Елиос Гомес
Елиос Гомес (1905 година во Севиља – 1956 година во Барселона) бил сликар, анархист – комунистички активист и поет.
Ран живот
уредиРоден е во Севиља во населбата Триана во многу сиромашно ромско семејство со рурално потекло. До својата смрт тој се гордееше со своето ромско и андалусиско потекло. Тој најпрво се вклучил во визуелните уметности како едноставен работник во многу фабрики за порцелан во Севиља, каде украсувал различни предмети, истовремено следејќи го Факултетот за занаетчиски уметности и трговија во градот. Во текот на 1920-тите тој ја создаде својата политичка совест кај анархистичките револуционерни центри на Пиринејскиот Полуостров: Севиља и Барселона. Подоцна учествува во Авангардата на европските метрополи каде живеел како бегалец, особено Париз, Брисел, Амстердам, Берлин, Виена, Москва и Ленинград. За тоа време, а особено откако беше член на Националната конфедерација на трудот (синдикатот основан во Севиља во 1910 година), тој работеше како изготвувач во печатот, апелирајќи за правда и изразувајќи се без страв против диктатурата на Примо Де Ривера, а подоцна и против Франциско Франко. Ова беше суштината на неговата посветеност.
Синдикатот на изготвувачите
уредиЕлиос Гомес беше иницијатор и прв претседател на синдикатот на професионални цртачи во Шпанија со резиденција во Барселона, кој го основаше во летото 1936 година, за да ја брани републиката преку политички ангажирани плакати.
На почетокот тој беше ценет за неговите политички авангардистички дизајни во црно-бело, но тој работеше, изложуваше и ги објавуваше своите дела во Мадрид и Каталонија, кога беше отселен од Андалусија во 1926 година. Од Барселона тој беше депортиран од политичките власти. Тој побарал сместување прво во Франција, а потоа во Белгија, Холандија, Германија и во Советскиот Сојуз, каде што сретнал многу Роми од неговата земја.
Политички комесар
уредиСе борел на уметничкиот фронт, како и во воени борби за време на Граѓанската војна во Шпанија, како политички комесар во Мајорка, Мадрид, а потоа и во Андухар. Тој беше предаден на одговорност за култура во 26-та дивизија, колона Дурути, а според некои сведоци тој собрал баталјон ромци за да се бори против националистичката фракција. Во 1939 година тој беше принуден да оди во Франција, заедно со 500.000 воини на слободата од Шпанија. Оваа масовна миграција во историјата е позната како „Ретирада“. Француските власти ги затворија во некои концентрациони логори, а потоа беа депортирани во Алжир, кој во тоа време беше дел од Франција, во логорот Гелпфа.
Гомес избегал од мачењата во логорот во мај 1942 година и успеал да добие премин во Шпанија, каде повторно се вклучил во нелегални активности во борбата против Франко. Во 1946 година повторно бил уапсен и фрлен во затвор во Барселона без судење или осуда, каде што останал 8 години. Иако решението за негово отпуштање било потпишано во 1950 година, тој бил ослободен дури во 1954 година. Починал во 1956 година.
Сликите во затвор
уредиВо 1950 година тој насликал во затвор некои фрески во чест на затворениците и Богородица, која е заштитничка на затворениците, како и на градот Барселона. Најпозната е La Verge de la Mercé (Богородица на милосрдието) на која може да се восхитуваме до денес во ќелија блиска до затворениците осудени на смрт . Оваа ќелија била претворена во свето место и го добила името Капила гитана, поради ромската инспирација на сите ликови, опишани на фреските. За жал, оваа фреска беше делумно покриена со боја во периодот 70-80 година, под капакот на хигиената. Во реалноста, фреската не им се допаѓала на затворските власти. Тој можеше да се реставрира, но неодамна градот Барселона одлучи да го уништи овој историски затвор, иако тој е симбол на противењето на франкистичка Шпанија и е регистриран во архитектонскиот љубител на земјата. Нејзиното уништување ќе го сноси и падот на кој беше откриен дури во 2004 година.
Елиос Гомес ја создаде оваа капила гитана во франкоистичка Шпанија и цензура, сам во својата ќелија, против воздржаност и измама, но за тоа време напиша и неколку стихови: Southern Creed - Сонети и романси (Кредо од југ – Сонети и романси, 1946), Ерика – песна на љубовта и борбата (Ерика – песни за љубовта и борбата, 1946), песни (поема, 1947–1950),лабави песни (Песна на гужва), други песни (Други песни) итн. Културното здружение Елиос Гомес, со резиденција во Барселона, прави се за да го заштити и да го објави нашироко ова извонредно наследство на ромскиот уметник, цртач и поет, но има потешкотии од властите кои, под превезот на различни оправдувања, ги негираат вредностите. на оваа активност, колку и да се восхитува ширум светот.
Библиографија
уреди- Елиос Гомес, poemas de lucha y sueño, 1942–1956, ACHG, Барселона, 2006 година
- Helios Gómez, Visca Octubre, Museu de Granollers, ACHG, Museu d'Història de Catalunya, CarCob (Бруселас), Granollers, 2005
- IVAM Центар Хулио Гонсалес: HELIOS GÓMEZ 1905-1956, Generalitat Valenciana, Валенсија, 1998 г.
- Урсула Тјаден: Елиос Гомес Артиста де Корбата Роха, Тхалапарта, Тафала, 1996 година.
- Carles Fontserè : Memòries d'un cartelista, Портик, Барселона, 1995 година.
- Урсула Тјаден: Die Hülle zerfetzen Helios Gómez 1905 – 1956 Andalusier Künstler Kämpfer, Elefanten Press Verlag GmbH, Берлин, 1986 година.
- Хуан Мануел Боне: Art Contra la Guerra, Ajuntament de Barcelona, Барселона, 1986 година
Надворешни врски
уреди- Елиос Гомес
- Страница на Елиос Гомес од анархистичката енциклопедија на Дејли Блид