Плакански мост
Плаканскиот мост (грчки: Γεφύρι της Πλάκας, Гефири тис Плакас) ― камен еднолаковен мост од 19 век во Грција кој се урнал за време на поплавите на 1 февруари 2015 година и повторно бил изграден во 2020 година.
| Плакански мост Γεφύρι Πλάκας | |
|---|---|
 Мостот во 2011 година | |
| Координати | 39°27′38″N 21°01′48″E / 39.46056° СГШ; 21.03000° ИГД |
| Носи | Пешаци (Пешачки мост) |
| Преминува | Арахтос |
| Место | Арта и Јанина, Грција |
| Сопственик | Министерство за култура и спорт |
| Особености | |
| Материјал | Камен |
| Вкуп. должина | 61 м или 75 м |
| Ширина | 3.20 м |
| Висина | 21 м |
| Распони | 1 |
| Носачи во вода | 2 |
| Историја | |
| Завршен | 1866, 2020 |
| Се срушил | 1860, 1863, 2015 |
| Местоположба | |
| Грешка во Lua во package.lua, ред 80: module 'Module:Infobox dim' not found | |
Се наоѓа на границите на окрузите Арта и Јанина, над водите на реката Арахтос. Административно припаѓа на заедницата Плака-Рафтанeон.[1] Со својот лак од 40 м ширина и 17.61 м висина,[1] тој бил најголемиот еднолаковен мост во Грција[2] и на Балканот,[3][4] и трет по големина еднолаковен камен мост во Европа.[5] Имаше и два мали помошни сводови од 6 м ширина на неговите две страни.[6] Бил сметан за „еден од најтешките еднолаковни мостови за изградба“.[4]
Мостот бил почетна точка за сплаварење и кајакарство на реката Арахтос.
Историја
уредиИзградба
уредиМостот бил изграден по наредба на османлискиот султан Абдул Азиз,[3] и бил завршен во 1866 година под надзор на познатиот месен градител Костас Бекас (грчки: Κώστας Μπέκας)[1][4][7] од блиското село Праманта.[5] Двата претходни обиди на други градители во 1860 и 1863 година се покажале неуспешни,[4] со уривање на мостот за време на изградбата (во 1863 година се урнал на самиот ден на неговото отворање).[6] Трошоците за изградба, 180.000 куруши, биле покриени од месните заедници и богатиот трговец Јоанис Лулис.[5]
Во служба
уреди
На 3 февруари 1878 година, за време на противотоманскиот бунт од таа година, грчките трупи под команда на Константинос Котикас го поразиле турскиот гарнизон на мостот и ги натерале да се повлечат.[8]
Помеѓу 1881 и 1912 година (Првата балканска војна), мостот ја означувал границата помеѓу Кралството Грција и Отоманската Империја, а покрај него била подигната и царинска зграда[9] која сè уште постои.[5] Исто така, во близина на мостот имало истурена станица на грчката војска и гостилница.[8] Мостот порано бил трговска рута, поврзувајќи ја Цумерка со Епир и Тесалија.[10]
За време на Втората светска војна бил бомбардиран од Германците и го издржал бомбардирањето со мала штета.[4] Месните жители го поправале користејќи цемент во 1943 година.[10] На 29 февруари 1944 година, за време на окупацијата на Грција, Договорот од Плака бил потпишан во близина на мостот меѓу вооружените групи на грчкиот отпор, ЕАМ, ЕДЕС и ЕККА.[9] Според договорот, групите на отпорот се согласиле да се воздржат од прекршување на територијата на едни со други, а сите идни воени напори ќе бидат насочени против Германците. Ова го означило крајот на „првиот круг“ на грчката граѓанска војна, која започнала на 12 октомври 1943 година.[11]
И покрај двете мали 6 метарски широки релјефни лакови,[1] дебелина на врвот на мостот од 1.56 м се смета за мал од стручњаците, предизвикувајќи концентрација на хоризонтални напрегања во регион каде што може да се најде пукнатина од 15 см.[12]
За време на обилните дождови во 2007 година, мостот за малку ќе се урнел, а се размислувало за реставрација, но не било преземено, што предизвика критики во јавноста.[4]
Уривање (2015)
уредиМостот, кој бил еден од највпечатливите примери на грчката народна архитектура, се урнал на 1 февруари 2015 година. Поплавата предизвикана од обилните врнежи[13] предизвикала реката Арахтос да ги откорне темелите на мостот од речните брегови[14] довела до уривање на средишниот дел од мостот и измивање.[13] Следниот ден, заменикот министер за инфраструктура Христос Спирцис и претставници на Министерството за култура отпатувале во регионот за да ја проценат ситуацијата и објавиле дека е технички изводливо да се обнови историскиот мост.[10] Стручњаците ја процениле штетата. Било речено дека материјалите ќе бидат извлечени од реката штом ќе падне нивото на водата.[9]
Од јули 2020, со реставрација е завршен, подржана од Националниот технички универзитет Атина, и преизградениот мост бил завршен во летото 2020.[15][16]
Наводи
уреди- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Leftheris et al. (2006), p. 148
- ↑ „Plaka Bridge“. odysseus.culture.gr. Архивирано од изворникот на 2016-03-04. Посетено на 27 ноември 2021.
- ↑ 3,0 3,1 „Greece to restore Ottoman-era bridge“. Anadolu Agency. 2 јануари 2015. Посетено на 27 ноември 2021.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 „Floods bring down Ottoman bridge in Balkans“. 2 јануари 2015. Посетено на 27 ноември 2021.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 „Κατσανοχώρια: Εξώστης στον Αραχθο“. ethnos.gr (грчки). Ethnos Online. Посетено на 27 ноември 2021.
- ↑ 6,0 6,1 Hellenic Ministry of Culture and Sports. „Plaka Bridge“. Архивирано од изворникот на 2016-03-04. Посетено на 27 ноември 2021.
- ↑ Τι μάθαμε για τον Πρωτομάστορα Κώστα Μπέκα μέσα από την αναστήλωση του Γεφυριού της Πλάκας
- ↑ 8,0 8,1 „Ο Αραχθος "κατάπιε" το γεφύρι των θρύλων“. ethnos.gr (грчки). Ethnos Online. Посетено на 27 ноември 2021.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 „Pledge to restore historic Plaka Bridge, destroyed in flash floods“. 2 февруари 2015. Посетено на 27 ноември 2021.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 Zikakou, Ioanna (2 февруари 2015). „Historic Bridge in Arta to Be Rebuilt After Collapse“. Greek Reporter. Посетено на 27 ноември 2021.
- ↑ Shrader, Charles R. (1999). The Withered Vine: Logistics and the Communist Insurgency in Greece, 1945-1949 (англиски). Greenwood Publishing Group. стр. xviii, 35. ISBN 9780275965440.
- ↑ Leftheris et al. (2006), p. 149 f.
- ↑ 13,0 13,1 Angwin, Richard (2 февруари 2015). „Flash floods hit Greece and Albania“. Ал Џезира. Посетено на 27 ноември 2021.
- ↑ „Historic bridge of Plaka, Arta collapses due to heavy rains“. Посетено на 27 ноември 2021.
- ↑ Alexis Gaglias (13 октомври 2019). „Αναστηλώνοντας την Γέφυρα της Πλάκας“ (грчки). Huffington Post Greece. Посетено на 27 ноември 2021.
- ↑ Alexis Gaglias (11 јули 2020). „H Γέφυρα της Πλάκας «στεφανώνει» ξανά τον Άραχθο: Φωτογραφική αναδρομή στην Ιστορία“ (грчки). Huffington Post Greece. Посетено на 27 ноември 2021.
Надворешни врски
уреди- Plaka Bridge — Structurae (англиски)
- Το Γεφύρι της Πλάκας [Plaka Bridge] (PDF). ΣΚΟΥΦΑΣ - ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ (грчки). Arta (160). септември 1960. Архивирано од изворникот (PDF) на 2017-03-16. Посетено на 2021-11-27.
- Γεφύρι της Πλάκας (Плакански мост)
- Τι μάθαμε για τον Πρωτομάστορα Κώστα Μπέκα μέσα από την αναστήλωση του Γεφυριού της Πλάκας
Видеа
уреди- „Плакански мост“ на YouTube, 2007
- „Плакански мост“ на YouTube, 2012