Филипа Англиска

Филипа од Англија (средината на 1394 - 5 јануари 1430), позната и како Филипа од Ланкастер, била кралица на Данска, Норвешка и Шведска од 1406 до 1430 година со брак со кралот Ерик од Калмарската унија. Таа била ќерка на англискиот крал Хенри IV од неговата прва сопруга Мери де Бохун и помладата сестра на кралот Хенри V. Кралицата Филипа учествувала значително во државните работи за време на владеењето на нејзиниот брачен другар и служела како регент на Данска од 1423 до 1425 година

Кралицата Филипа командува со бранителите на Копенхаген (1428). илустрација во сликовницата на Кум на Ханс Кристијан Андерсен

Филипа како што ја замислил и насликал шведскиот уметник Рајнхолд Калмандер во 1890-тите на прозорецот над нејзиниот гроб во Вадстена

Биографија

Ран живот

Филипа е родена во семејството на Хенри IV и Мери де Бохун, во замокот Питерборо, Питерборо. Нејзиниот татко станал крал во 1399 година. Таа се споменува неколку пати во текот на нејзиното детство: во 1403 година, била присутна на свадбата на нејзиниот вдовец татко со Јована од Навара, а истата година отишла на аџилак во Кентербери. Главно живеела во замокот Беркхамстед и замокот Виндзор.

Брак

Во 1400 или 1401 година, кралот Хенри и предложил на кралицата Маргарет I од Данска, Норвешка и Шведска да се формира сојуз меѓу Англија и Калмарската унија преку двојна венчавка помеѓу ќерката на Хенри, Филипа, со наследникот на нордиските престоли, Ерик Померанија, и Синот на Хенри, со сестрата на Ерик, Кетрин. Кралицата Маргарет не можела да се согласи со условите и бракот меѓу Хенри и Кетрин никогаш не се случил. Меѓутоа, во 1405 година, во Англија пристигнала скандинавска амбасада составена од двајца пратеници од секое од трите нордиски кралства, а бракот помеѓу Филипа и Ерик бил прогласен. На 26 ноември 1405 година, Филипа се омажила за Ерик со полномошник во Вестминстер, со шведскиот благородник Туре Бенгтсон Биелке како заштитник на младоженецот, а на 8 декември таа била формално прогласена за кралица на Данска, Норвешка и Шведска во присуство на нордиските амбасадори.

Филипа ја напуштила Англија од Лин во август 1406 година со придружба од машки и женски англиски благородници и пристигнала во Хелсингборг во септември, каде што била пречекана од Ерик и кралицата Маргарет. Свадбата помеѓу Филипа и Ерик од Померанија се одржала на 26 октомври 1406 година во катедралата Лунд. Филипа била првата документирана принцеза во историјата која носела бел венчален фустан за време на кралска свадбена церемонија: носела туника со наметка во бела свила, обрабена со сиво крзно од верверица и хермелин. По свадбената церемонија следело нејзиното крунисување. Свеченостите траеле до ноември, при што неколку мажи биле прогласени за витези, а миразот на Филипа бил официјално примен од дворскиот жител и свештениците од трите кралства. На Филипа, пак, ѝ биле доделени овластувања во сите три кралства: Нерке и Еребру во Шведска, Фин со Оденсе и Насбиховед во Данска и Ромерике во Норвешка.

Кралицата и Регентот

Кралицата Филипа и кралот Ерик живееле во замокот Калмар во Шведска со нивниот двор првите три години од нивниот брак. На Филипа и бил даден свој двор, надгледуван од нејзината главна дама, Лејди Катарина Кнутсдотер, внука на Света Бригита Шведска преку Лејди Марта Улфсдотер, која била главна дама во чекање на самата кралица Маргарет.

Од 1409 година наваму, а особено по смртта на кралицата Маргарет во 1412 година, кога Ерик станал крал де факто, кралската двојка главно живеела во Данска. Меѓутоа, Филипа често се враќала во Шведска, и бидејќи живеела таму за време на нејзините први години во Скандинавија, од самиот почеток ѝ била создадена блиска врска со Шведска, од трите кралства.

Нејзин особен интерес за Шведска била опатија Вадстена, која станала засолниште за неа и база секогаш кога била во Шведска. Нејзината англиска придружба го вклучувала Хенри Фицхју, кој ја посетил опатија со англиска делегација за членови со цел да основа манастир Бриџитин во Англија, а во 1415 година, четири монахињи, три искушенички, еден монах и еден свештеник ја напуштиле опатија под голема прослави за основањето на она што станала познатата опатија Сион. Самата Филипа веројатно ја видела Вадстена за прв пат во 1408 година, кога таа би го придружувала Ерик таму. За време на нејзината втора посета на опатија Вадстена во јануари 1415 година, таа го следела примерот на кралицата Маргарет и била прифатена како соросец. Во 1421 година, донирала за опатијата во замена за молитви за неа, нејзиниот брачен другар и нејзините родители; во 1422 година, таа ја предала реликвијата на раката од Кануте Светиот во опатијата, а во 1425 година го подарила хорот на Света Ана, на чија инаугурација присуствувала следната година. Кога папата Мартин V ги забранил двојните манастири во 1422 година, кралицата Филипа и нејзиниот сопруг испратиле амбасада во Рим за да побараат повлекување на забраната, а таа исто така побарала од нејзините браќа во Англија да интервенираат: резултатот бил исклучок од забраната направен за редот Бриџитин.

Кралицата Филипа била активно вклучена во државните работи. Со Померанскиот акт за наследување од 1416 година, Ерик го именувал својот братучед Богуслав IX од Померанија за наследник на трите кралства доколку неговиот брак со Филипа останел без деца. Кога Ерик заминал да учествува во војните во Фемерн во 1420 година, Законот бил изменет и на Филипа и била дадена активна улога. Ревидираниот акт навел дека по смртта на Ерик, кралицата Филипа треба да биде назначена за регент на царството додека Богуслав не биде поставен за крал; и доколку Богуслав ги наследи трите кралства додека бил уште мал, Филипа би била регент за време на неговото малцинство. Во врска со ова, доверливите земји на Филипа исто така биле изменети: наместо да има овластувања во сите три кралства, ѝ била дадена огромна земја во Шведска која се состоела од Нерке, Упланд, Стокхолм, феудот на Кепинг, феудот на Таље, феудот на Вестерас, Арбога како и Сневринге, што во суштина ја правиело нејзиниот владетел на централна Шведска, со Сјаланд како обезбедување.

Ерик очигледно имал голема доверба во Филипа. И античките и современите автори даваат поволна сметка за нејзиното владеење. Се вели дека во одредени работи била поефикасна од Ерик. Сепак, научниците во голема мера го прифатиле овој суд на кралицата без да навлегуваат во детали. Нејзините големи доверливи земјишта во Шведска го зголемиле интересот на Филипа за ова Кралство, и додека Ерик претпочитал да живее во Данска, Филипа имала толку чести и долги посети во Шведска, каде што била полномошник на Ерик додека била присутна, што била де факто регент на Шведска во најголемиот дел од 1420-тите, иако не формално. Во март 1422 година, таа официјално го повикала и претседавала со Советот на имотите во Вадстена, каде што посредувала во спорот меѓу благородните фракции. Често добивала полномошно од Ерик за да се справи со шведските работи, како што се даноците на Оланд во август 1425 година.

За време на аџилакот на кралот Ерик од 1423 до мај 1425 година, кралицата Филипа служела како регент на трите кралства од Копенхаген. За време на кој, во есента 1424 година, таа го решила спорот со Ханзата со воспоставување нова конвенција во врска со валидноста на системот на монети, што тие го посакувале. За време на нејзината регентност, таа го повикала и Шведскиот совет на имотите во Стокхолм во пролетта 1425 година.

Во пролетта 1426 година, Филипа била испратена во Шведска од Ерик каде што го повикала шведскиот совет во Вадстена и успеала да обезбеди поддршка и средства за Дано-Ханзеатската војна (1426–35) и покрај шведското противење на оваа војна. Во јануари 1427 година, кога војната одела во погрешен правец за Ерик, таа го повикала шведскиот совет во Нишепинг, каде повторно успеала да обезбеди шведска поддршка за Ерик во неговата војна. На оваа посета, таа, исто така, стекнала дополнителни шведски имоти за да ја поддржи нејзината иднина во Шведска, каде што очигледно планирала да се пензионира како вдовица.

Во март 1427 година се вратила во Данска, каде што останала три години за време на војната. Во 1428 година, Филипа успешно ја организирала одбраната на данската престолнина од нападот на Ханзата за време на бомбардирањето на Копенхаген во 1428 година. Таа била поздравена како хероина од луѓето во Копенхаген затоа што ги собрала граѓаните да се борат со флотата на Ханзата во пристаништето во Копенхаген.

Црквата на манастирот во опатија Вадстена

Кон крајот на 1429 година, Филипа заминала за Шведска, официјално во мисија од Ерик да обезбеди поддршка за неговата војна во Шведска, каде што војната се спротивставувала од самиот почеток. Во Шведска, таа како и обично отпатувала во опатија Вадстена, каде што ја пречекала делегација на шведскиот риксрад. Меѓутоа, не долго по нејзиното пристигнување, таа се разболела. Ова бил напад на некаква повторлива болест за која било забележано дека понекогаш ја погодувала барем во претходните пет години. Кралицата родила мртво момче и нејзиното здравје се влошило по мртвото раѓање. Таа умрела на 5 јануари 1430 година на 35-годишна возраст и била погребана во црквата Клостер во Вадстена, блиску до Линшепинг во Естерјетланд, Шведска. Во својот тестамент дала неколку донации за опатија Вадстена. По нејзината смрт, Ерик стапил во врска со поранешната дама на Филипа, Сесилија.

Наследство

• Филипа е опишана како една од ретките кралски членови на Калмарската унија која всушност била популарна надвор од Данска, а во Шведска, таа често била пофалувана како позитивен контраст со Ерик, кој генерално бил неповолно прикажан.
• Нејзината одбрана на Копенхаген во 1428 година подоцна била славно раскажана од Ханс Кристијан Андерсен во Книгата со слики на кум (1868).
• Таа е портретирана од новозеландската глумица Томасин Мекензи во филмот „Кралот“.

Галерија

• 
  Филипа (генеалошки погрешно идентификуван) со кралот Ерик на стар печат прикажан во замокот Дарлово
• 
  Печат на англиската кралица Филипа
• 
  Гробот на Филипа во опатија Вадстена

 

Други извори

• Ларс-Олоф Ларсон (2006) Kalmarunionens tid Kalmarunionens tid : Заедно со Маргарета до Кристијан Втори (Бокфорлагет Призма)ISBN 978-91-518-3165-7 (шведски)

Поврзано читање

• Ен Џеј Дуган (2008) Кралиците и кралицата во средновековна Европа (Boydell Press)ISBN 978-08-511-5881-5
• Philippa of England