Челенџер (шатл)
Челенџер OV-099 (англиски: Challenger) — второто американско вселенско летало (шатл) од програмата „Спејс шатл“, на НАСА. На 28 јануари 1986 г., тој доживеал трагична несреќа за време на неговото пуштање, што дошло до губење на леталото и животите на сите седум члена на екипажот во него. Мисијата на Челенџер, STS-51-L, била долгоочекувана бидејќи ја вклучувала Криста Маколиф, која требала да стане првата учителка во вселената.[1][2]
Несреќа
уредиНесреќата на вселенското летало Челенџер се случила утрото на 28 јануари 1986 г., кога леталото се распаднало 73 секунди по полетувањето. Леталото било на својата 10-та мисија, позната како STS-51-L, и превезувало седум члена на екипажот, вклучувајќи ја и Криста Маколиф, која требала да биде првата учителка во вселената. Пуштањето на леталото се случило од вселенскиот центар „Кенеди“ на Флорида, а милиони луѓе во живо го следеле полетувањето на леталото. Меѓутоа, кратко време по подигнувањето, се случило катастрофален неуспех. Еден од цврстите ракетни засилувачи (SRB) откажал, што предизвикало пукнување на надворешниот резервоар за гориво на леталото и предизвикувајќи избувнување.
Избувнувањето довело до распаѓање на целото вселенско летало, што довело до смрт на сите седум члена на екипажот. Екипажот вклучувал астронаути од различни заднини, како што се инженери, пилоти и стручњаци за товар. Истрагата за несреќата открила дека маната била предизвикана од О-прстените, кои биле гумени заптивки во цврстите ракетни засилувачи. Овие О-прстени станале кршливи на ниските температури на денот на пуштањето, дозволувајќи им на топлите гасови да избегаат и на крајот да доведе до катастрофална грешка.
Несреќата на Челенџер имала големо влијание врз НАСА и вселенската програма во целост. Тоа довела до значителни промени во безбедносните протоколи и инженерските практики, како и до преоценување на ризиците поврзани со истражувањето на вселената. Трагедијата останува една од најпоразителните мигови во историјата на вселенското истражување, служејќи како потсетник за опасностите што се својствени за поместување на границите на човечкото истражување.[3]
Наводи
уреди- ↑ McKelvie, Elizabeth HowellContributions from Callum; published, Vicky Stein (2022-02-01). „Challenger: Shuttle Disaster That Changed NASA“. Space.com (англиски). Посетено на 2024-02-23.
- ↑ „Challenger | space shuttle | Britannica“. www.britannica.com (англиски). Посетено на 2024-02-23.
- ↑ „Challenger Explosion - Date, Astronauts & Shuttle“. HISTORY (англиски). 2020-09-11. Посетено на 2024-02-23.
Надворешни врски
уреди| „Челенџер (шатл)“ на Ризницата ? |
- Ronald Reagan: Address to the Nation on the Explosion of the Space Shuttle Challenger
- Space Shuttle Challenger Explosion video
- Shuttle Orbiter Challenger (OV-99)
- Rogers Commission Report Архивирано на 8 август 2013 г.
- Astronautix on Challenger
- Space Shuttle Challenger: A Tribute Архивирано на 31 јануари 2011 г. – slideshow by Life (magazine)
- Go or No Go: The Challenger Legacy an Emmy-winning short documentary by Retro Report
- Challenger Mission Videos of the Accident from Spaceflightnow.com
- NASA film on the accident and investigation downloadable from archive.org The Internet Archive
- Memorial to Greg Jarvis in Hermosa Beach, California at "Sites of Memory"
- Personal Observations on the Reliability of the Shuttle by R. P. Feynman Архивирано на 11 септември 2012 г.
- RealPlayer video of Feynman's O-Ring demonstration (low quality)
- CBS Radio news Bulletin Anchored by Christopher Glenn of the Challenger Disaster from January 28, 1986, Part 2 of CBS Radio coverage of Challenger Disaster, Part 3 of CBS Radio News coverage of Challenger disaster, Part 4 of CBS Radio news coverage of Challenger disaster
- Image of silo storing Challenger debris
- Space Shuttle Memorial covering both Space Shuttle disasters Архивирано на 29 септември 2020 г.
- Space Shuttle Challenger STS-51L Accident Investigation