Википедија

Мија Леке Лофгрен

(Пренасочено од Миа Лече Лофгрен)

Еба Марија Ловиса (Миа) Лече Лофгрен, моминско Лече (10 октомври 1878 година во Лунд – 8 април 1966 година во Стокхолм ) била шведска новинарка, писателка и активистка за мир, позната по нејзиниот цврст став против националсоцијализмот и антисемитизмот, како и нејзиното вклучување во помош за бегалците и хуманитарна помош.[1]

Миа Лече Лофгрен
Роден(а)Ева Марија Луиза (Миа) Лече
10 Октомври 1878
Лунд, Шведска
Починал(а)8 Април 1966
Стокхолм, Шведска
Занимањеновинар, писател, мировен активист

Биографија

уреди

Семеен и личен живот

уреди

Миа Лече Лофгрен е родена на 10 октомври 1878 година во градот Лунд во Јужна Шведска. Ќерката на Јакоб Вилхелм Ебе Густаф Лече (4 септември 1850 година во Хелсингборг - 29 јануари 1927 година во Стокхолм) и Вилхелмина (Минхен) Доротеа Фредрика Луиза Сагер (16 јули 1855 година во Линтруп, Данска - 28 април 1947 година), пораснала во Стокхолм во буржоаско семејство со блиски контакти со локалните академски и интелектуални кругови.[2] Кога нејзиниот татко, зоолог, бил назначен за директор на универзитетскиот колеџ во Стокхолм, семејството се преселило во главниот град на Шведска. Во 1884 година бил унапреден во професор по зоологија.[1] Друштвените мрежи на семејството биле прогресивни и либерални, опфаќајќи ги академиците, како и едукаторите, културните интелектуалци и политичарите, а на Лече Лофгрен, нејзината помлада сестра и на неколку браќа им овозможиле многу слободи во текот на нивното детство.[2] Во 1890-тите била испратена да посетува Витлокска школа во Стокхолм, училиште со реформска педагошка наставна програма. Таа, меѓу другите, била подучувана од Елен Ки, која оставила трајно влијание врз феминистичките и политичките убедувања на Лече Лофгрен и ги воспоставила нејзините први контакти во индустријата за пишување и издаваштво.[3]

 
Сопругот на Миа Лече Лофгрен, Елиел Лофгрен и нивната ќерка Ула.

Во доцните 1890-ти Лече Лофгрен го продолжила своето образование со различни курсеви за јазик и пишување, иако не добила официјална диплома. Таа присуствувала и на предавања за прашањата на работничката класа и положбата на жената во општеството.[2][4] На 6 октомври 1900 година, на 22-годишна возраст, се омажила за Фредрик Јалмар фон Фризен (28 јуни 1873 година во Форсмарк – 31 јануари 1947 година). Двојката имала син, Ото Бертил фон Фризен (4 јуни 1901 година во Стокхолм - 13 февруари 1990 година во Гетеборг ), кој подоцна станал лекар, како и ќерка, Ана Лиза фон Фризен.[2][5][6] Нејзините подоцнежни пишувања откриваат дека бракот не бил среќен и во 1908 година парот поднел барање за развод. Процесот на разделување предизвикал донекаде јавен скандал и на крајот, Лече Лофгрен го изгубила старателството над своите деца и ѝ бил забранет каков било директен контакт со нив. Таа повеќе не ја видела својата постара ќерка Ана Лиза бидејќи умрела додека била дете, но би можела повторно да воспостави контакт со нејзиниот син Ото Бертил откако тој ќе го достигнел своето полнолетство.[1]

Во летото 1909 година, Миа Лече Лофгрен се омажила за својот втор сопруг, познатиот адвокат, професор, а подоцна и министер за правда и министер за надворешни работи Елиел Јонас Лофгрен (15 март 1872 година во Питео – 8 април 1940 година во Стокхолм) со кој имала уште една ќерка. по име Ула Аманда.[1][3]

Вклучувајќи се во шведскиот антинацистички активизам, Миа Лече Лофгрен се преселила во Гетеборг во 1940 година по смртта на нејзиниот сопруг за да биде поблиску до Торгни Сегерштет, главен уредник на весникот Гетеборгс Ханделсох Сјофартстидинг, со кого соработувала во напорот да се едуцира и алармира шведската јавност за германскиот фашизам и антисемитизам.[7] Во 1950-тите, таа се вратила во Стокхолм, каде што продолжила да биде активна фигура во разни организации ангажирани во едукација за мир, помош за бегалците и други хуманитарни прашања.[3]

Таа починала на 8 април 1966 година на 87-годишна возраст и е погребана во Norra begravningsplatsen во Солна, Стокхолм.[1][8]

Новинарски и писателски активности

уреди

Откако повремено работела како преведувач за јавни и правни документи,[2] Миа Лече Лофгрен го направила своето прво појавување како писателка во 1906 година, откако присуствувала на јавниот говор на Елен Ки на тема мир и хуманитарност. На враќање дома, таа била сведок на тоа како еден војник не успеал да поздрави поручник кој поминувал со должна почит, бил „речиси линчуван“ поради неговата небрежност, како што подоцна го опишала инцидентот во нејзината автобиографска работа.[9] Назад дома, таа напишала антимилитаристичка статија што ја испратила анонимно до Илустрад Хвад Нит, очигледно по грешка бидејќи овој конзервативен весник навистина не се усогласувал со нејзините политички убедувања.[2][10] Со нејзината прва објавена статија, таа продолжила да испраќа написи и коментари до книжевното и женското списание Идун, како и до сатиричните списанија Куре и Сундаснисе.[2][11]

Од 1906 до 1908 година била вработена во конзервативниот весник Нашата земја (Vårt land) како писателка на рецензии за литература за кои главниот литературен критичар на списанието, Карл Дејвид аф Вирсен, не бил заинтересиран, особено дела напишани од и за жени.[1][7] Развивајќи лесен и привлечен стил на пишување, нејзините критики и повремените колумни и извештаи биле добро прифатени, бидејќи Лече Лофгрен дополнително го развила она што Елен Ки претходно го нарекла „огромна леснотија во обликувањето на шведскиот јазик“.[3] Во однос на содржината, нејзините текстови честопати се занимавале со положбата на жената во шведското општество, како и нејзините размислувања за општествените и политичките случувања и личните искуства да се биде сопруга и мајка. Од 1916 година, таа исто така започнала да пишува колумни за Göteborgs Handels-och Sjöfarts-Tidning, чиј главен уредник Торњи Сегерштет веќе го познавала од претходната работа на либералниот периодичен Форум во Стокхолм.[3]

Миа Лече Лофгрен го имала своето книжевно деби во 1930 година со биографијата на Елен Ки. Потпирајќи се на реформистичките идеи и пацифизмот на Ки, исто како и на нејзиното сопствено ценење за нејзиниот поранешен учител, книгата била добро прифатена од шведската јавност.[1][3] Во следните години, таа продолжила да објавува серија автобиографски книги во стил кој мешал книжевна проза со субјективни социјални коментари, вклучувајќи ги нејзините увиди за политичките и општествените случувања, како и портрети на пријатели, членови на семејството, нејзиниот сопруг Елиел Лофгрен и нејзината улога. како жена, сопруга и мајка: Vara föräldras värld (Светот на нашите родители), 1934, SA var Det Da 1900-1940 (Тоа беше вака 1900-1940), 1941 година, тешко трипати на ден (Тешки времиња), 1946 година, Идеал och människor (Идеали и луѓе), 1952, Upplevt (искусен), 1958 и Bokslut (затворање), 1962 година. Објавила и биографски дела за оперската пејачка Кристина Нилсон и германскиот новинар и пацифист Карл фон Осиецки .[3][12]

1930-тите и зголемената закана од нацизмот не само што имале влијание врз нејзиниот политички активизам во шведското мировно движење, туку и ја вратиле во новинарството. Таа ги зголемила своите пишувачки активности за Гетеборгс Ханделс-ох Сјофартс-Тиднинг, заземајќи децидно антинацистички став и брзо развивајќи се во еден од најистакнатите политички гласови на весникот.[1] Лече Лофгрен дополнително била активна како член на уредувачкиот одбор на Фонстрет (1931–1936), пишувала за весникот Morgontidning од Гетеборг (1933–1940) и станала популарна низ целата земја како колумнист за Idun од 1937 година наваму.[2]

По смртта на нејзиниот сопруг во 1940 година, Миа Лече Лофгрен одлучила да се пресели во Гетеборг за подобро да работи со Торгни Сегерштет за прашањето на нацизмот и прогонот на Евреите, новинарите и другите критички гласови во германскиот Рајх. Нејзините напорни и остри анализи на меѓународната ситуација, како и опасностите од нацизмот и антисемитизмот во Шведска, ја заслужиле нејзината национална слава која трае до ден-денес.[7][13]

Вклучување во мировен активизам, антинацизам и помош на бегалците

уреди

Миа Лече Лофгрен подоцна опишала дека ја нашла својата инспирација за хуманитарен ангажман во говорот што го одржала Елен Ки во аудиториумот на Шведската академија на науките една вечер во 1906 година:

„Во пресрет на синдикалната криза [меѓу Шведска и новонезависната Норвешка ] Елен Ки го крена својот мирен, мудар глас во срдечен повик за мир. Говорот што таа го одржа во аудиториумот на старата Академија на науките беше првиот мировен говор што го слушнав и ми остави неизбришлив впечаток.“ [14]

Таа станала членка на различни женски групи кои се занимавале со прашањето за универзалното право на глас, мировната работа и хуманитаризмот, иако најмногу ја интересирал пацифизмот:

„Како и сите либерални жени од тоа време, јас бев сеопфатна феминистка, но Ен-Маргрет Холмгрен, Каролина Видерстром, Герда Халберг, Лидија Валстром, Ана Баге-Виксел, Гули Петрини, Сигне Бергман и други пионери беа од суфражетки од претходната генерација. Ако јас бев дел од тоа движење, тоа беше првенствено поради причината за пацифизмот.“ [15]

Во 1914 година Миа Лече Лофгрен била една од иницијаторите на женското здружение Frisinnade kvinnor (Жени со слободен дух) и во 1915 година учествувале на женскиот мировен конгрес во Хаг, Холандија, кој бил организиран во знак на протест против продолжувањето на Првата светска војна .[1][2] Заедно со другите шведски претставнички како Елин Вагнер, Емилија Фогелклу и Матилда Видегрен, како и меѓународните претставници, таа била активна во формирањето на Женската меѓународна лига за мир и слобода која станала една од главните институционални рамки за нејзиниот политички активизам. Оваа организација имала и шведски оддел, за кој Лече Лофгрен била избран за претседател од 1915 година, а подоцна била потпретседател од 1946 до 1952 година. За време на нејзиниот престој во Гетеборг, од 1942 до 1950 година, таа исто така ја зазела позицијата како претседател во локалниот огранок на организацијата ( Гетеборгскретсен ).[2]

 
Миа Лече Лофгрен. Авторска фотографија од нејзината книга Så var det då 1900–1940, Стокхолм 1941 година.

Во 1916 година таа понатаму учествувала во формирањето на Комисијата за помош на воени затвореници во Сибир (Hjälpkommiteen för krigsfångar i Sibirien), поставувајќи ја сцената за континуирана вклученост во хуманитарната работа за бегалци за време на Првата и Втората светска војна,[2][3] и известувала за работата на Друштвото на народите . Со подемот на фашизмот низ европскиот континент, таа зазела силен политички став за заштита на малцинствата, слободата на мислење и демократските вредности и била еден од првите гласови во Шведска што отворено предупредувале за соработка со германскиот Рајх за економска или политичка корист.[7] Во 1933 година таа го поддржала формирањето на Колекцијата за прогонети интелектуалци ( Insamlingen för landsflyktiga intellektuella ), организација за хуманитарна помош за поддршка на германските бегалци, главно интелектуалци, новинари и културни уметници кои барале азил во Шведска, за која работела како потпретседател. Меѓутоа, организацијата се распуштила во 1940 година, поради зголемен прилив на бегалци од Германија, како и од окупираните територии во Данска, Норвешка, Полска и други земји, поради недостиг на финансии и проблеми во собирањето доволно донации од општата популација.[2][3][16] Покрај нејзините писмени осуди на нацизмот, политичкиот прогон и антисемитизмот, меѓу нив и голем број написи во еврејскиот весник Judisk tidskrift, таа често се појавувала како јавен говорник. Размислувајќи за ова време во нејзината автобиографска работа, Лече Лофгрен опиша како шведските власти се обиделе да ја попречат нејзината работа бидејќи се плашеле дека тоа дополнително ќе ја зголеми привлечноста на Шведска како безбедно пристаниште за бегалците.[17]

Во нејзиното последно дело Bokslut (Затворање), објавено во 1962 година, Миа Лече Лофгрен го свртела своето внимание на другата страна на политичкиот спектар, предупредувајќи дека комунистичките идеи може да се инфилтрираат во мировното движење - според нејзиното мислење, шведското мировно движење требало да остане строго не -партиски и да не се усогласуваат со некоја конкретна политичка партија.[3][7]

Оставајќи богато наследство зад себе како еден од водечките гласови во шведскиот мировен активизам во текот на првата половина на 20 век, Миа Лече Лофгрен ги поминала своите последни години во Стокхолм до нејзината смрт во 1966 година.[2]

Библиографија (избор)

уреди

Автобиографски дела

уреди

Автобиографското дело на Миа Лече Лофгрен, објавено во шест книги во текот на речиси 30 години, се стреми кон книжевен квалитет, опфаќајќи ги и нејзините лични животни искуства, впечатоците од познатите современи личности, како и размислувањата и реакциите на политичките и општествените случувања.

  • Светот на нашите родители. Стокхолм: Хокерберг, 1934.
  • Така беше и тогаш: 1900–1940. Стокхолм: Хокерберг, 1941.
  • Тешко време. Стокхолм: Хокерберг, 1946.
  • Идеали и луѓе. Стокхолм: Хокерберг, 1952.
  • Искусни. Стокхолм: Хокерберг, 1959.
  • Финансиско затворање. Стокхолм: Хокерберг, 1962.

Други дела

уреди
  • Црвен крст. Стокхолм: Здружение на наставници во основните училишта во Шведска, 1924 година.
  • Нова одбрана. Стокхолм: Св. Андесфорл, 1924. (заедно со Елин Вагнер)
  • Елен Ки. Нејзиниот живот и работа. Стокхолм: Природа и култура, 1930 година.
  • Карл фон Осиецки. Последниот германски лауреат на наградата за мир. Стокхолм: Меѓународна женска унија за мир и слобода, 1945 година.

Наводи

уреди
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Larsson, Lisbeth (8 August 2018). Ebba Maria Lovisa (Mia) Leche Löfgren. Svenskt kvinnobiografiskt lexikon. Retrieved 19 February 2021.
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 Englund, Boel (7 December 2003). Leche-Löfgren, Ebba Maria (Mia) Lovisa. Formering för offentlighet. En kollektivbiografi över Stockholmskvinnor 1880–1920. Uppsala: Uppsala University. Retrieved 19 February 2021.
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 Wigforss, Harald (1977–1979). E Maria (Mia) L Leche Löfgren. Svenskt biografiskt lexikon 22. p. 416.
  4. ↑ Leche Löfgren, Mia (1934). Våraföräldrars värld. Stockholm: Lars Hökerbergs bokförlag. pp. 187–188.
  5. ↑ Bouppteckning efter Mia Leche-Löfgren 8 juli 1966. Stockholms Stadsarkivet.
  6. ↑ Mia Leche Löfgrens papper, 1856–1966. SE/S-HS/L54. Handskriftssamlingen Kungliga biblioteket.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Kårlin, Herbert (27 April 2013). Mia Leche-Löfgren und die autobiographische Literatur Schwedens. Literaturgeschichte Schwedens. Retrieved 19 February.
  8. ↑ Löfgren, EBBA LOVISA MARIA. Svenskagravar. Retrieved 20 February 2021.
  9. ↑ Larsson, Lisbeth (1996). Att skriva sitt jag i världen. Svenska kvinnors självbiografier. In: Elisabeth Møller Jensen, Ebba Witt Brattström et al (ed.), Nordisk kvinnolitteraturhistoria 3. p. 247.
  10. ↑ Leche Löfgren (1934). Våraföräldrars värld. pp. 197–198.  
  11. ↑ Leche Löfgren (1934). Våraföräldrars värld. pp. 204.
  12. ↑ Mia Leche Löfgren. The History of Nordic Women's Literature. Retrieved 20 February 2021.
  13. ↑ See also her articles in Judisk tidskrift.
  14. ↑ Quoted from Larsson (1996). Att skriva sitt jag i världen. p. 247.
  15. ↑ Leche Löfgren, Mia (1959). Upplevt. Stockholm: Hökerberg. Quoted from Larsson, Lisbeth (2012-01-14). Leaving a Legacy. The History of Nordic Women's Literature. Retrieved 19 February 2021.
  16. ↑ Dünzelmann, Anne E. (2017). Stockholmer Spaziergänge. Auf den Spuren deutscher Exilierter 1933–1945. 2. ed. Books on Demand. p. 26.
  17. ↑ Kårlin, Herbert (8 April 2014). Die schwedische Pazifistin Mia Leche-Löfgren. Schwedenforum. Retrieved 20 February 2021.

Дополнителна литература

уреди
  • Вигфорс, Харалд (1977-1979). Е Марија (Миа) Л Лече Лофгрен . Во: Svenskt biografiskt lexikon, 22, стр. 416.
  • Ларсон, Лизбет (1996). Att skriva sitt jag i världen. Svenska kvinnors självbiografier. Во: Елизабет Молер Јенсен, Еба Вит Братстром и сор. ), Nordisk kvinnolitteraturhistoria 3 .
  • Ларсон, Лизбет (2001). Sanning och konsekvens. Марика Штиернштет, Лудвиг Нордстром и биографска берза . Стокхолм: Норстед.
  • Mia Leche Löfgren

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Мија_Леке_Лофгрен&oldid=5302960“