Википедија

Околупланетарен диск

Околупланетарен диск е збир од материја во форма на тор, ѓеврек или прстен, составена од гас, прашина, планетезимали, астероиди или парчиња од судири во орбитата на планетата. Тие се складиште на материјал околу планетите од кое што може да настанат месечини (или егзомесечини или подмесечини).[1]

Околупланетарен диск околу вонсончевата планета PDS 70c

Во август 2018 г., астрономите објавиле дека веројатно откриле околупланетарен диск околу ЦС Ка Б.[2] Авторите наведуваат дека „Системот на ЦС Ка е единствениот систем во кој најверојатно е присутен околупланетарен диск, како и околуѕвезден диск“.[3] Но, во 2020 г., биле ревидирани параметрите на ЦС Ка Б, и ја окарактеризирале како насобирачко црвено џуџе, а дискот како околуѕвезден.[4]

Во јуни 2019 г., астрономите известиле дека откриле докази за постоење околупланетарен диск околу ПДС 70б [5] со помош на спектроскопија. Во јули 2019 г., астрономите го објавиле првото откривање на околупланетарен диск[6][7][8] со помош на Големата милиметарска/подмилиметарска низа Атакама (АЛМА) (анг: ALMA).[9] Испитувањата на АЛМА, при кои се користат милиметарски и подмилиметарски бранови должини, се подобри во набљудувањето на прашината која се наоѓа во меѓупланетарниот простор, затоа што ѕвездите испуштаат релативно малку светлина на овие бранови должини, и затоа што оптичките набљудувања често се преплавуваат со блесокот од светлата ѕвезда домаќин.

Околупланетарниот диск е откриен околу млада јовијанска вонсончева планета слична на Јупитер, PDS 70c; а друг таков диск е можеби откриен и околу блиската јовијанска вонсончева планета, ПДС 70б.[10][11][12] Овие вонсончеви планети се дел од мултипланетарниот ѕвезден систем PDS 70, на околу 370 светлосни години од Земјата.[13]

Според Андреа Изела, истражувач од Универзитетот Рајс во Хјустон, Тексас, „За прв пат, можеме да заклучиме дека ги гледаме знаците на околупланетарен диск, што ни помага да поткрепиме многу од поновите теории за создавањето на планетите... Преку споредување на нашите набљудувања со инфрацрвени снимки со висока резолуција и оптичките, може јасно да се види дека мистериозната концентрација од ситни честички прашина е всушност диск од прашина што ја опколува планетата, одлика што со сигурност можеме да кажеме дека е забележана за прв пат.“[14]

Потенцијални околупланетарни дискови се откриени и околу Чa 110913−773444,[15] 2M1207б,[16] J1407б,[17] ХД 100546 б,[18] ГСЦ 06214-00210 б,[19] и ДХ Таури б.[20]

Поврзано

уреди

Надворешни Врски

уреди

Наводи

уреди
  1. ↑ Parks, Jake (8 November 2021). „Snapshot: ALMA spots moon-forming disk around distant exoplanet - This stellar shot serves as the first unambiguous detection of a circumplanetary disk capable of brewing its own moon“. Astronomy. Посетено на 9 November 2021.
  2. ↑ Ginski, Christian (August 2018). „First direct detection of a polarized companion outside a resolved circumbinary disk around CS Chamaeleonis“. Astronomy & Astrophysics. 616 (79): 18. doi:10.1051/0004-6361/201732417.
  3. ↑ Starr, Michelle. „Astronomers Have Accidentally Taken a Direct Photo of a Possible Baby Exoplanet“. Посетено на 10 October 2019.
  4. ↑ CS Cha B: A disc-obscured M-type star mimicking a polarised planetary companion, 2020, arXiv:2007.07831
  5. ↑ Christiaens, Valentin (June 2019). „Evidence for a circumplanetary disk around protoplanet PDS 70 b“. The Astrophysical Journal Letters. 877 (2): L33. arXiv:1905.06370. doi:10.3847/2041-8213/ab212b.
  6. ↑ Isella, Andrea; и др. (11 July 2019). „Detection of Continuum Submillimeter Emission Associated with Candidate Protoplanets“. The Astrophysical Journal Letters. 879: L25. arXiv:1906.06308. doi:10.3847/2041-8213/ab2a12.
  7. ↑ Blue, Charles E. (11 July 2019). „'Moon-forming' Circumplanetary Disk Discovered in Distant Star System“. National Radio Astronomy Observatory. Посетено на 11 July 2019.
  8. ↑ Boyd, Jade (11 July 2019). „Moon-forming disk discovered around distant planet“. Phys.org. Посетено на 11 July 2019.
  9. ↑ https://cosmosmagazine.com/space/moon-forming-disk-found-in-distant-start-system%7Ctitle='Moon-forming'[мртва врска] disk found in distant star system - Discovery helps confirm theories of planet formation, astronomers say.|last=Carne|first=Nick|date=13 July 2019|work=Cosmos
  10. ↑ Isella, Andrea; и др. (11 July 2019). „Detection of Continuum Submillimeter Emission Associated with Candidate Protoplanets“. The Astrophysical Journal Letters. 879: L25. arXiv:1906.06308. doi:10.3847/2041-8213/ab2a12.Isella, Andrea; et al. (11 July 2019). "Detection of Continuum Submillimeter Emission Associated with Candidate Protoplanets". The Astrophysical Journal Letters. 879 (2): L25. arXiv:1906.06308. doi:10.3847/2041-8213/ab2a12.
  11. ↑ Blue, Charles E. (11 July 2019). „'Moon-forming' Circumplanetary Disk Discovered in Distant Star System“. National Radio Astronomy Observatory. Посетено на 11 July 2019.Blue, Charles E. (11 July 2019). "'Moon-forming' Circumplanetary Disk Discovered in Distant Star System". National Radio Astronomy Observatory. Retrieved 11 July 2019.
  12. ↑ Boyd, Jade (11 July 2019). „Moon-forming disk discovered around distant planet“. Phys.org. Посетено на 11 July 2019.Boyd, Jade (11 July 2019). "Moon-forming disk discovered around distant planet". Phys.org. Retrieved 11 July 2019.
  13. ↑ Mandelbaum, Ryan F. (12 July 2019). „Astronomers Think They've Spotted a Moon Forming Around an Exoplanet“. Gizmodo. Посетено на 12 July 2019.
  14. ↑ Carne, Nick (13 July 2019). „'Moon-forming' disk found in distant star system - Discovery helps confirm theories of planet formation, astronomers say“. Cosmos. Архивирано од изворникот на 2019-07-12. Посетено на 12 July 2019.Carne, Nick (13 July 2019). "'Moon-forming' disk found in distant star system - Discovery helps confirm theories of planet formation, astronomers say" Архивирано на 12 јули 2019 г.. Cosmos. Retrieved 12 July 2019.
  15. ↑ Luhman, K. L.; и др. (December 2005). „Discovery of a Planetary-Mass Brown Dwarf with a Circumstellar Disk“. The Astrophysical Journal. 635 (1): L93–L96. arXiv:astro-ph/0511807. Bibcode:2005ApJ...635L..93L. doi:10.1086/498868.
  16. ↑ Mohanty, Subhanjoy; и др. (March 2007). „The Planetary Mass Companion 2MASS 1207-3932B: Temperature, Mass, and Evidence for an Edge-on Disk“. The Astrophysical Journal. 657 (2): 1064–1091. arXiv:astro-ph/0610550. Bibcode:2007ApJ...657.1064M. doi:10.1086/510877.
  17. ↑ Mamajek, Eric E.; и др. (March 2012). „Planetary Construction Zones in Occultation: Discovery of an Extrasolar Ring System Transiting a Young Sun-like Star and Future Prospects for Detecting Eclipses by Circumsecondary and Circumplanetary Disks“. The Astronomical Journal. 143 (3): 72. arXiv:1108.4070. Bibcode:2012AJ....143...72M. doi:10.1088/0004-6256/143/3/72.
  18. ↑ Quanz, Sascha P.; и др. (July 2015). „Confirmation and Characterization of the Protoplanet HD 100546 b—Direct Evidence for Gas Giant Planet Formation at 50 AU“. The Astrophysical Journal. 807 (1): 64. arXiv:1412.5173. Bibcode:2015ApJ...807...64Q. doi:10.1088/0004-637X/807/1/64.
  19. ↑ Bowler, Brendan P.; и др. (June 2015). „An ALMA Constraint on the GSC 6214-210 B Circum-Substellar Accretion Disk Mass“. The Astrophysical Journal. 805 (2): L17. arXiv:1505.01483. Bibcode:2015ApJ...805L..17B. doi:10.1088/2041-8205/805/2/L17.
  20. ↑ Wolff, Schuyler G.; и др. (July 2017). „An Upper Limit on the Mass of the Circumplanetary Disk for DH Tau b“. The Astronomical Journal. 154 (1): 26. arXiv:1705.08470. Bibcode:2017AJ....154...26W. doi:10.3847/1538-3881/aa74cd.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Околупланетарен_диск&oldid=5275685“