Сикимски јазик

Ова е објавената верзија, проверена на 29 август 2021. Промени во предлошки чекаат на преглед.

Сикимскиот, познат и како бутијански, дранџонгке (тибетски: འབྲས་ལྗོངས་སྐད་Вајли: 'bras-ljongs-skad), дензонгпеке, е тибетски јазик кој е дел од поголемото јазично семејство на синотибетски јазици. Јазикот се зборува од Бутијанците во Сиким, Индија. Матичниот назив за јазикот е дранџонгке, а Сиким го нарекуваат Дензонг (тибетски: འབྲས་ལྗོངས་Вајли: 'bras-ljongs; 'долина на оризот').[1]

Сикимски јазик
дрнџоншки јазик
Lhokä
Застапен воСиким, Непал, Бутан
НародБутијанци
Говорници70,300  (2001)
Јазично семејство
Писмотибетско писмо
Статус
Службен воСиким
Јазични кодови
ISO 639-3sip

Писмо

уреди

Сикимскиот јазик се пишува со тибетско писмо. Ова писмо е наследено од класичниот тибетски јазик. Сепак, важно е да се напомене дека фонологијата на сикимскиот се разликува од таа на класичниот тибетски јазик. Според SIL, 68% Бутијанците се писмени во однос на тибетското писмо, според податоците за 2001.[1][2][3]

Сродност со останати јазици

уреди

Сикимците може да разберат до одреден степен говорен ѕонгка и лексичката сличност меѓу јазиците е 65%. За споредба, Тибетски јазикстандардниот тибетски е 42% сличен на лексичко поле со сикимскиот. Сикимскиот бил под одредено влијание од јолмованскиот и таманшкиот јазик.[1][2] Поради вековните контакти со Тибеќаните и Непалците, Сикимците користат и непалски и тибетски јазик.[1]

Фонологија

уреди

Согласки

уреди

Во прилог следува сикимската фонологија според Илниеми (2005) и Ва Дрим (1992).[3]

лабијални дентални
алвеоларни
ретрофлексни Алвеопалатални/
палатални
веларни глотални
носни безвучни ན /n/ ŋ̥ ང /ng/
звучни m མ /m/ n ན /n/ n~ŋ ཉ /ny/ ŋ ང /ng/
експлозивни безвучни
unaspirated
p པ /p/ t ཏ /t/ ʈ ཏྲ /tr/ k ཀ /k/ ʔ འ /ʔ/
безвучни
пригласни
ཕ /ph/ ཐ /th/ ʈʰ ཐྲ /thr/ ཁ /kh/
звучни b བ /b/ d ད /d/ ɖ དྲ /dr/ ɡ ག /g/
обезвучени p̀ʱ བ /p'/ t̀ʱ ད /t'/ ʈ̀ʱ དྲ /tr'/ k̀ʱ ག /k'/
африкати безвучни
unaspirated
ts ཙ /ts/ ཅ /c/
безвучни
пригласни
tsʰ ཚ /tsh/ tɕʰ ཆ /ch/
звучни dz ཛ /dz/ ཇ /j/
обезвучени tɕ̀ʱ ཇ /c'/
фрикативни безвучни s ས /s/ ɕ ཤ /sh/ h ཧ /h/
звучни z ཟ /z/ ʑ ཞ /zh/
ликвидни безвучни ལ /l/ ར /r/
звучни l ལ /l/ r~ɹ~ɾ ར /r/
апроксимантни w ཝ /w/ j ཡ /y/ w ཝ /w/

Самогласки

уреди

Самогласките во сикимскиот се:[3]

предни средни задни
незаоблени заоблени незаоблени заоблени
затворени i  ི /i/ y  ུ /u/ u  ུ /u/
средни e  ེ /e/ ø  ོ /o/ o  ོ /o/
отворени ɛ  ེ /e/ ɐ /a/

Поврзано

уреди

Наводи

уреди
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Lewis, M. Paul, уред. (2009). „Sikkimese“. Ethnologue: Languages of the World (16. изд.). Dallas, Texas: SIL International. Посетено на 2011-04-16.
  2. 2,0 2,1 Norboo, S. (1995). „The Sikkimese Bhutia“ (PDF). Bulletin of Tibetology. Gangtok: Namgyal Institute of Tibetology. стр. 114–115.
  3. 3,0 3,1 3,2 Yliniemi, Juha (2005). Preliminary Phonological Analysis of Denjongka of Sikkim (PDF) (Masters, General Linguistics thesis). University of Helsinki. Посетено на 2011-04-17.[мртва врска]

Литература

уреди