Ксенобиотик

Ксенобиотик (од грчки xenon = туѓо) е секое хемиско соединение кое може да се најде во еден организам, но кое најчесто не се создава, ниту пак се очекува дека ќе биде присутно во тој организам. Ксенобиотици можат да бидат и материи кои се присутни во многу поголеми концентрации од вообичаените соединенија. Поконкретно, лековите како антибиотиците се ксенобиотици во телото на човекот, бидејќи човековото тело нема способност да ги синтетизира. Меѓутоа, овој поим во екотоксикологијата се користи во контекст на загадувачи како што се диоксини и полихлорирани бифенили и нивното влијание на живиот свет. Природните соединенија можат исто така што бидат ксенобиотици доколку си најдат пат во некој друг организам каде не се присутни (на пример, природните човекови хормони можат да достигнат во организмот на рибата која живее во река каде се излева градската канализација).

Бисфенол е ксенобиотичка супстанца што може да се најде во сите пластики. Бил синтетизиран во 1891 и претставува клучна компонента во производството на пластика од поликарбонат до полиестер. Само во САД се произведуваат повеќе од милион тони од ова соединение годишно. Од 1936 бисфенолот е познато дека имитира естроген и се врзува за истите рецептори како женски стероиден хормон, што може да го стимулира растот на туморските клетки кај дојка кај жените и да се намали количината на сперма кај мажи.

Токсикант е отровен ксенобиотик, додека загадувач (полутант) е материја која загадува. Загадувачите може да се онечистувачи - некои хемиски неоргански соединенија, како DDT во водата, хемикалии, физикални фактори, тешки метали (на пример, оловото во организмот може да се ослободи по пат на лактација, тешките метали најмногу се акумулираат во коренот на морковот, цвеклото итн.) или класични загадувачи - органски материи (како E. coli во водата - фекално загадување), биолошки супстрати (штавење на кожата), крв, микроорганизми и слично.