната количина урнатини од изгорена глина пронајдена во секоја куќа на населбата укажува дека пожар со огромен интензитет би беснеел низ целата заедница за да создаде обем на пронајден материјал.

Доказ уреди

Иако имало некои обиди да се обидат да се повторат резултатите од палењето на овие антички населби, ниту еден модерен експеримент сè уште не успеал успешно да ги репродуцира условите што би го оставиле зад себе видот на докази што се пронајдени во овие запалени неолитски локалитети, доколку структурите изгореле. во нормални услови.[1]

Имало и дебата меѓу научниците дали овие населби биле запалени случајно или намерно.

Дали куќите биле запалени на ритуален начин сите заедно пред да се напушти населбата или секоја куќа била уништена на крајот од својот живот (на пр. пред да се изгради нова) се уште е прашање на дебата.[3]

Првата теорија, која тврди дека палењето на населбите се должи на причини кои произлегуваат од несреќа или војна, потекнува од 1940-тите, и се однесува само на некои од местата Кукутени-Трипили сместени во Молдавија и Украина[4][5] (Пол 1967 година). Втората теорија која тврди дека населбите биле намерно запалени е понова, и го проширува фокусот за да го вклучи целиот регион на културата, па дури и пошироко. Иако феноменот на палење куќи е распространет низ целото постоење на Кукутени-Трипилската култура, тоа во никој случај не било единственото неолитско општество од југоисточна Европа кое го доживеало тоа.[1] Британско-американскиот археолог Рут Трингам го измисли терминот Хоризонт на изгорена куќа за да го опише обемот на географскиот регион што укажува на оваа повторувачка практика на палење куќи во југоисточна Европа. Таа, заедно со српскиот археолог Мирјана Стевановиќ, го мапираа овој феномен од археолошките наоѓалишта низ целиот регион и дојдоа до заклучок дека:

Иако јас се осврнав на сеприсутноста на изгорените градежни урнатини во неолитските населби на југоисточна Европа како хоризонт на изгорената куќа јасно е од анализите на Стевановиќ, Чепмен и моите, дека „хоризонтот на изгорената куќа“ не е ниту хронолошки ниту регионално хомоген феномен (Чепмен 1999;[6] Стевановиќ 1996,[7] 2002;[8] Стевановиќ и Трингам 1998 ). На пример, куќите од раниот неолит имаат повеќе артефакти депонирани во нив, и токму во овие рани неолитски фази најверојатно ќе се појават изгорени човечки останки (Чепмен 1999).[6] Човечки остатоци повторно се појавуваат во доцниот енеолит (Гумелница/Караново VI). Присуството или отсуството на човечки останки во урнатините на изгорените куќи е очигледно од големо значење.[1]

Табела за периодизација на неолитските култури кои практикувале палење куќи
Име на културата Локација на културата Времетраење на пракса
Кризна култура Бугарија, Молдавија, Србија, Влашка 5900 до 4750 п.н.е
Старчевска култура северозападна Бугарија, Источна Хрватска, Србија, долината Дрина во Источна Босна и Херцеговина, јужна Војводина 5750 до 5250 п.н.е
Култура на Дудешти југоисточна Мунтенија 5500 до 5250 п.н.е
Винча култура Србија, Трансилванија 5500 до 4000 п.н.е
Група Сагалхат јужна Унгарија, Војводина, северна Трансилванија 5260 до 4880 п.н.е
Бојанската култура северна Бугарија, Мунтенија, југоисточна Трансилванија 5250 до 4400 п.н.е
Тиса култура Унгарија, Молдавија, Словачка, Трансилванија, Западна Украина, Војводина 4880 до 4400 п.н.е
Гумелнинско-карановска култура источна Влашка, северна Добруџа 4400 до 3800 п.н.е
Група Бубањ-Салчута-Криводол северозападна Бугарија, Олтенија, јужна Србија 4300 до 3800 п.н.е.
Кукутенско-трипилска култура Молдавија, Трансилванија, Западна Украина до реката Днепар 4800 до 3200 п.н.е.
Забелешка: Податоци базирани на Рут Трингам, 2005 година,[1] и Лиз Мелиш и Ник Грин.[9] Сите локации и датуми се приближни.

Иако практиката на палење куќи се одвивала меѓу неколку различни неолитски култури во југоисточна Европа, таа е најпозната меѓу Кукутени-Трипилската култура од повеќе причини:

  • Кукутенско-трипилската култура ги имала најголемите населби во историјата до нивното време.[10]
  • Постојат докази дека секоја населба во оваа култура веројатно практикувала палење куќи.
  • Оваа култура практикуваше палење куќи подолг временски период (1600 години) и подоцнежен датум (до 3200 п.н.е.), од која било од другите култури.[1]
  • Кукутенско-трипилската култура некои научници ја сметаа за најголема и највлијателна од неолитските култури во источна Европа за време на транзицијата кон енеолитот.[11]

Несреќа наспроти намерна дебата уреди

 
Рекреација на опожарена куќа од Кукутени-Трипил; забележете го количеството дополнително гориво (слама и дрво) додадено на надворешната страна на глинените ѕидови за да се зголеми температурата потребна за керамичка витрификација.

Случајна расправија за пожар:Некои од опожарените места содржеле големи количини складирана храна која делумно била уништена од пожарите во кои изгореле куќите. Дополнително, постои висок ризик од пожар поради употребата на примитивните печки во овие домови. Овие два факти ја поддржуваат теоријата дека зградите биле запалени случајно или поради непријателски напад, бидејќи може да се тврди дека никој намерно нема да ги запали нивните резерви на храна заедно со нивните домови.[12]

Расправија за намерен оган:Некои историчари тврдат дека населбите биле намерно запалени во повторен циклус на изградба и уништување.[13] Српскиот археолог Мирјана Стевановиќ пишува: „... Малку е веројатно дека куќите биле изгорени како резултат на серија несреќи или од какви било структурни и технолошки причини, туку дека биле уништени со намерно палење и најверојатно од причини од симболична природа“.

Некои од современите експерименти со палење куќи ги вклучувале оние направени од Артур Банкоф и Фредерик Винтер во 1977 година,[14] Гери Шафер во 1993 година,[15] и Стевановиќ во 1997 година.[2] Во својот експеримент, Банкоф и Винтер направиле модел на делумно трошна неолитска куќа, а потоа ја запалиле на начин што би повторил како случајниот пожар можеби би избувнал од незапален оган од огништето за готвење. Потоа дозволиле огнот да гори неконтролирано повеќе од триесет часа. Иако огнот брзо се проширил на сламениот покрив, уништувајќи го притоа, на крајот помалку од еден процент од глината во ѕидовите била испукана (претворена во керамички материјал), што е спротивно на големото количество ѕид од огреана глина. урнатини што се наоѓаат во урнатините на населбата Кукутени-Трипилија. Дополнително, експерименталното горење ги остави ѕидовите речиси целосно непроменети. Ќе било релативно лесно покривот брзо да се поправи, пепелта да се исчисти и куќата повторно да се окупира.[14] Овие резултати се типични за сите модерни експерименти кои се направени за да се обидат да се рекреираат овие древни горења на куќи.[2] Стевановиќ, експерт археолошки керамичар,[16] опишува како за да се произведе големо количество отгорени глинени урнатини пронајдени во урнатините, требало да се постават огромни количини дополнително гориво до ѕидовите за да се создаде доволно топлина за стаклена состојба. глината.

Наводи уреди

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Tringham, Ruth (2005), „Weaving house life and death into places: a blueprint for a hypermedia narrative“ (PDF), Во Bailey, Douglass W.; Whittle, Alasdair W.R.; Cummings, Vicki (уред.), (Un)settling the neolithic, Oxford: Oxbow, ISBN 978-1-84217-179-0, OCLC 62472378, Архивирано од изворникот (PDF) на 2011-07-19. Lichter, C. (2016), "Burning Down the House - Fakt oder Fiktion." In: K. Bacvarov; R. Gleser (eds.): Southeast Europe and Anatolia in Prehistory. Bonn: Habelt ISBN 978-3-7749-4066-6 p.305-316.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Patel, Nisha K. (2004), House construction and destruction patterns of the Early Copper Age on the Great Hungarian Plain (PDF), The Körös Regional Archaeological Project, Архивирано од изворникот (PDF) на 2008-05-16A senior honors thesis, presented in partial fulfillment of the requirements for graduation with distinction in anthropology in the undergraduate colleges of The Ohio State University, and published online by The Körös Regional Archaeological Project
  3. ↑ Menotti, Francesco (2007), „The Tripolye house, a sacred and profane coexistence!“, 6th World Archaeological Congress (WAC6), Dublin, OCLC 368044032
  4. ↑ Кричевский (Krichevski), Евгений Юрьевич (Evgeniye Yurivich). „Трипольские площадки ; по раскопкам последних лет (Triploskiye ploshchadki : po raskopkam poslednič let)“ [Trypillian ploshchadki : on the excavations of recent years]. Советская археология (Sovyetskaya Arkheologiya Soviet Archeology) (руски). Moscow: институтом археологии АН СССР (Archeological Institute A.N. USSR). 6: 20–45. ISSN 0869-6063. OCLC 26671888this journal later changed its title to Российская археология (Russian archeology)
  5. ↑ Passek, Tatiana Sergeyevna (1949), Periodizatsiia tripolʹskikh poseleniĭ, iii-ii tysiacheletie do n. ė., Materialy i issledovaniia po arkheologii SSSR (руски), 10, Moscow: Izd-vo Akademii nauk SSSR, OCLC 27000780 Занемарен непознатиот параметар |trans_title= (help)
  6. ↑ 6,0 6,1 Chapman, John (1999). „Burning the ancestors: deliberate housefiring in Balkan Prehistory“ (PDF). Во Gustafsson, Anders; Karlsson, Håkan; Nordbladh, Jarl (уред.). Glyfer och arkeologiska rum: en vänbok till Jarl Nordbladh [Glyphs and archaeological room: a fanbook for Jarl Nordbladh]. GOTARC, Series A (шведски и англиски). 3. Göteborg, Sweden: Göteborg University, Department of Archaeology. стр. 113–26. ISBN 978-91-85952-21-2. OCLC 49282940.
  7. ↑ Stevanović, Mirjana (December 1997). Renfrew, A. Colin (уред.). „The Age of clay: the social dynamics of house destruction“. Journal of Anthropological Archaeology. New York: Academic Press. 16 (4): 334–395. doi:10.1006/jaar.1997.0310. ISSN 0278-4165. OCLC 7810050.
  8. ↑ Stevanović, Mirjana (2002). Gheorghiu, Dragos (уред.). „Burned houses in the Neolithic of southeast Europe“. British Archaeological Reports. BAR International series (Supplementary). Oxford. Fire in archaeology, no. 1089: 55–62. ISSN 0143-3059. OCLC 107498618.
  9. ↑ „Архивиран примерок“. www.eliznik.org.uk. Архивирано од изворникот на 4 August 2010. Посетено на 12 January 2022.
  10. ↑ Khol, Philip L. (2002). „Archeological transformations: crossing the pastoral/agricultural bridge“. Iranica Antiqua. Leiden: E.J. Brill. 37: 151–190. OCLC 60616426. Посетено на 21 November 2009.
  11. ↑ Mallory, James P (1989). In search of the Indo-Europeans: language, archaeology and myth. London: Thames and Hudson. ISBN 978-0-500-05052-1. OCLC 246601873.
  12. ↑ Cucoș, Ștefan (1999). „Faza Cucuteni B în zona subcarpatică a Moldovei“ [Cucuteni B period in the lower Carpathian region of Moldova]. Bibliotheca Memoriae Antiquitatis (BMA) (Memorial Library Antiquities) (романски). Piatra Neamț, Romania: Muzeul de Istorie Piatra Neamț (Historical Museum Piatra Neamț). 6. OCLC 223302267. Архивирано од изворникот на 2010-10-09. Посетено на 2010-01-14.
  13. ↑ Маркевич (Markevič), Всеволод Иванович (Vsevolod Ivanovič); Массон (Masson), Вадим Михайлович (Vadim Michailovič) (1981), Позднетрипольские племена Северной Молдавии Pozdnetripolskie plemena Severnoi Moldavii (руски), Kishinev, Moldovan SSR (Chişinău, Moldova): Штиинца (Shtiintsa), OCLC 251415547 Занемарен непознатиот параметар |trans_title= (help)
  14. ↑ 14,0 14,1 Bankoff, H. Arthur; Winter, Frederick A. (September 1979). „A house-burning in Serbia: what do burned remains tell an archaeologist?“ (PDF). Archaeology. New York: Archaeological Institute of America. 32: 8–14. ISSN 0003-8113. OCLC 1481828. Архивирано од изворникот (PDF) на 4 June 2011. Посетено на 6 December 2009.
  15. ↑ Shaffer, Gary M. (1993). „An archaeomagnetic study of a wattle and daub building collapse“. Journal of Field Archaeology. Boston: Boston University: Association for Field Archaeology. 20: 59–75. doi:10.1179/009346993791974334. ISSN 0093-4690. OCLC 470139946. Архивирано од изворникот на 24 January 2008. Посетено на 6 December 2009.
  16. ↑ „Remixing Çatalhöyük“. ©Çatalhöyük Research Project. Архивирано од изворникот на 31 October 2009. Посетено на 28 November 2009.

Надворешни врски уреди

  • Кукутени култура Страната на Министерството за култура на француската влада на Кукутени култура (на англиски).
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Хоризонт_на_изгорена_куќа&oldid=5132131“