Википедија

Роналд Фишер

Сер Роналд Ајлмер Фишер (17 февруари 1890 – 29 јули 1962) бил англиски статистичар, еволутивен биолог и генетичар. Фишер е познат како еден од главните архитекти на нео-дарвинистичка синтеза, како и за неговиот придонес за статистика преку создавање на ANOVA (анализа на варијанса), Фишеровиот тест на точност како и Фишеровата равенка. Андерс Халд го нарекол „гениј кој речиси самостојно ги поставил темелите на модерните статистички науки“, додека Ричард Докинс го прогласил за „најголемиот биолог од времето на Дарвин“.

Роналд Фишер
Роден(а)17 февруари 1890(1890-02-17)
Источен Финчли, Лондон, Англија
Починал(а)29 јули 1962(1962-07-29) (возр. 72)
Аделаида, Јужна Австралија
ЖивеалиштеАнглија и Австралија
НационалностБританец
Полињастатистика, генетика и Еволутивна биологија
Установи
Универзитетскиот колеџ во Лондон

Универзитетот во Кембриџ

Универзитетот во Аделаида и ЦСИРО
Поважни наградиRoyal Medal (1938)
Guy Medal in Gold (1946)
Copley Medal (1955)
Linnean Society of London's Darwin–Wallace Medal (1958).
Белешки
Тој е татко на сопругата на Џорџ Бокс (George E. P. Box).
Фотографија од Роналд Фишер

Животопис

уреди

Фишер е роден во Источен Финчли во Лондон, Англија, од татко Џорџ и мајка Кејти Фишер. Неговиот татко бил успешен трговец во областа на ликовната уметност. Тој имал среќно детство, заедно со неговите три постари сестри и еден постар брат. Неговата мајка, починала кога тој имал 14. Неговиот татко го загубил бизнисот поради неколку лоши трансакции. Иако Роналд Фишер имал доста слаб вид, тој бил внимателен ученик, освојувајки го медалот Neeld (есеј во математиката) во училиштето Хароу на возраст од 16 години. Добива стипендија за специјализација по математика и теоретска физика и во 1909 тој се запишува на Кембриџ при што истовремено студирал и генетика, а во 1912 година дипломирал на астрономија.[1] Поради неговиот слаб вид, тој бил подучуван математиката, без помош на хартија и пенкало, со што ја развива својата способност да ги визуелизира проблеми во геометриска смисла, без да го пренесе истото во писмена форма. Тој ги восхитил неговите врсници со неговата способност да се претпоставуваат математички решенија без да ги оправдува неговите заклучоци. Тој, исто така, развил силен интерес во биологијата, а особено еволуционистичката биологија. Блиску до дипломирањето во 1912 година, неговиот учител, изјавил дека неговиот ученик со неговата огромна способност за научна работа и неговиот математички потенцијал, може да ги покаже препозициите во применетата математика, која бара поголема цврстина.

По неговото дипломирање, Фишер бил желен да се приклучи во британската армија во пресрет на влегувањето на Велика Британија во Втората светска војна. Меѓутоа, го одбиваат поради неговиот слаб вид. Во текот на следните шест години, тој работел како статистичар за градот Лондон. Како дел од неговата војна работа, тој држи настава по физика и математика на низа од јавните училишта.Тој се венчал за Елен Гинис во 1917 година, кога таа имала само 17 години. Тие имале седум ќерки и два сина, од кои еден починал во повој. По напуштањето на Кембриџ, Фишер немал средства за финансиска поддршка и работел неколку месеци на една фарма во Канада. Интересот за евгеника, и за неговите искуства на канадската фарма направиле Фишер да се заинтересира за отпочнување насопствена фарма. Тој се вратил во Лондон, застанува на местото како статистичар во трговска инвестициона компанија. Во овој период, Фишер почнува да пишува рецензии за и постепено се зголемува неговиот интерес во генетска и статистичката работа. Бил ангажиран од страна на Мајор Дарвин. Тој објавил неколку статии на биометри (biometry) во текот на овој период. Со својот труд ги положил темелите познати како биометриски генетика, и ја вовел методологијата на анализа на варијанса, што довело до значителен напредок во методите на корелација кои се користеле порано. Овој труд покажал дека наследството на црти мерливи од страна на вистинските вредности (т.е. континуирани или димензионални одлики) е во согласност со Менделеевите принципи. Ова претставува основа на генетиката. Во овој труд се среќава и првата употреба на изразот „варијанса“ во статистиката. По завршувањето на Првата светска војна, Фишер заминал во потрага по нова работа при што му била понудена работа во Галтон Лабораторијата, предводена од Карл Пирсон, основач на математичката статистика во Велика Британија. Иако знаел дека ќе постои соперништво помеѓу нив тој ја прифатил работата.

Во 1952 година, Фишер бил проглаен за витез.[1]

Творештво

уреди

Фишер е автор на околу 200 научни трудови и седум книги.[1]

Тој станал наставник по математика и физика, во училишта помеѓу 1915 и 1919 година. Во 1919 година, Фишер започнал со работа во Земјоделската експериментална станица во Ротамстед, каде експериментирал со вкрстување растенија, комбинирајќи ги биологијата и статистиката. Токму тука ја развил новата техника која ја објавил во својата книга од 1952 година „Статистички методи за истражувачите“ (англиски: Statistical methods for research workers).[1] Ова резултирало со обемни збирки на податоци, запишани во текот на многу години, со серија на извештаи под општ наслов студии во варијансата. Во текот на следните седум години, тој бил пионер во принципите на дизајнот на експерименти и ги елаборирар своите студии на анализа на варијанса. Тој ги поткрепил своите студии на статистиката на мали примероци. Можеби уште поважно, тој го започнал својата систематски пристап за анализа на реални податоци како отскочна штица за развој на нови статистички методи. Тој развил пресметковни алгоритми за анализа на податоци од неговиот избалансиран експериментален дизајн.

Во 1921 година тој го воведе концептот на веројатноста. Веројатноста за појава на параметарот е пропорционална на веројатноста на податоците и тоа му дава функција која обично има една максималната вредност, која тој ја нарече, максимум веројатноста. Во 1922 година тој даде нова дефиниција за статистика. Нејзината цел беше, тој тврди, намалувањето на податоците, и тоа идентификување на три основни проблеми. Во 1925 година, оваа работа резултирала со објавување на неговата прва книга, „Статистички методи за истражување на работниците“. Оваа книга помина низ многу изданија и преводи во подоцнежните години, и тоа стана стандарден предметна работа за научниците во многу дисциплини. Во 1935 година, оваа книга е проследена со дизајнот на експерименти, која исто така била широко користена. Во прилог на анализа на варијанса, Фишер го промовирал методот на максимална веројатносна проценка.

Фишер, исто така, ги промовира концептите на одржливост, Фишеровиот линеарен дискриминатор и Фишеровите информации. Неговата работа на теорија на генетиката на населението, исто така, го направла еден од тројцата најистакнати на тоа поле, заедно со Севал Рајт и ЏБС Халдан, и како таков е еден од основачите на нео-дарвинистичка еволутивната синтеза. Во прилог на основање на модерна квантитативна генетика со неговото дело во 1918, тој беше првиот што ги користел равенките на дифузина за да се обиде да ја пресмета распределбата на генот и честоти меѓу населението. Тој е пионер во проценка на генетската поврзаност и честотите од методот на максимална веројатност, и напишал рани трудови на теми поврзани со гените. Фишер го вовел концептот на Фишерови информации во 1925 година. Фишер бил жесток промотор на евгеника, која, исто така, стимулира и води голем дел од работа на генетиката кај луѓето. Неговата книга „Геничната теорија на природната селекција“ е објавена во 1930 година. Таа содржи резиме на она што веќе бело познато во литературата. Тој развил идеи за сексуална селекција, мимикрија и еволуцијата на доминација. Тој славно покажал дека веројатноста за мутација ја зголемува кондицијата на организмот и дека истото се намалува пропорционално со големината на мутација. Тој, исто така, покажал дека поголемо население носи повеќе варијации, така што тие имаат поголеми шанси за преживување. Тој ги поставенил темелите на она по што требаше да стане познато во областа на популациона генетика. Книгата била разгледувана, од физичарот Чарлс Галтон Дарвин, внук на Чарлс Дарвин. Таа исто така, имала големо влијание врз еволутивен биолог В.Д. Хамилтон и развојот на неговите подоцнежни теории на генетската основа за постоењето на роднинска селекција.

Анализа на варијансата (ANOVA) со една постапка можеме да ја испитаме еднаквоста на аритметичките средини на повеќе маси. Анализата на варијанса нашла мошне голема и значајна примена во различни експериментални ситуации во коии целта на истражувањето е влијанието на еден или повеќе фактори на варијабилитет на определени појави.

Статистички методи за истражување работници е класичена книга. Таа се смета за една од највлијателните книги на 20 век за статистичките методи, заедно со својот Дизајн на експериментите (1935). Роналд А. Фишер бил заинтересиран за примена и во популаризација на статистички методи. Тој нагласил примери како да се дизајнираат експерименти систематски од статистичка гледна точка, но математички оправдување од методите не беа истакнати, навистина, доказите беа испуштени.

Неговата работа во областа на статистиката била собрана во делото „Статистички методи и научно заклучување“ (англиски: Statistical methods and scientific inference) од 1956 година.[1]

Цитати

уреди

„За да повикате статистичар по експериментот може од него да побарате да изврши обдукција: тој може да биде во можност да каже дека експериментот не постои.“

Поврзано

уреди

Наводи

уреди
  • Поле, Џоан Фишер (1978) Р А Фишер: Животот на еден научник, Њујорк: Вајли, ISBN 0-471-09300-9.
  • Вилијам Х Крушкал: "Значењето на Фишер:. Преглед на РА Фишер животот на еден научник,, од Џоан Фишер кутија", списанието на Американската статистичка асоцијација, 75 (1980), 1019-1030.
  • Дејвид Хауи, "Толкување Веројатност: Расправа и тенденции во почетокот на дваесеттиот век" (Cambridge University Press, 2002)
  • Salsburg, Давид (2002) Дамата што дегустира чај: Статистичкатa револуција на науки во дваесеттиот век, ISBN 0-8050-7134-2

Надворешни врски

уреди

Наводи

уреди
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Ристески Славе, Тевдовски Драган и Марија Трпкова (2012). Вовед во анализата на временските серии. „Универзитет Св. Кирил и Методиј“, Скопје, стр. 136.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Роналд_Фишер&oldid=5053877“