Палеохебрејска азбука
Палеохебрејско писмо (хебрејски: הכתב העברי הקדום), палео-хебрејски, прахебрејски или старохебрејски — име што се користи од страна на современите научници за да се опишат хананските натписи од регионот на Библиски Израел и Јудеја. Се смета дека скриптата послужила за создавање на оригиналниот антички хебрејски јазик, вклучувајќи ги и текстовите на хебрејската Библија во нејзиното оригинално писмо. Стариот хебрејски јазик, како и феникиската азбука, е мала регионална варијанта и непосредно продолжение на протокананското писмо, кое се користело низ целиот Ханан во доцното бронзено време.[1] Хебрејскиот јазик е потврден епиграфски од околу 10 век п.н.е.,[2][3] и ниту еден постојан натпис на „феникиски“ не е постар од 1000 година п.н.е.[4] Феникискиот јазик, хебрејскиот јазик и сите нивни сестрински ханански јазици во голема мера не се разликувале дијалектички пред тоа време.[5][6] Палео-хебрејската азбука е абџад од 22 согласни букви. Употребата на терминот „палео-хебрејска азбука“ се должи на предлогот на Соломон Бирнбаум од 1954 година, кој тврдел дека „не треба да се употребува терминот феникијци на писмото на Евреите“.[7]
| Палеохебрејско писмо | |
|---|---|
 | |
| Тип | |
Период | ок. 1000 BCE – 135 CE |
| Правец на пишување | од десно кон лево  |
| Јазици | Библиски хебрејски јазик |
| Сродни писма | |
Матични системи | Египетски хиероглифи
|
Сродни системи | |
| ISO 15924 | |
| ISO 15924 | Phnx, , Phoenician |
| Уникод | |
Уникоден назив | Phoenician |
| U+10900–U+1091F | |
Најраните познати примери на протохебрејско пишување датираат во 10 век п.н.е. До 5 век п.н.е., меѓу Евреите азбуката била претежно заменета со арамејска азбука која што официјално се користела во Ахеменидското Царство. Варијантата „еврејска квадратна буква“ позната како хебрејска азбука еволуирала директно од арамејското писмо околу 3 век пр.н.е. (иако некои форми на букви не станале стандардни сè до 1 век н.е.). Спротивно на тоа, самарјанската азбука, која што ја користеле Самарјаните, е непосредно продолжение на протохебрејското писмо без средни неизраелски еволутивни фази. Постои и одредена континуирана употреба на старото хебрејско писмо во еврејски религиозни контексти до 1 век пр.н.е., особено во текстот на Палео-левит, најден во свитоците на Мртвото Море.
Наводи
уреди- ↑ Israel Finkelstein & Benjamin Sass, The West Semitic Alphabetic Inscriptions, Late Bronze II to Iron IIA: Archeological Context, Distribution and Chronology, HeBAI 2 (2013), pp. 149-220, see p. 189: "From the available evidence Hebrew appears to be the first regional variant to arise in the West Semitic alphabet – in late Iron IIA1; the scripts of the neighbouring peoples remain undifferentiated. It is only up to a century later, in early Iron IIB, that the distinct characteristics in the alphabets of Philistia, Phoenicia, Aram, Ammon and Moab develop."
- ↑ Feldman (2010)
- ↑ Shanks (2010)
- ↑ Hoffman, Joel M. (2004). In the beginning : a short history of the Hebrew language. New York, NY [u.a.]: New York Univ. Press. стр. 23. ISBN 978-0-8147-3654-8. Посетено на 23 May 2017.
By 1000 B.C.E., however, we see Phoenician writings [..]
- ↑ Naveh, Joseph (1987), „Proto-Canaanite, Archaic Greek, and the Script of the Aramaic Text on the Tell Fakhariyah Statue“, Во Miller (уред.), Ancient Israelite Religion.
- ↑ Reinhard G. Kratz (11 November 2015). Historical and Biblical Israel: The History, Tradition, and Archives of Israel and Judah. OUP Oxford. стр. 64. ISBN 978-0-19-104448-9.
[...] scribes wrote in Paleo-Hebrew, a local variant of the Phoenician alphabetic script [...]
- ↑ The Hebrew scripts, Volume 2, Salomo A. Birnbaum, Palaeographia, 1954, "To apply the term Phoenician to the script of the Hebrews is hardly suitable. I have therefore coined the term Palaeo-Hebrew."