Трбовље
Трбовље (словенечки: Trbovlje; германски: Trifail) — град кој се наоѓа во долината на мала притока на реката Сава во средна Словенија. Градот е деветти по големина град во Словенија и е центар на општината Трбовље. Градот е дел од историскиот регион Штаерска. Населбата сега е вклучена во Засавскиот статистички регион. Градот е познат по ископувањата на јаглен, а во него се наоѓа највисокиот оџак во Европа кој изнесува 360 m.
| Трбовље Trbovlje Trifail | ||
|---|---|---|
 | ||
| ||
  Трбовље | ||
| Координати: 46°8′58.9″N 15°2′56.6″E / 46.149694° СГШ; 15.049056° ИГД | ||
| Држава |  Словенија | |
| Традиционален регион | Штаерска | |
| Статистички регион | Засавски | |
| Општина | Трбовље | |
| Статус на град | 1952 | |
| Површина | ||
| • Вкупна | 58 км2 (22 ми2) | |
| Надм. вис. | 309,7 м | |
| Население (2020) | ||
| • Вкупно | 13.822 | |
| • Густина | 240/км2 (620/ми2) | |
| Час. појас | UTC+1 | |
| Пошт. бр. | 1420 | |
| Рег. таб. | LJ | |
Етимологија
уредиТрбовље во историските извори за прв пат се спомнува во 1220–30 како Трефеул (германски: Trefeul) (и како Тревил (Trevůl) и Тревол (Trevol) во 1265–67, Триуела (Triuella) во 1302 година, Трифеул (Trifeul) во 1325 година, Трифел (Triueal) во 1330 година и Триуел (Triuel) во 1424 година). Името е именка од женски род во множина во стандардниот словенечки јазик, но во локалниот дијалект е именката е од среден род еднина. Ова укажува дека името потекнува од *Trěbovľe selo (буквално, „селото на Требо“), што се однесува на еден од првите жители на местото. Германското име за градот е Трифали (Trifail).[1][2]
Историја
уредиИскопувањето јаглен започна на Буковата планина (словенечки: Bukova gora) јужно од градот во 1804 година. Градот бил поврзан со Австриската јужна железница во 1849 година, што придонело за неговиот понатамошен развој. Во текот на 19 век, во Трбовље биле изградени фабрика за цемент, механички сепаратор, пилана и електрана.[3][4]
Лошите социјални услови во Трбовље доведоа до неколку штрајкови на работниците во рудникот, а градот стана центар на левичарското движење и комунистичката агитација. На 1 јуни 1924 година дошло до судир меѓу работниците и членовите на Организацијата на југословенските националисти што резултирало со неколку жртви од двете страни. Во 1934 година, рударите организираа штрајк во рудникот.[3][5]
Втората светска војна
уредиЗа време на Втората светска војна, Трбовље, заедно со остатокот од Долна Штаерска, бил припоен кон Третиот Рајх.[6] Рудникот за јаглен и другите индустрии во Трбовље беа особено важни за германските власти, и тие првично ја намалија невработеноста во градот и ги зголемија платите, зголемувајќи го задоволството од новиот режим.[7] Меѓутоа, апсењето и егзилот на Словенците во август 1941 година предизвика незадоволство. Оваа и другите репресивни мерки резултираа со околу 90% од населението да им се спротивстави на Германците до летото 1944 година.[7]
Парохии и цркви
уредиДве римокатолички парохии имаат седиште во Трбовље: парохијата Трбовље – Св. Мартин и парохијата Трбовље – Св. Мери. И двете припаѓаат на Цељската епархија.[8][9]
Парохиската црква Свети Мартин првично била романескна црква. Светилиштето е готско и во 18 век биле додадени барокна камбанарија и капела. Втората црква на парохијата Трбовље – Св. Мартин во западниот крај на градот е посветена на Свети Никола и била изграден во 18 век.[10]
Парохијата Трбовље – Света Богородица во јужниот дел на градот е основана во 2000 година. Нејзината парохиска црква е посветена на Богородица, Мајката на Црквата. Изграден е од 1998 до 2000 година според плановите на архитектот Јоже Маринко. Црквата била благословена во август 2000 година и осветена во октомври 2007 година.
Значителен дел од населението на Трбовље денес се опишуваат себеси како атеисти, на третото место зад католиците и „нема одговор“.[11]
Економија
уредиТрбовље е познат по својата долга историја на ископување јаглен. Трбовље е познат и по електраната Трбовље, која е локација на највисокиот оџак во Европската унија со 360 метри.
Збратимени градови
уреди
Наводи
уреди- ↑ Snoj, Marko. 2009. Etimološki slovar slovenskih zemljepisnih imen. Ljubljana: Modrijan and Založba ZRC, pp. 434–435.
- ↑ Leksikon občin kraljestev in dežel zastopanih v državnem zboru, vol. 4: Štajersko. 1904. Vienna: C. Kr. Dvorna in Državna Tiskarna, p. 58.
- ↑ 3,0 3,1 Gorjanc, Boris (1999). "Trbovlje: Zgodovina". Enciklopedija Slovenije. 13. Ljubljana: Mladinska knjiga. p. 318.
- ↑ Trbovlje. 1998. Veliki splošni leksikon, vol. 8, p. 4448. Ljubljana: DZS.
- ↑ Perovšek, Jure (1994). "Orjuna". Enciklopedija Slovenije. 8. Ljubljana: Mladinska knjiga. pp. 157–158.
- ↑ Magocsi, Paul Robert. 1993. Historical Atlas of East Central Europe. Seattle: University of Washington Press, p. 153.
- ↑ 7,0 7,1 Troha, Nevenka (1999). "Trbovlje: Zgodovina". Enciklopedija Slovenije. 13. Ljubljana: Mladinska knjiga. pp. 318–319.
- ↑ postaja, Spletna. „Župnija | Družina – vsak dan s teboj“. Župnija | Družina – vsak dan s teboj (словенечки). Посетено на 2021-11-26.
- ↑ postaja, Spletna. „Župnija | Družina – vsak dan s teboj“. Župnija | Družina – vsak dan s teboj (словенечки). Посетено на 2021-11-26.
- ↑ „RKD.SITULA.ORG“. rkd.situla.org. Посетено на 2021-11-26.
- ↑ „Statistični urad RS - Popis 2002“. www.stat.si. Архивирано од изворникот на 2021-11-26. Посетено на 2021-11-26.
- ↑ „...da so ulico v Trbovljah poimenovali po francoski občini Sallaumines? - Rodna gruda E-časopis za Slovence v zamejstvu in po svetu“. www.rodnagruda.si. Посетено на 2021-11-26.