Социологија на телото
Социологијата на телото е гранка на социологијата која го проучува социјалното разбирање на човековото тело во современите општества.
Претходни теории уреди
Според Томас Лакер,[1] пред осумнаесеттиот век доминантен модел за социјално разбирање на телото бил „ моделот на еден пол/моделот на едно месо “.
Во основата на ваквото разбирање е дека постои еден модел на тело кој се разликува во однос на полот и расата.
.
Ваквото разбирање беше променето од страна на просветителството . Во шеснаесеттиот век во Европа започнува трговијата со робови и со цел да се оправда таквата активност беше создадено големо количество на литература што ја покажува девијантната сексуалност и дивјаштвото на Африканецот ( Фанон, 1976). Во осумнаесеттиот век, идеите за егалитаризам и универзални и неотуѓиви права стануваат интелектуална норма. Сепак, тие не можеа да ја оправдаат подреденоста на жените во рамките на оваа теорија.
За да се објаснат ваквите појави, беше создадена биологијата на неспоредливост . Во суштина оваа научна дисциплина тврдеше дека различните полови и раси се подобро приспособени за различни задачи и затоа може да се оправда потребата од дискриминација и подреденост. На пример, краниометријата беше користена за да се покаже дека луѓето со африканско потекло се помалку еволуирани од оние со европско потекло ( Гулд, 1981).
Технолошкиот развој кој се случуваше, несомнено доведе да луѓето го доживуваат телото како машина, при што еден од првите примери беше работата на Вилијам Харви во почетокот на седумнаесеттиот век.
Друга клучна област во раниот развој претставува Декартовската дихотомија . Декартовската дихотомија ги одредува умот и телото како разделени субјекти,при што таквиот начин доведе до тоа да принципот на интеракција помеѓу умот и телото биде во основата на прифатената теорија за телото се до развојот на структуралистичкиот пристап во дваесеттиот век.
Важноста на проучување на телото уреди
Посебно важна во рамките на социологијата на телото е социологијата на здравјето и болеста . Тоа е затоа што болеста несомнено може да го намали нивото на нормално функционирање на телото. Исто така, сè повеќе луѓе веруваат дека болеста се спречува со реализирање на одредени активности кои водат до здраво тело (со што се менува начинот на живот) како што се диетата и вежбањето, како и избегнување на се што може да предизвика оштетување на телото, како што е пушењето. Покрај тоа, сега постои можност да медицинската наука ги менува нашите тела и тоа преку пластичната хирургија, трансплантација на органи, репродуктивни помагала, па дури и промена на генетската структура на нероденото бебе.[2] 1
Слика на телото и поврзани нарушувања уреди
Социологијата на телото во голем дел е под влијание на општеството и од начинот на кој општеството гледа на работите, што пак резултира со начинот на кој луѓето, како поединци, се гледаат себеси. На едниот крај од спектарот, постојат нарушувања во исхраната, како што се анорексија и булимија, а на другиот крај, постои растечка епидемија на дебелина, особено во САД. И двата идеали значително се зголемија во последните неколку децении, делумно поради растечкото влијание на масовните медиуми во кое постојат одредени норми во општеството и секогаш растечкиот притисок да се изгледа и чувствува на одреден начин.
- Анорексија претставува нарушување често дефинирано како „значително намален апетит или целосна аверзија кон храната“ (Дефиниција за анорексија, 2003).[3] Често, заедно со прекумерното вежбање, ова е едно пореметување кое доведе до драстично зголемен број на луѓе кои имаат пренамалена тежина. Заедно со анорексијата, булимијата, „нарушување кое може да се дефинира како епизоди на прекумерно јадење (прејадување) проследено со несоодветни методи за контрола на тежината, како што се самоиндуцирано повраќање (прочистување), злоупотреба на лаксативи и диуретици или прекумерна вежбањето“ е исто така пракса што ја користат многу луѓе ширум светот во борбата да останат понекогаш смртоносни слаби (Дефиниција за булимија 2003).[4] Двете нарушувања се вкоренети во чувството на срам и желба да се има контрола над своето тело (Гидденс, Данеер, Апелбаум и Кар 2009).[5] Поединецот се чувствува несоодветен и несовршен. Таквите луѓе може да чувствуваат вознемиреност за тоа како другите ги перцепираат, што станува фокус на чувствата за сопственото тело. Во тој момент, слабеењето станува средство за да се направи сè како што треба во нивниот свет. Фактот дека имаме силна лична независност над нашите тела во минатото ни овозможувало позитивни можности, но исто така и нови нервози и проблеми (Гидденс, Дунеер, Апелбаум и Кар 2009).[5]
- Оваа идеја е она што социолозите ја нарекуваат „социјализација на природата“, што е феномен кој порано беше „природен“, или даден од природата, а сега стана општествен и зависи од нашите општествени одлуки.[5]
- Дебелината, состојбата да се биде многу над нормалната тежина, стана другиот крајност на искривените идеи за сликата на сопственото телото (Дефиниција за дебелина, 2001).[6] Според Центрите за контрола на болести, приближно 60 проценти од возрасните Американци сега се со прекумерна тежина, а се проценува дека 6,5 проценти од американските деца на возраст од шест до единаесет, заедно со 5 проценти од дванаесет до деветнаесет години се исто така со прекумерна тежина (Гидденс, Данеер, Апелбаум и Кар 2009).[5] Причините за кои се смета дека стојат зад дебелината многу често варираат и се дебатираат. Социолозите се најмногу збунети во упорноста на негативните ставови кон лицата со прекумерна тежина.
- Од социолошка перспектива, интеракциите кои се појавуваат меѓу општеството и онаа на дебелите поединци е дека лицата со дебелина имаат поголема веројатност да доживеат дискриминација при вработување, дискриминација од страна на давателите на здравствени услуги и секојдневно искуство на задевање, навреда и срам. (Гидденс, Дунеер, Апелбаум и Кар 2009).[5]
Луѓе кои влијаеле на социологијата на телото уреди
- Филип Ариес
- Александар Барил
- Сузан Бордо
- Пјер Бурдје
- Џудит Батлер
- Питер Конрад
- Мери Даглас
- Норберт Елијас
- Франц Фанон
- Мајк Федерстон
- Мишел Фуко
- Ервинг Гофман
- Дона Харавеј
- Јулија Кристева
- Томас В. Лакер
- Дебора Луптон
- Ен Оукли
- Џон О'Нил
- Сузи Орбах
- Николас Роуз
- Барбара Кац Ротман
- Дороти Е. Смит
- Брајан Тарнер
Исто така види уреди
- Социологија на здравјето и болеста, како подобласт на социологијата, е во поголема интеракција со социологијата на телото отколку со медицинската социологија .
Наводи уреди
- ↑ Thomas Laqueur, Making Sex: Body and Gender From the Greeks to Freud (Massachusetts, Harvard University Press, 1999)
- ↑ Nettleton (2006), The Sociology of Health and Illness, Second Edition, Cambridge: Polity Press, ISBN 978-0-7456-2828-8, p. 104
- ↑ „Definition of Anorexia“. Архивирано од изворникот на 2021-02-13. Посетено на 2023-09-20.
- ↑ „Definition of Bulimia“. Архивирано од изворникот на 2021-04-22. Посетено на 2023-09-20.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Giddens, Duneier, Appelbaum, and Carr. (2009). Introduction to Sociology, Seventh Edition. New York, London: W. W. Norton. Pg. 566-572.
- ↑ „Definition of Obesity“. Архивирано од изворникот на 2021-12-19. Посетено на 2023-09-20.