Нанотехнологија

Нанотехнологија или нанотехника — научна дисциплина која се занимава со контролирањето на материјата на атомска или молекулска скала. Нанотехнологијата обично се занимава со конструирање на структури кои имаат големина до околу 100 нанометри во една насока, и со развојот на материјали и уреди на таа големина. Нанотехнологијата оперира на многу различни начини, почнувајќи со конвенционалните физички пристапи на контролирање на димензијата (мелење, употреба на ласери) па сè до нови хемиски методи врз основа на молекуларна самоуправа.

Во моментов има голема дебата за иднината на нанотехнологијата. Нанотехнологијата има потенцијал да создаде нови материјали и уреди со широк спектар на примена, како на пример во медицината, електрониката и производството на енергија. Од друга страна, нанотехнологијата покренува голем број на прашања, што обично се случува скоро секогаш со воведувањето на една нова технологија. Едно од тие прашања кое поткренува голема загриженост се однесува на токсичноста на секоја наночестичка и нивното влијание врз човекот и животната средина.

Потекло

Букминстерфулерен C₆₀, е една од помалку сложените алотропски модификации на јаглеродот од семејството на фулерените. Фулерените се семејство молекули кои се еден од главните предмети на истражување во нанотехнологијата.

Концептите за нанотехнологијата датираат уште пред самата употреба на името нанотехнологија. Во 1959 година на Калифорнискиот технолошки институт професорот Ричард Фејман ја предал познатата лекција „Има премногу простор на дното“ мислејќи на дното како синоним за атомската и молекулската скала. Фејман во својата лекција предал дел од своите видувања за процеси при кои би можело да се манипулира со поединечни атоми и молекули со помош на нови инструменти. Во текот на својата лекција тој исто така напоменува за влијанието на големината врз различни физички појави. Тука тој сугерира дека на оваа скала силата на гравитација би станала помалку важна за сметка на површинската тензија и Ван дер Валсовите сили кои би станале повлијателни, итн.

Терминот „нанотехнологијата“ е дефиниран за првпат на хартија во Токио од универзитетскиот професор Норио Танигучи во 1974 година. Тој дефинирал дека нанотехнологијата воглавно се состои од обработка, разделување, срочување и изобличување на материјали од еден атом или молекула. Во 1980-тите години основната идеја на оваа дефиниција е истражувана во поголема длабочина од страна на д-р К. Ерик Дрекслер, кој прв го промовираше технолошкото значење на различните нанопојави и уреди преку своите публикувани книги: „Машини на создавањето, ерата на нанотехнологија што доаѓа“ (1986) и „Наносистеми: Молекуарна машинерија, производство и сметање“ (1992)

Нанотехнологија и нанонауката започнаа во раните 1980-ти со два големи настани: раѓањето на науката за кластери и пронаоѓањето на скенирачкиот тунелски микроскоп (СКМ). Овој развој доведе до откривање на фулерените во 1985 година и јаглеродните наноцевки на неколку години подоцна. Подоцна од ова се изучувале и синтезата и својства на полуспроводничните нанокристали и квантни точки. Атомскиот силов микроскоп (АСМ) е изработен неколку години после СКМ. Во 2000 година, во САД е формирана инцијативата за Национална нанотехнологија за да го координира федералното истражување за нанотехнологија, кое е евалуирано од страна на претседателските советници за наука и технологија.

Фундаментални концепти

Еден нанометар (nm) е милијардити дел од метарот, или 10^-9 од метарот. За споредба, типична врска помеѓу јаглеродни атоми во молекула се во опсегот 0,12-0,15 nm и ДНК двојна спирала има пречник од околу 2 nm. Од друга страна, најмалата форма на живот, бактериите од видот Mycoplasma се долги околу 200 nm. Ако се стави таа скала во друг контекст, да се спореди нанометар со метар, исто e како да се спореди џамлија со површината на Земјата. Или, на друг начин, брадата на просечен човек расте за 1 нанометар додека тој го подига бричот за да се избричи. Во нанотехнологијата се користат два главни приода. Во големонасочениот приод, материјалите и помагалата се градат од молекуларни компоненти кои се соединуваат на хемиски начин по принципот на молекуларно препознавање. Во малонасочениот нанопредметите се градат од поголеми објекти без контрола на атомско ниво. Областите на физиката, како што се наноелектрониката, наномеханиката, нанофотониката еволуирале во последните неколку децении за да се обезбеди научна основа на нанотехнологијата.

Поголемо до помало: материјална перспектива

Голем број на физички појави се истакнуваат како што големината на системот се намалува. Ова вклучува статистичко механички дејства како и квантно механички дејства, на пример quantum size effect каде што електронските својства на цврстите тела се менуваат со намалувањето на системот. Овој ефект не е изразен во преминувањето од макро во микро димензија. Сепак, квантните ефекти се изразени кога ќе се достигне нанодимензија, во опсег на 100 нанометри или помалку, таканаречен квантен простор. Покрај тоа, голем број на физички (механички, електрични, оптички итн) својства се менуваат во споредба со макроскопските системи. Еден пример е зголемувањето на соодносот на површната и волуменот, менувајќи ги механичките топлинските и каталитичките својства на материјалите. Дифузија и други реакции во нанодимензија, материјали со наноструктура и алатки со брз трансфер на јони се наведени како нанојоника. Механичките својства на материјалите се во интерес на гранката на наномеханички истражувања. Каталитичката активност на наноматеријалите исто отвора потенцијални ризици во нивната интеракција со биоматеријали.

Материјалите коишто се редуцирани до нанодимензија можат да покажат различни својства во однос на тоа што го покажуваат во макро димензијата, овозможувајќи уникатни примени. На пример, нетранспарентни супстанции стануваат транспарентни (бакар), стабилни материјали се претвораат во запаливи (алуминиум), нерастворливи се претвораат во растворливи (злато). Материјал како што е златото, кој е хемиски интертен во нормални размери може да послужи како моќен хемиски катализатор во нанодимензија. Голем дел од фасцинантноста на нанотехнологијата произлегува од овие квантни и површински појави коишто материјата ги покажува во нанодимензијата.

Едноставно до комплексно: молекуларна перспектива

Модерната синтетичка хемија стигна до точката каде што е можно да се произведат мали молекули на речиси секоја структура. Овие методи денес се користат за производство на широк спектар на корисни хемикалии како што се лекови или комерцијални полимери. Оваа способност го покренува прашањето за проширување на овој вид контрола на следното и пошироко ниво, наоѓање начин да се соберат овие молекули во таканаречени супермолекуларни соединенија, кои се состојат од многу молекули наредени во добро дефиниран начин.

Овие пристапи ги користат принципите на молекуларно автособирање и супрамолекуларна хемија за да се организираат во некои корисни конформации преку големонасочениот пристап. Концептот на молекуларно препознавање е посебно важен: молекулите можат да бидат дизајнирани така што одредена конфигурација се претпочита поради не ковалентната меѓумолекулска сила. Правилата на Вотсон-Крик за соединување се директен резултат на ова исто како што е посебноста на ензимот да се насочи кон една единствена подлога или специфичното извртување на белковината. Така, две или повеќе компоненти можат да бидат дизајнирани за да бидат комплементарни и меѓусебно да се компатибилни и да сочинуваат покомплексно и покорисно соединение.

Таквите големонасочени пристапи треба да бидат способни за производство на уреди во паралела и да бидат многу поевтини од методот на малонасоченост но може потенцијално да бидат совладани со зголемувањето на големината и сложеноста на саканото соединение. Најкорисните структури бараат сложени комплексни и термодинамички неверојатни атомски распоред. Сепак, постојат многу примери за автособирање врз основа на молекуларно препознавање во биологијата, особено Вотсон Кирк соединување и ензим супстрат интеракции. Предизвик за нанотехнологијата е да се најде начин дали овие принципи може да се користат за конструирање на нови конструкции како додаток на природните.

Молекуларна нанотехнологија: долгорочен поглед

Молекуларната нанотехнологија, или молекуларно производство, ги објаснува наносистемите (машини со нанодимензии) кои работат на молекуларни димензии. Молекуларната нанотехнологија е поврзана со молекуларен асемблер, машина која го произведува посакуваниот дизајн или дизајнира атом по атом користејќи ги принципите на механосинтезата. Производството во контекст на продуктивни наносистеми, не е поврзано и треба да биде одделено од конвенционалните технологии кои се користат за производство на наноматеријали, на пример јаглеродни наноцевки и наночестички.

Во времето кога поимот нанотехнологија бил популаризиран од страна на Ерик Дрекслер (кој бил незапознаен со фактот дека Норио Танигучи веќе го користел), тој поим се однесувал на идни производствени технологии засновани на молекуларни машински системи. Добивката е дека биолошката аналогија на традиционалните машини на молекуларно ниво покажа дека молекуларни машини можат да постојат, од безбројните примери кои се наоѓаат во биологијата се знае дека комплексни и софистицирани биолошки машини можат да се произведат.

Научниците се надеваат дека развојот на настаните во нанотехнологијата ќе овозможат нивна изградба поинаков начин, можеби користејќи биомимички принципи. Сепак, Дрекслер и другите истражувачи предложиле напредна нанотехнологија, иако на почетокот имплементирана од биомиметика, во крајна линија би можела да се заснова на принципите на машинското инженерство, имено, технологија на производство врз основа на механичката функционалност на овие компоненти (запченици, лежишта, мотори и конструктивни елементи) кој ќе овозможи положбено препознавање на атомската спецификација кое може да се програмира. Физичките принципи и инженерската изведба се анализирани во Декслеровата книга „Наносистеми“.

Во принцип, многу е тешко да се создадат алатки во атомски размери, затоа што атомите треба да се позиционираат врз други атоми од слична големина. Друго гледиште од страна на Карло Монтемагно, е дека идните наноситеми ќе бидат хибриди на силициумската технологија и биолошки молекуларни машини. Уште еден поглед од страна на покојниот Ричард Смали, е дека наносинтезата е невозможна со оглед на тешкотијата во манипулирањето на одделни молекули.

Тоа доведе до размена на писма во публикацијата „Хемиски и инженерски вести“ во 2003 година. Иако биологијата јасно покажува дека молекуларно машински системи се можни, небиолошките молекуларни машини се во нивната сенка. Водачи во истражувањето на небиолошки молекуларни машини се д-р Алекс Зетл и неговите колеги во лабораториите Лоренс Беркли и Беркли. Тие изградиле најмалку три различни молекуларни апарати чие движење е контролирано од десктоп со менување на напон, наномотор, молекуларен иницијатор и наноелектромеханички релаксаторски осцилатор.

Експеримент кој покажува дека положбено молекуларно собирање е можно, беше изведен од страна на Хо и Ли на универзитетот Корнел во 1999 година. Тие користеле скенирачки тунелски микроскоп за стационирање на поединечна јаглерод моноксид молекула (CO) врз атом на железо (Fe) кој е сместен на рамен сребрен кристал, произведувајќи хемиска врска на CO со Fe со примена на напон.

Тековно истражување

Sarfus

Наноматеријали

Полето на наноматеријали вклучува гранки кои развиваат и проучуваат материјали кои имаат уникатни особини што произлегуваат од нивните нанодимензии. Науката за интерфејс и колоиди произведе многу материјали кои можат да бидат корисни за нанотехнологијата како јаглеродни наноцевки, фулерени, и разни наночестички. Наноматеријали со брз јонски транспорт се поврзуваат со нанојонска I наноелетктроника. Наноматеријалите можат да се користат за рефусни примени и повеќето присутни комерцијални примени се со оваа цел. Постигнат е напредок во користењето на овие материјали за медицински примени. Наноматеријалите понекогаш се користат во сончеви ќелии како замена на силициумските сончеви ќелии. Развој на примени вклучува полуспроводни наночестички кои се користат во наредната генерација на производи како што се осветлување сончеви ќелии и биолошки слики.

Пристап од помало до поголемо

Овој пристап организира помали компоненти во посложени структури.

ДНК нанотехнологијата ја користи специфичноста на спарувањето Вотсон Крик за изградба на добро дефинирани структури надвор од ДНК и други нуклеински киселини. Пристапи од областа на класичната хемиска синтеза исто така имаат за цел да дизајнираат молекули до добро дефинирана форма. Поопшто, молекуларното автособирање се обидува да ги искористи концептите од супрамолекуларната хемија и особено молекуларното препознавање за да предизвика изолираните молекули автоматски да се организираат во некои корисни структури.

Пристап од поголемо до помало

Овие се обидуваат да создадат помали уреди со користење на поголеми уреди за да го контролираат нивното пренасочување.

Многу технологии кои потекнуваат од конвенционалните solid state силициумски методи за производство на микрообработувачи се способни за создавање апарати помали од 100 nm кои припаѓаат во полето на наотехнологијата. Тврдите дискови засновани на магнетоотпорност се веќе на пазарот, како и атомска нивовска депозиција (ALD). Петар Грунберг и Албер Фер ја добиле Нобеловата награда за физика во 2007 година за откритието на магнетоотпорноста. Атомскиот силов микроскоп microscope може да се користи за да се стават хемиски состојки на површина на претходно дефиниран начин. Ова се вклопува во поголемото поле на нанолитографија. Фокусираните јонски зраци можат директно да го отстранат материјалот или можат да депонираат материјал. На пример, оваа техника се користи за да се создаде под 100 nm делови од материјалот за анализа во преносен електронски микроскоп.

Функционални пристапи

Овие сакаат да развијат компоненти на саканата функционалност без оглед на начинот на кој тие се распоредени.

Молекуларната електроника се обидува да развие молекули со корисни електронски својства. Овие подоцна можат да се користат како едномолекуларни компоненти во наноелектронски уред. Синтетичко хемиски методи исто така можат да се користат за создавање на синтетички молекуларни мотори.

Биомимички пристапи

Биониката или биомимикријата се обидува да примени биолошки методи и системи кои се наоѓаат во природата за изучување и дизајн на инженерски системи и модерна технологија. Био минерализација е само еден пример на систем кој се изучува. Бионанотехнологија ја изучува употребата на биомолекули за примена во нанотехнологијата, вклучувајќи користење на вируси.

Шпекулантски

Овие потполиња ги предвидуваат пронајдоците кои би можеле да настанат поради нанотехнологијата или да предложат начин на продолжување на работата. Овие најчесто ја гледаат широката слика во употребата на нанотехнологија со повеќе внимание на општествените импликации отколку на деталите за тоа како всушнот пронајдокот е добиен. Молекуларната нанотехнологија е предложен период кој вклучува манипулирање со една молекула на контролиран и детерминистички начин. Ова е повеќе теоретски отколку другите потполиња и е надвор од сегашните способности. Нанороботиката се занимава со самофункционирачки машини кои оперираат во нанодимензија. Постојат надежи дека нанороботиката ќе биде применета во медицината но тоа нема да биде лесно да се направи поради неколку недостатоци на таквите уреди. Сепак, напредокот на иновативни материјали и методологии се демонстрира со некои патенти доделени во врска со новите уреди за идна комерцијална примена низ кои исто така се помага со развојот на нанороботи со користење на вграден нанобиоелектронски систем. Продуктивните наносистеми се ‘системи од наносистеми’, комплексни наносистеми кои произведуваат атомски прецизни делови за други наносистеми. Поради дискретната (атомска) структура на материјалите и можноста за експоненцијален раст, оваа фаза се гледа како основа за нова индустриска револуција. Михаил Роко, еден од архитектите на Националната иницијатива за нанотехнологија во САД, предложил 4 нивоа на нанотехнологија кои се чини дека се паралелни на техничкиот напредок на индустриската револуција, напредувајќи од пасивни наноструктури на активни наноуреди до комплексни наномашини и на крај до продуктивни наносистеми. Поради популарноста и медиумската експонираност на терминот нанотехнологија, термините пикотехнологија и фемтотехнологија се употребуваат аналогно на тоа, но тие се користат многу ретко и неформално.

Алатки и техники

Постојат неколку важни современи истражувања. Artomic force microscope (AFM) and скенирачки тунелски микроскоп (СТМ) се две рани верзии на скенирање сонди со кои започна нанотехнологијата. Постојат и други видови на микроскопи со скенирање сонди, и сите произлегуваат од идеите на скенирање на конфокален микроскоп од страна на Марвин Мински во 1961 година и скенирачки акустичен микроскоп (САМ) подготвени од страна на Калвин Куате и соработниците во 1970-тите што овозможи структурите во нанодимензија да се гледаат со голо око. Врвот на сондата за скенирање може да биде искористен за да се манипулираат наноструктурите (процес наречен положбено собрание). Функционално-ориентирана-скенирање-позиционирање методологија предложена од Ростислав Лапшин ветува начин да се имплементираат овие наноманипулации во автоматски режим. Сепак ова е уште еден бавен процес поради ниската брзина на скенирање на микроскопот. Разни техники на нанолитографија, на пример оптичка литографија, X зраци литографија, исто така беа развиени. Литографија е малонасочена техника за производство каде што необработен материјал се намалува во нанодимензија.

Друга група на нанотехнолошки техники ги вклучува оние што се користат за изработка на наножици, исто како и наноспроводници, на пример ултравиолетова литографија, литографија со елекронски сноп, машинска обработка на фокусиран јонски сноп, наноимпринтирачка литографија, вклучувајќи техники за молекуларно самособирање како што се оние коишто имплементираат D блок кополимери. Сепак, сите овие техники ѝ претходеа на ерата на нанотехнологијата и повеќе се екстензии во развојот на научните достигнувања отколку техники кои биле создадени со единствена цел за создавање на нанотехнологија и кои би биле резултати од нанотехнолошко истражување. Пристапот на малонасоченост предвидува наноуреди кои мора да се градат дел по дел во фази. Скенирачката сондна микроскопија е важна техника и за карактеризација и за синтеза на наноматеријали. Атомскиот силов микроскоп and скенирчакиот тунелски микроскоп можат да се искористат за да се истрчуваат површините и да се движат атомите наоколу. Со дизајнирање на разни сонди за овие микроскопи, тие можат да се користат за резба на структури на површината и да помогнат на self assembling структури. На пример, со користење на пристапот на функција-ориентирана –скенирање-позиционирање атомите можат да се придвижуваат на површината со скенирање на микроскопската сонда. Во моментов, тоа е скапо и одзема време за масовно производство, но многу погодна за лабораториски експерименти. Спротивно на тоа, големонасочените техники градат поголеми структури почнувајќи од атом по атом или молекула по молекула. Овие техники вклучуваат хемиска синтеза, самособирање и положбено собирање. Двојниот поларизациски интерферометар е корисна алатка за карактеризација на самособрани тенки филмови. Друга варијација на пристапот на големонасоченост е молекуларен сноп epitaxy. Истражувачите во Бел Телефон лабораторијата, Џон Р. Артур, Алфред Ј. Чо, Арт С. Гросар, го развиле и имплементирале МБЕ како алатка за истражување во доцните 1960-ти и 1970-ти. Примероци произведени од МБЕ беа клучот за откривање на квантниот Хол ефект за кој беше доделена Нобеловата награда за Физика во 1998 година. МБЕ им овозможува на научниците да постават прецизни слоеви од атоми и така да изградат комплексни структури. Важно за истражување на полуспроводниците, МБЕ е исто така многу користен за да се направат примероци и уреди на новонастаната област спинтроника. Меѓутоа, нови терапевтски производи, врз основа на основни наноматеријали како на пример ultradeformable, stress sensitive Transfersome везикули се во развој и се одобрени за човечка употреба во некои земји.

Примена

Од 21 август 2008 година, Проектот за нови нанотехнологии проценува дека над 800 нанотехнолошки производи се јавно достапни со проценка дека нови се произведени со темпо од 3-4 неделно. Овој проект ги прикажува сите производи кои се достапни на интернет. Најголемиот број примени се ограничени на употреба на ‘првата генерација’ пасивни наноматеријали кои ги вклучува титан диоксид во крем за сончање, козметика и некои прехранбени производи; Јаглеродни алотропи се користат за производство на геко лента, сребро во храна за пакување, облека, дезинфектанти и апарати за домаќинство; цинк оксид во крема за сончање и козметика, површински облоги, бои и лакови, цериум оксид како гориво.

Националната фондација за наука (главен дистрибутер за нанотехнолошко истражување во САД) го спонзорира истражувачот Давид Беруба. Неговите откритија се објавени во монографијата „Нано-хајп вистината за нанотехнологијата“. Оваа студија заклучува дека многу од она што се продава како нанотехнологија е всушност актуелизирање на науката за материјали која доведува до нанотехнолошка индустрија која се заснова само на продавање наноцевки, наножици и слично, која ќе заврши со малку добавувачи кои продаваат несакани производи во големи размери. Дополнителни примени кои бараат вистинска манипулација или уредување на нанокомпоненти мора да чекаат до ново истражување. Според Берубе, постои опасност дека наномеур ќе се оформи, или веќе се формира, за користење на терминот од страна на научниците и претприемачите за да соберат финансиски средства, без оглед на интересот за трансформациски можности за поамбициозна и далекусежна работа.

Импликации

Поради големиот број на тврдења дека се направени потенцијални примени на нанотехнологијата, се појавуваат сериозни забелешки за потенцијалните негативни ефекти кои ќе ги има врз нашето општество, и се планираат активности за да се ублажат овие ризици. Развојот на нанотехнологијата носи потенцијални опасности. Центарот за одговорна нанотехнологија сугерира дека нови истражувања можат да придонесат, помеѓу другите опасности, до оружје за масовно уништување, мрежни камери за употреба од страна на владите, и др. Една област од интерес е ефектот кој производството и употребата на наноматеријали ќе го има врз човековото здравје и животната средина. Разни групи, на пример Центарот за одговорна нанотехнологија, ја поддржуваат идејата дека нанотехнологијата треба да биде посебно регулирана од страна на владите. Други пак мислат дека прекумерната регулација ќе ги задуши научните истражувања и развојот на нови иновации кои би можеле да бидат корисни за човештвото. Други експерти, меѓу кои и директорот на проектот Вудроу Вилсон центарот за нанотехнологија Дејвид Рејески, сведочеа дека успешната комерцијализација зависи од соодветен надзор, стратегија за ризичните истражувања и јавен ангажман. Беркли, Калифорнија во моментов е единствен град во САД за регулирање на нанотехнологијата. Кембриџ, Масачусетс планирал донесување на сличен закон во 2008 година којшто на крајот бил отфрлен.

Здравје и животна средина

Некои од неодамна развиените нанопродукти можно е да имаат несакани последици. Научниците откриле дека сребрени наночестички кои се користат во чорапите за да се намали мирисот имаат негативни последици. Сребрените наночестички се бактериостатски и можат да ги уништат корисните бактерии кои се важни за распаѓање на органската материја во ѓубриво. Една студија на универзитетот во Рочестер открила дека кога стаорците вдишувале наночестички, честичките го напаѓеле мозокот и белите дробови, што придонело за значителен пораст на биомаркерите за воспаление и одговор на стресот. Истражување во Кина покажало дека наночестичките предизвикуваат стареење на кожата преку оксидативен стрес кај стаорците без влакна. Двогодишна студија во „Школата за јавно здравство“ во Лос Анџелес, покажала дека стаорци кои конзумирале нанотитан диоксид покажува штета на ДНК и хромозомите до степен „сличен со сите големи убијци на човекот, рак, срцеви заболувања, невролошки болести и стареење.“ Студија објавена неодамна во „Природна нанотехнологија“, сугерира дека некои форми на наноцевки можат да бидат исто толку штетни колку и азбестот ако се вдишат во доволни количини. Ентони Сетон од Институтот за медицина на трудот во Единбург Шкотска, кој придонел за написот за наноцевките, рече:„Знаеме дека некои од нив имаат потенцијал да предизвикаат мезотелиом. Значи со овие видови на материјали треба да се постапува многу внимателно.“ Во отсуство на конкретни нанорегулации од страна на владите, Пол и Лион (2008) повикале за исклучување на инженерските наночестички од органската храна. Еден дневен весник објави дека работниците во фабрика за бои развиле сериозна болест на белите дробови и дека биле пронајдени наночестички во нивните бели дробови.

Регулатива

Повици за построга регулација на нанотехнологијата се појавиле заедно со зголемената дебата во врска со здравјето и ризиците поврзани со нанотехнологијата. Исто така, постои значајна дебата за тоа кој е надлежен за регулирање на нанотехнологијата. Иако некои ненанотехнолошки регулаторни агенции забрануваат некои производи и процеси (во различен степен) со приспособување на нанотехнологијата на постојните регулации има јасни недостатоци во овие режими. Во Надзор на нанотехнологијата: Агенда за следната администрација, поранешниот заменик ЕПА администратор Ј. Кларенс (Тери) Дејвис изложува јасен регулативен патоказ за следната претседателска администрација и ѝ опишува итни и долгорочни чекори потребни за да се справи со актуелните слабости на нанотехнолошкиот надзор. Засегнатите страни од недостигот на регулаторна рамка за проценка и контрола на ризиците поврзани со пуштањето на наночестички и наноцевки, прават паралели со спонигиформна енцефалопатија (болест на луди крави), талидомид, генетски изменета храна, јадрена енергија, репродуктивни технологии, биотехнилогија и азбестоза. Д-р Ендрју Мејнард, главен советник за наука на проектот Вудроу Вилсон центарот за нанотехнологија во развој, заклучува (помеѓу другите) дека нема доволно средства за истражувања поврзани со човековото здравје и безбедност и како резултат на тоа, моментално има само лимитирано разбирање на безбедносните ризици поврзани со нанотехнологијата. Како резултат на тоа, некои академици побараа построги примени на начелата за претпазливост, со одложено маркетиншко одобрување, подобрено етикетирање и дополнителни податоци за безбедносниот развој на одделни форми на нанотехнологијата. Извештајот на Кралското друштво идентификува ризик од наночестички или наноцевки за време на уништување и рециклирање и препорачува на производителите на производи кои спаѓаат под продолжена одговорност на производителот да ги објаснат постапките како овие материјали ќе бидат управувани за да се минимизира ризикот на кои човекот е изложен и животната средина. Водејќи се според предизвиците за да се обезбеди одговорна регулација на човековото влијание Институтот за храна и Земјоделски стандарди предложи стандарди за нанотехнолошко истражување и развој кои треба да се интегрираат во потрошувачот, работникот и еколошките стандарди. Тие исто така предлагаат дека невладините организации и други граѓански групи треба да играат значајна улога во развојот на овие стандарди. Во октомври 2008 година, Одделението за контрола на токсични супстанции (DTSC) во рамките на Агенцијата за заштита на животната средина во Калифорнија, ја најави својата намера да бара информации во врска со аналитичките методи за тестирање судбината и транспортот во околината и други релевантни информации од производителите на јаглеродни наноцевки. Целта на оваа информација ќе биде идентификуваат празнините во информациите и да се развие информација за јаглеродни наноцевки, многу важен наноматеријал.

Поврзано

Наноматеријал
Нанороботика
Наносметач
НАНОМАК — македонско здружение за наноматеријали и нанотехнологии

Надворешни врски

Здружение за наноматеријали и нанотехнологии (НАНОМАК) Архивирано на 29 мај 2015 г. (македонски)