Вито Волтера
Вито Волтера (3 мај 1860 – 11 октомври 1940) — италијански математичар и физичар, познат по своите придонеси во математичката биологија и интегралното сметање.
| Вито Волтера | |
|---|---|
 Vito Volterra | |
| Роден(а) | 3 мај 1860 Анкона |
| Починал(а) | 11 октомври 1940 (возр. 80) |
| Националност | Италијанец |
| Полиња | Математика |
| Установи | Торински универзитет |
| Докторски ментор | Енрико Бети |
| Докторанди | Пол Леви |
| Познат по | Волтера-Лотка величина |
Волтера е роден во сиромашно еврејско семејство во Анкона, која во тоа време била дел од Папската Држава. Талентот за математика го покажал и пред запишувањето на Универзитетот во Пиза, каде што потпаднал под влијание на Енрико Бети. Во 1883 година станал професор по рационална механика. При тоа ја започнал работата на теориите на функции што довело до негово интересирање и понатамошни придонеси во областа на интегрални и диференцијални равенки. Неговото дело е сумирано во книгата „Теорија на функции и интегрални и интегро-диференцијални равенки“ (1930).
Во 1892 г. станал професор по механика на Универзитетот во Торино и потоа, во 1900 г. и професор по математичка физика на Универзитетот во Рим Ла Сапиенза.
Волтера растел во текот на последните фази на Рисорџименто (востанијата и војната за италијанско обединување) и како огнен патриот кралот Виктор Емануел III го именувал за сенатор на Кралството Италија во 1905. Истата година ја започнал работата на теоријата на дислокација во кристалите која подоцна добила на важност за разбирањето на растегливи материјали.
Кога започнала Првата светска војна, средовечниот Волтера се пријавил во Италијанската армија и работел на развој на воздушнни бродови (балони/дирижабли) под водство на Џулио Дуе. При тоа Волтера вил зачетник на идејата за користење на интертниот хелиум наместо запалливиот водород, а ги користел своите водачки способности за организирање на работниот процес.
По Првата светска војна, Волтера го насочил вниманието кон примената на неговаите математички идеи во биологијата, преку повторување и развивање на работата на Пјер Франсоа Верхлуст. Најпознатиот резултат од овој период се равенките Лотка-Волтера.
Во 1922 година се придружил на опозицијата на фашистичкиот режим на Бенито Мусолини и во 1931 година бил еден од само 12 од вкупно 1250 професори кои одбиле да ја дадат обврзната заклетва на верност. Неговата политичка филозофија може да се увиди од разгледница што ја пратил во триесеттите години, на која може да се види текст што може да се сфати и како епитаф за Италија на Мусолини:
- „Империите умираат, но Евклидовите теореми остануваат вечно млади“.
Волтера не бил радикал, туку доживотен ројалист и националист, па веројатно ќе се спротивставел и ако левичарската опозиција на Мусоолини дошла на власт. Како резултат на неговото противење да потпише заклетва на верност кон фашистичката власт бил присилен да го напушти професорското место и членството во научните академии. Во текот на неговите последни години живеел претежно во странство и се вратил во Рим кратко време пред смртта.
Во чест на Вито Волтера имаат добиено име кратерот Волтера на Месечината и астероидот 14072 Волтера.