Црква „Св. Никола“ - Пуста Река

црква во селото Пуста Река, Македонија

Свети Никола — главна селска црква во крушевското село Пуста Река, Македонија.[1][2]

Свети Никола

Поглед на црквата

македонска православна црква
Епархија Преспанско-пелагониска
Архијерејско намесништво Крушевско-демирхисарско
Парохија Втора крушевска
Местоположба

Карта

Координати 41°24′47″N 21°9′27″E / 41.41306° СГШ; 21.15750° ИГД / 41.41306; 21.15750
Место Пуста Река
Општина Крушево
Држава Македонија
Општи податоци
Покровител Свети Никола
Изградба 1881
Живопис 1887
Архитектонски опис
Архит. тип еднокорабна

Црквата се наоѓа во самото село Пуста Река. Околу нејзе се наоѓаат селските гробишта.

Местоположба уреди

Црквата е сместена во самото средиште на Пуста Река, на околу 14,5 километри северозападно од Крушево.[3]

Историја уреди

Црквата е подигната во 1881 година и во голем дел е зачувана во својата првобитна состојба. Била обновувана во 1932 година.[3]

Архитектура уреди

Денешниот изглед на црквата е изменет, препокриена е со ќерамиди и поставени се олуци. Надворешните ѕидови на црквата се измалтарени и варосани во бела боја, така што автентичниот изглед на црквата е нарушен. Таа е ѕидана од камен и малтер. Пред влезот е подигната трпезација. Во основа, таа е еднокорабна засведена градба со правоаголна основа, со средишна полукружна апсида и две мали полукружни ниши од страните. Од надврешната страна олтарната апсида е петострана со полуобличест свод. Правоаголната основа е во внатрешноста е разбиена со две низи од по два пиластри, прилепени вдолж северниот и јужниот ѕид, поврзани со слепи лаци. Над лаците обликувана е сводна конструкција која е создадена од дрвени талпи, врз кои потоа е нанесен малтер.[3]

Во црквата се влегува од западната страна. Влезниот портал е лачно обликуван и во полукружна лунета насликан е патронот на црквата. Во горната зона на ѕидовите се наоѓаат прозорски отвори – два на јужниот и по еден на северниот, источниот и западниот ѕид.[3]

Фрескоживопис уреди

Над западниот влез има натпис од кој дознаваме дека црквата била живописана во 1887 година од страна на браќата зографи Вангел, Никола и Коста Анастасов од Крушево, кои работеле и во црквата „Св. Никола“ во село Долно Дивјаци, па го спровеле идентичниот иконографски ситем. Живописот од 1887 година е целосно сочуван и е во добра состојба.[3]

Сцените и фигурите на ѕидовите на олтарниот простор со композициите Служба на архиереите со Св. Модест, Св. Георги Палама, Св. Методија и Св. Кирил Александриски, со Богородица Ширшаја во конхата на апсидата, Визијата на Св. Петар Александриски и Жртвата на Аврам го потврдуваат вообичаениот тематски состав на декорацијата во овој дел од храмот. Репертоарот на сликаната декорација во најниската зона на наосот го сочинуваат: фигури на светители и светителки во цел раст, меѓу кои се и композициите на Св. Ѓорѓија на коњ кој ја убива ламјата, Вознесение на Св. Илија и Мачењето на Пророкот Илија.[3]

Во втората зона на јужниот и северниот ѕид се насликани сцени од циклусот Христови маки и страдања, а во третата зона сцени од циклусот Големи празници и тоа: патувањето на Тројцата халдејски Мудреци, Колежот на Витлеемските деца, Бегството во Египет и Воведението на Богородица во храм. Во четвртата зона, на јужниот и северниот полуобличест свод, се насликани низа на допојасни ликови на пророци во медалјони, а во темето на сводот се насликани сцените: Светото Тројство, Исус Христос Седржител и свети Јован Претеча. На западната фасада на црквата насликана е момументална композиција на Второто Христово Пришествие – Страшниот Суд.[3]

Иконостас уреди

Олтарниот простор од наосот е одделен со висок иконостас, составен од шест престолни икони и 13 помали икони.[3]

Галерија уреди

Поврзано уреди

Наводи уреди

  1. Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.
  2. „Втора крушевска парохија“. Преспанско-пелагониска епархија. Посетено на 25 декември 2021.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 „Зборник на трудови бр. 22“ (PDF). Народен музеј - Битола. 2019. Посетено на 25 декември 2021.

Надворешни врски уреди