Шашмаком
Шашмаком (руски: Шашмаком; узбечки: shashmaqom; таџички: шашмақом; персиски: ششمقام) - централноазиски музички жанр (типичен за Таџикистан и Узбекистан) кој можеби се развил во градот Бухара. шашмаком значи шест маками (режими) на персиски јазик, дастга било името за персиските режими, а макамите биле име за режими поопшто.
Тоа било префинет вид на музика, со текстови изведени од суфи песните за божествената љубов. Инструментите на шашмаком обезбедувале строга придружба на гласовите. Тие се состоиле, на повеќето концерти, од пар лаути со долг врат, дајра или тапан со рамка, кој со своите ѕвонења бил многу како тамбура, и сато, или танбур со лак, кој нејасно наликувал на бас-виолина.
Историја уреди
Во првата половина на 20 век во Узбекистан, Абдул Рауф Фитрад, член на Џадид, бил особено заинтересиран за шашмаком, традиционалната музика на дворот. Во 1927 година, тој напишал книга наречена Ozbek klasik Muzikasi va uning Tarikhi (узбекската класична музика и нејзината историја), во која го претставила шашмакомот како голема музичка традиција на узбекистанскиот народ. Во 1930-тите, за време на советскиот режим на Јосиф Сталин, узбекистанскиот шашмаком се сметало за ехо на феудалната владејачка класа и како еден вид музика што го попречувал културниот напредок кон усвојување на хармонија во европски стил. Конечно, во 1951 година, со декрет од претседателот на Узбекистанскиот сојуз на композитори, реафирмиран од комитетот на Узбекистан, се потиснувал макамот и развојот на музичката практика.
Во средината на 50-тите, макамот започнал идеолошка рехабилитација. Во Таџикистан, локалното раководство одлучило шашмаком да биде дел од националното традиционално наследство. Тензиите меѓу Таџикистан и Узбекистан довеле до диференцијација помеѓу таџикистанскиот шашмаком развиен во Душанбе и узбекистанскиот шашмаком развиен во Ташкент. Во таџикистанските книги не се споменувало узбекистанскиот шашмаком и обратно.
Во текот на 1980-тите, оваа вештачка поделба почнала да се менува. Узбекистан почнал да учи за таџикистанскиот шашмаком, а Таџикистан дознал за узбекистанскиот шашмаком. Ова преживеало до денес, но напливот на национализам во Узбекистан можело да го промени тоа: пејачите на радио во Бухара, град кој бил совршено двојазичен на узбекистански и таџикистански, ги користиле само узбекистанските текстови во нивните музички емитувања шашмаком.[1]
Овој стил на музика бил донесен во западниот свет, особено во Соединетите држави, од бухарските Евреи од Средна Азија. Многумина од нив биле успешни изведувачи на шашмаком и го донеле својот талент на Запад.
Поврзано уреди
Наводи уреди
- ↑ Theodore Levin, The Reterritorialization of Culture in the New Central Asian States: A Report from Uzbekistan. Year of traditional Music, Vol. 25, Musical Processes in Asia and Oceania. (1993) pp. 51-59