Коста Вујиќ
Коста Вујиќ ( Земун, 1 мај 1829 година (во некои извори 1824 ) - Белград, 26 март 1909 година ) бил професор по германски јазик во Првата белградска гимназија и еден од најзначајните личности во Србија во 19 век.[1]
| Коста Вујиќ | |
|---|---|
| Роден(а) | 1824 година Земун |
| Починал(а) | 1909 година Белград |
Биографија уреди
Роден е во 1829 година во Земун, каде што завршил српско и германско училиште. Гимназија во пет одделенија учел во Сремски Карловци, а шесто одделение завршил во Првата машка гимназија во Белград. Покрај Филозофскиот факултет, кој го завршил во Белград, две години ја посетувал и Мудрословното одделение на Правниот факултет на Лицејот .
Во ноември 1857 година склучил контракт(договор) за работа во белградската гимназија.[2] За време на службата во Белград (од 1857/1858; 1872), Крагуевац, Пожаревац, Заечар, Неготин и Шабац (1876), предавал германски и српски јазик, српска историја, историја на српската книжевност, црковно пеење и бил диригент на ученички хор на Крагуевачката полугимназија (од 1858 година).[1]
Погрешно се смета дека Коста во младоста му бил близок пријател на поетот Бранко Радичевиќ. Станува збор за медицинар наречен „Прото“ [3] со исто име и презиме, син на белградскиот прота Вујиќ, кој починал како млад лекар од туберкулоза! [4] Бил помошник уредник и уредник (1860-1865) на „Српски новини“ на Милош Поповиќ, објавувајќи голем број написи во нив.[5] Извесен период соработувал и во списанието „Школа“ на Милан Ѓ. Миличевиќ.[1] Ја превел книгата „Историја на Ѓорѓи Кастриотиќ“.
Кога предавал српски јазик во Белград, еден поранешен ученик оставил белешки за него како негов професор во своите своите спомени. Се занимавал со неговиот лик и одлик. Коста се гледал однадвор: „мал, шишкав, стомачест, обраснат со маснотии, широка уста, покриена со, широки сиви мустаќи пожолтени под носот на тутунот“. А кога станува збор за неговиот лик: „Инаку, Вујиќ, вреди да се каже вистината, беше човек со добрина и незлобност“. Како наставник: „Коста Вујиќ немаше големи професорски амбиции. Бил попустлив кон учењето и успесите на своите ученици, само ако не го секирале. Но затоа тој бил феноменален гурман.“ [6]
Тој бил боем и голем гурман и ручал во четири гостилници секој ден. Јадел супа кај „Рускиот цар“; говедско месо на „Коларац“, чорба кај „Балкан“ и печење со чаша вино во „Париз“ [7] или во „Голема Србија“.
На сопствена желба се пензионирал во април 1889 година, како предавач во Втората белградска гимназија.[8] Таа година го добива орденот Св. Сава IV степен.[8] Професорот Коста Вујиќ, кој никогаш не се оженил, а бил познат по добриот апетит, починал едно попладне во својот стан. Полицијата ја известила белградската општина и бил направен попис на неговите работи „бидејќи починатиот никаде нема никого“.[9] Погребан е во 1909 година на Новите гробишта, во гробницата што ја изградил за време на неговиот живот.
Познати ученици на професорот Коста Вујиќ уреди
Професорот Коста Вујиќ бил близок со своите ученици. Една од неговите реченици на крајот на службата во гимназијата била:
Нешто ми кажува дека во иднина за мене ќе знаат само по тоа што сум бил професор на сјајни идни имиња
Тоа била неговата последна генерација која остана запаметена по плејадата ученици кои подоцна станаале познати. Меѓу другите негови ученици биле: Јован Цвијиќ, Јаша Продановиќ, Љубомир Стојановиќ, Михаило Петровиќ Алас, Павле Поповиќ, Милорад Митровиќ и Пера Тодоровиќ.[10]
Шеширот на професорот Коста Вујиќ уреди
Читајќи го текстот на академикот Михаило Петровиќ - Алас, кој го објавил Еж во 1938 година по повод стогодишнината од Првата машка гимназија, Милован Витезовиќ тргнал да ја истражува таа позната генерација. Така е создадено сценариото за ТВ драмата во 1971 година, а во 1983 година романот „Шеширот на професорот Коста Вујиќ“.
Наводи уреди
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Horizonti, 2010., Посетено на 8. 4. 2013.
- ↑ "Srbski dnevnik", Novi Sad 1857. godine
- ↑ "Brankovo kolo", Novi Sad 1900.
- ↑ "Glas", Beograd 1941. godine
- ↑ "Pravda", Beograd 1934. godine
- ↑ "Politika", Beograd 16. novembra 1924. godine
- ↑ Riznica srpska: „Pričanje Branislava Nušića na Šantićevom večeru“ Архивирано на 27 ноември 2020 г., Cvijeta Zuzorić u Manežu, pristup 8.4.2013
- ↑ 8,0 8,1 "Male novine", Beograd 1889. godine
- ↑ "Pravda", Beograd 1909. godine
- ↑ Bašta Balkana: „Šešir profesora Koste Vujića“, Brankica Živković, 15.3.2013, pristup 8.4.2013