Википедија

Вакцина против грип

Вакцина против грип (англиски: Influenza vaccine, Flu shot)) — вакцинa што штити од заразување со вирусот на грип.[12] Нови верзии на вакцината се развиваат двапати годишно бидејќи вирусот на грип брзо се менува.[12] Иако нивната ефикасност се менува од година во година, повеќето обезбедуваат скромна до висока заштита од грип.[12][13] Ефективноста на вакцината за оние помлади од две години и за оние постари од 65 години останува неизвесна поради недостаток на висококвалитетни истражувања. Вакцинираните деца можат да ги заштитат оние околу нив.

Вакцина против грип
Вакцинација на припадник на американската морнарица
Клинички податоци
Заштитени имињаAfluria, Fluarix, Fluzone, други
AHFS/Drugs.comИнактивиран: monograph Интраназален: monograph Рекомбинантен: monograph
Бременосна
категорија
  • AU: B1 or B2 (depending on vaccine brand)[1][2][11]
Начин на издавање
  • AU: S4 (само на рецепта) [1][2][3][4][5]
  • CA: само ℞ / Schedule D[6][7][8][9][10]
  • UK: POM (само на рецепт)
  • US: само ℞
  • EU: Rx-only
  • ℞ (Само со рецепт)
Начин на
примена		Внатремускулно, носно, поткожно
Назнака
CAS-број1704512-59-3
ATC кодJ07BB01 J07BB02, J07BB03, J07BB04
KEGGD04536

Светската здравствена организација (СЗО) и Центрите за контрола и превенција на болести (ЦДЦ) препорачуваат годишна вакцинација за речиси сите луѓе на возраст над шест месеци, особено оние со висок ризик.[12][14][15] Европскиот центар за спречување и контрола на болести (ECDC) исто така препорачува годишна вакцинација на високоризичните групи. Овие групи вклучуваат бремени жени, постари лица, деца меѓу шест месеци и пет години, оние со одредени здравствени проблеми и оние кои работат во здравството.[12]

Влијание

уреди

Метаанализа од 2012 година утврдила дека вакцината против грип била ефективна 67 проценти од времето. Најмногу ја користеле ХИВ-позитивни возрасни на возраст од 18 до 55 години (76%), здрави возрасни на возраст од 18 до 46 години (приближно 70%) и здрави деца на возраст од шест до 24 месеци (66%). Вакцината против грип штити и од срцев удар со придобивки кои се движат од 15 до 45%.

Деца

уреди

ЦДЦ препорачува сите, освен доенчиња на возраст под шест месеци, да ја примат сезонската вакцина против грип. Кампањите за вакцинација обично се сосредоточуваат на луѓето кои се изложени на висок ризик од сериозни компликации доколку заболат од грип, како што се бремени жени, деца под 59 месеци, постари лица и лица со хронични заболувања или ослабен имунолошки систем, како и оние на кои се изложени, како што се здравствените работници.[16]

Се чини дека кај децата го намалува ризикот од грип и можни болести слични на грип.[17] Податоците се ограничени за деца под две години. За време на сезоната на грип 2017 – 2018, директорот на ЦДЦ укажал дека 85% од децата кои починале „не биле вакцинирани“.[18]

Возрасни

уреди

Кај невакцинираните возрасни, 16% добиваат симптоми слични на грип, додека околу 10% од вакцинираните возрасни добиваат вакви симптоми. Вакцинацијата ги намали потврдените случаи на грип од околу 2,4% на 1,1%. Не бил пронајден ефект врз хоспитализацијата.

Преглед на здравствените работници во 2006 годината покажал чиста корист.[19] Од осумнаесетте студии во овој преглед, само две ја оцениле поврзаноста на смртноста на пациентите со примањето на вакцината против грип од персоналот. И двете откриле дека повисоките стапки на вакцинација на здравствените работници се во сооднос со намалената смртност на пациентите. Со преглед во 2014 година биле потврдени придобивките за пациентите кога здравствените биле имунизирани, поддржани со умерени докази засновани делумно на забележаното намалување на смртноста од сите причини кај пациентите имунизирани од HCWs во споредба со пациентите во споредба со работниците на кои не им била понудена вакцината. [20]

Стари лица

уреди

Доказите за делувањето кај постарите од 65 години не се јасни.[21] Систематските прегледи на случајно проверувани студии и случаи утврден е недостаток на квалитетни докази. Со преглед на испитувани случаи утврдени се ефектите кај лабораториски потврден грип, пневмонија и смрт кај постарите лица во заедницата.[22][23]

Групата најподложна на непандемиски грип, постарите лица најмалку имаат корист од вакцината. Постојат многу причини зад ненадејниот пад на ефективноста на вакцините, а најчести се опаѓањето на имунолошката функција и чувствителноста поврзана со староста. Во непандемиска година, едно лице во Соединетите Држави на возраст од 50 до 64 години има речиси десет пати поголема веројатност да умре од грип отколку помладо лице, а лице на возраст над 65 години има повеќе од десет пати поголеми шанси да умре од заболување поврзано со грип од старосната група од 50 до 64 години.[24]

Трудници

уреди

Покрај заштитата на мајката и детето од ефектите на зараза со грип, имунизацијата на трудниците ги зголемува нивните шанси за успешна целосна бременост.

Тривалентна инактивирана вакцина против грип има ефективна заштита кај трудниците инфицирани со ХИВ.[25]

Препораки

уреди

Различни јавноздравствени организации, вклучително и Светската здравствена организација (СЗО), препорачуваат вакцината против грип да се нуди рутински, особено на луѓето со ризик од компликации од грип и на оние кои живеат со или се грижат за лица со висок ризик, вклучувајќи:

  • стари лица (препорака на Велика Британија за оние на возраст од 65 и повеќе години)
  • луѓе со хронични белодробни заболувања (астма, КОРБ, итн.)
  • луѓе кои имаат хронични срцеви заболувања (вродени срцеви заболувања, хронична срцева слабост, исхемична срцева болест)
  • луѓе со хронични заболувања на црниот дроб (вклучувајќи цироза)
  • луѓе со хронична бубрежна болест (како што е нефротски синдром)
  • луѓе на кои им е отстранета слезината или на кои слезината не работи правилно
  • луѓе кои се имуносупримирани (луѓе со ХИВ, оние кои примаат лекови за потиснување на имунолошкиот систем и луѓе на хемотерапија) и контакти со нивните домаќинства
  • луѓе кои живеат заедно во голем број во средина каде што грипот може брзо да се шири, како што се затвори, домови за стари лица, училишта и домови.
  • здравствени работници (и за спречување на болеста и за спречување на ширење на пациентите)
  • трудни жени.

Вакцината против грип е контраиндицирана за оние помлади од шест месеци и оние со сериозна, опасна по живот алергија на вакцината против грип или која било од состојките на вакцината.[26]

Вакцинација против грип во Македонија

уреди

Во Македонија се обезбедува бесплатна вакцинација против грип за следните ризични групи:[27]

  • Лица на возраст над 65 години
  • Лица со хронични заболувања
  • Здравствени работници
  • Бремени жени
  • Деца на возраст од 6 месеци до 5 години.

На крајот на март 2024 биле вакцинирани вкупно 61.823 лица, од кои 59.182 лица со бесплатна и 2.641 лице со комерцијална вакцина.[28]

Поврзано

уреди

Наводи

уреди
  1. ↑ 1,0 1,1 „AusPAR: Influenza Haemagglutinin Recombinant“. Therapeutic Goods Administration (TGA). August 23, 2021. Архивирано од изворникот September 11, 2021. Посетено на September 10, 2021.
  2. ↑ 2,0 2,1 „AusPAR: Inactivated quadrivalent influenza vaccine (split virion) influenza virus haemagglutinin“. Therapeutic Goods Administration (TGA). December 2, 2020. Архивирано од изворникот September 11, 2021. Посетено на September 10, 2021.
  3. ↑ „Prescription medicines: registration of new chemical entities in Australia, 2017“. Therapeutic Goods Administration (TGA). 21 June 2022. Архивирано од изворникот April 10, 2023. Посетено на 9 April 2023.
  4. ↑ „Prescription medicines: registration of new chemical entities in Australia, 2016“. Therapeutic Goods Administration (TGA). 21 June 2022. Архивирано од изворникот April 10, 2023. Посетено на 10 April 2023.
  5. ↑ https://www.tga.gov.au/resources/auspar/auspar-flucelvax-quad-0
  6. ↑ „Summary Basis of Decision (SBD) for Supemtek“. Health Canada. October 23, 2014. Архивирано од изворникот May 30, 2022. Посетено на May 29, 2022.
  7. ↑ „Regulatory Decision Summary - Flucelvax Quad“. Health Canada. October 23, 2014. Архивирано од изворникот June 7, 2022. Посетено на June 7, 2022.
  8. ↑ „Regulatory Decision Summary - Flucelvax Quad“. Health Canada. October 23, 2014. Архивирано од изворникот June 7, 2022. Посетено на June 7, 2022.
  9. ↑ „Regulatory Decision Summary - Influvac Tetra“. Health Canada. October 23, 2014. Архивирано од изворникот June 7, 2022. Посетено на June 7, 2022.
  10. ↑ „Regulatory Decision Summary for Panenza (Haemagglutinin-Strain A (H1N1))“. Drug and Health Products Portal. 27 October 2023. Посетено на 2 April 2024.
  11. ↑ „Updates to the Prescribing Medicines in Pregnancy database“. Therapeutic Goods Administration (TGA). 21 December 2022. Архивирано од изворникот April 3, 2022. Посетено на 2 January 2023.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 „Vaccines against influenza WHO position paper“. Weekly Epidemiological Record. 87 (47): 461–76. Studeni 2012. PMID 23210147. Краток опис (PDF). |hdl-access= бара |hdl= (help); Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
  13. ↑ Manzoli, L.; Ioannidis, J. P.; Flacco, M. E.; De Vito, C.; Villari, P. (Srpanj 2012.). „Effectiveness and harms of seasonal and pandemic influenza vaccines in children, adults and elderly: a critical review and re-analysis of 15 meta-analyses“. Human Vaccines & Immunotherapeutics. 8 (7): 851–62. doi:10.4161/hv.19917. PMC 3495721. PMID 22777099. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
  14. ↑ „Who Should and Who Should NOT get a Flu Vaccine“. U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 11. listopada 2019. Архивирано од изворникот на 2. prosinca 2019. Посетено на 2. prosinca 2019.. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date=, |archive-date= (help) Оваа статија содржи текст од овој извор, кој е во јавна сопственост.
  15. ↑ World Health Organization (Listopad 2017.). The immunological basis for immunization series: module 23: influenza vaccines. World Health Organization (WHO). hdl:10665/259211. ISBN 978-9241513050. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
  16. ↑ „Influenza (Seasonal)“. World Health Organization (WHO). 6. studenoga 2018. Архивирано од изворникот на 25. listopada 2019. Посетено на 24. listopada 2019.. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date=, |archive-date= (help)
  17. ↑ Jefferson, Tom; Rivetti, Alessandro; Di Pietrantonj, Carlo; Demicheli, Vittorio (Veljača 2018.). „Vaccines for preventing influenza in healthy children“. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2018 (2): CD004879. doi:10.1002/14651858.CD004879.pub5. PMC 6491174. PMID 29388195. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
  18. ↑ Steenhuysen, Julie (22. siječnja 2018.). „U.S. CDC director urges flu vaccinations as pediatric deaths mount“. Reuters. Посетено на 26. siječnja 2018.. Проверете ги датумските вредности во: |access-date=, |date= (help)
  19. ↑ Burls, A.; Jordan, R.; Barton, P.; Olowokure, B.; Wake, B.; Albon, E.; Hawker, J. (Svibanj 2006.). „Vaccinating healthcare workers against influenza to protect the vulnerable – is it a good use of healthcare resources? A systematic review of the evidence and an economic evaluation“. Vaccine. 24 (19): 4212–21. doi:10.1016/j.vaccine.2005.12.043. PMID 16546308. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
  20. ↑ Griffin, M. R. (Siječanj 2014.). „Influenza vaccination of healthcare workers: making the grade for action“. Clinical Infectious Diseases. 58 (1): 58–60. doi:10.1093/cid/cit590. PMID 24046312. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
  21. ↑ Simonsen, Lone; Viboud, Cecile; Taylor, Robert J.; Miller, Mark A.; Jackson, Lisa (Listopad 2009.). „Influenza vaccination and mortality benefits: new insights, new opportunities“. Vaccine. 27 (45): 6300–04. doi:10.1016/j.vaccine.2009.07.008. PMID 19840664. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
  22. ↑ Darvishian, Maryam; Bijlsma, Maarten J.; Hak, Eelko; Van Den Heuvel, Edwin R. (Prosinac 2014.). „Effectiveness of seasonal influenza vaccine in community-dwelling elderly people: a meta-analysis of test-negative design case-control studies“. The Lancet. Infectious Diseases. 14 (12): 1228–39. doi:10.1016/S1473-3099(14)70960-0. PMID 25455990. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
  23. ↑ Nichol, Kristin L.; Nordin, James D.; Nelson, David B.; Mullooly, John P.; Hak, Eelko (Listopad 2007.). „Effectiveness of influenza vaccine in the community-dwelling elderly“. The New England Journal of Medicine. 357 (14): 1373–81. doi:10.1056/NEJMoa070844. PMID 17914038. S2CID 14850833. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
  24. ↑ Thompson, William W.; Shay, David K.; Weintraub, Eric; Brammer, Lynnette; Cox, Nancy; Anderson, Larry J.; Fukuda, Keiji (Siječanj 2003.). „Mortality associated with influenza and respiratory syncytial virus in the United States“. JAMA. 289 (2): 179–86. doi:10.1001/jama.289.2.179. PMID 12517228. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
  25. ↑ Madhi, Shabir A.; Cutland, Clare L.; Kuwanda, Locadiah; Weinberg, Adriana; Hugo, Andrea; Jones, Stephanie; Adrian, Peter V.; Van Niekerk, Nadia; Treurnicht, Florette; Ortiz, Justin R.; Venter, Marietjie; Violari, Avy; Neuzil, Kathleen M.; Simões, Eric A.F.; Klugman, Keith P.; Nunes, Marta C. (Rujan 2014.). „Influenza vaccination of pregnant women and protection of their infants“. The New England Journal of Medicine. 371 (10): 918–31. doi:10.1056/NEJMoa1401480. PMID 25184864. |hdl-access= бара |hdl= (help); Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
  26. ↑ „Seasonal Flu Shot“. U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 9. prosinca 2019. Посетено на 12. siječnja 2020.. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help) Оваа статија содржи текст од овој извор, кој е во јавна сопственост.
  27. ↑ „ВАКЦИНАЦИЈА ПРОТИВ ГРИП ВО СЕЗОНА 2023/24 ГОДИНА“. Институт за јавно здравје. 26.10.2023. Посетено на 11 април 2024. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
  28. ↑ „СОСТОЈБА СО ГРИП ВО РЕПУБЛИКА СЕВЕРНА МАКЕДОНИЈА, СЕЗОНА 2023/24“. Институт за јавно здравје. Text " https://iph.mk/Upload/Editor_Upload/Грип%2013%20недела%202023-24.pdf " ignored (help); Отсутно или празно |url= (help); |access-date= бара |url= (help)
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Вакцина_против_грип&oldid=5298832“