Линеарно писмо Б

Линеарно писмо Б;
Тип	Слоговно со додатни логографски знаци
Период	ок. 1400–1200 п.н.е.
Правец на пишување	од лево кон десно
Јазици	Микенски
Сродни писма
Матични системи	Можеби Линеарното писмо А Линеарно писмо Б;
ISO 15924
ISO 15924	Linb, 401 , Linear B
Уникод
Уникоден назив	Linear B
Уникоден опсег	U+10000–U+1007F слоговни знаци; U+10080–U+100FF логограми
	Оваа страница може да содржи фонетски симболи од меѓународната фонетска азбука (МФА).

Линеарно писмо Б — писмо употребувано за пишување на микенскиот јазик, ран облик на грчкиот јазик. Ова писмо ѝ претходи на грчката азбука за неколку века: по сѐ изгледа дека тоа изумрело со изумирањето на микенската цивилизација; во периодот помеѓу падот на оваа и зачетокот на следната грчка цивилизација не постоело писмо и писменост. Тој перидо се нарекува Грчко темно доба.

Линеарното писмо Б е сродно на Линеарното писмо А, сѐ уште недешифрирано претходно писмо за пишување на минојскиот јазик, и на подоцниот Кипарски слоговник; се смета дека слабото следење на фонемскиот принцип се должи на изведувањето на ова писмо од друго писмо. Линеарното писмо Б е делумно слоговно, со додатни логографски знаци кои се детерминативни (определни), или одредни (давајќи „класи“ и „типови“). Како такво, ова писмо повеќе личи на современото јапонско писмо во неговата графемска структура.

Писмото

Линеарното писмо Б има околу 200 знаци, кои се делат на слоговни знаци со фонетска вредност и логограми (или идеограми) со семантичка вредност.

Слоговни знаци

На Линеарното писмо Б му е назначена Уникодна Низа 10000–1007F за слоговни знаци и 10080–100FF за логограми.

	-a		-e		-i		-o		-u
	𐀀	a *08	𐀁	e *38	𐀂	i *28	𐀃	o *61	𐀄	u *10
d-	𐀅	da *01	𐀆	de *45	𐀇	di *07	𐀈	do *14	𐀉	du *51
j-	𐀊	ja *57	𐀋	je *46			𐀍	jo *36
k-	𐀏	ka *77	𐀐	ke *44	𐀑	ki *67	𐀒	ko *70	𐀓	ku *81
m-	𐀔	ma *80	𐀕	me *13	𐀖	mi *73	𐀗	mo *15	𐀘	mu *23
n-	𐀙	na *06	𐀚	ne *24	𐀛	ni *30	𐀜	no *52	𐀝	nu *55
p-	𐀞	pa *03	𐀟	pe *72	𐀠	pi *39	𐀡	po *11	𐀢	pu *50
q-	𐀣	qa *16	𐀤	qe *78	𐀥	qi *21	𐀦	qo *32
r-	𐀨	ra *60	𐀩	re *27	𐀪	ri *53	𐀫	ro *02	𐀬	ru *26
s-	𐀭	sa *31	𐀮	se *09	𐀯	si *41	𐀰	so *12	𐀱	su *58
t-	𐀲	ta *59	𐀳	te *04	𐀴	ti *37	𐀵	to *05	𐀶	tu *69
w-	𐀷	wa *54	𐀸	we *75	𐀹	wi *40	𐀺	wo *42
z-	𐀼	za *17	𐀽	ze *74			𐀿	zo *20

Историја на
грчкиот јазик
(видете исто така: Грчко писмо)

Прагрчки (о. 2000 п.н.е.)

Микенски (о. 1600–1100 п.н.е.)

Старогрчки (о. 800–300 п.н.е.)
Дијалекти:
Еолски, Аркадокипарски, Атички,
Дорски, Јонски

Коински (од о. 300 п.н.е.)

Средновековен (о. 330–1453)

Современ грчки јазик (од 1453)
Дијалекти:
Кападокиски, Кипарски,
Демотски, Грико, Катаревуса,
Понтски, Цаконски, Јевански

Имињата на знаците се грубо фонетски, бидејќи највеќето претставувале цели класи на слогови, видете Микенски јазик. Треба да се напомене дека знаците со „r“ се користеле за пишување на фонемите /r/ и /l/, а серијата „q“ се користи за праиндоевропските /kʷ/, /gʷ/ и /gʷʰ/ - последното од овие било занемено до состојба на /kʷʰ/ во протогрчкиот јазик. Постојат извесни други слоговни знаци, чија вредност е непозната, оспорена или нечеста. Нив ги спомнуваме или по број, или по некоја хипотетичка фонетска апроксимација, на пример 64, a₂, a₃, au, nwa, pu₂, итн.

Ова писмо е изданок на Линеарното писмо А, кое, осмислено за пишување на минојски јазик, не било погодно за пишување на грчки. Микенците морале да се снаоѓаат, сѐ до неколку века подоцна, кога била развиена првата Грчка азбука.

Идеограми

Заради карактерот на сочуваните текстови, идеографското претставување на избројливи предмети е многу често. Не сите вредности на идеограмите се познати, и нивниот изговор е, во најдобар случај, предмет на образовани нагаѓања. Идеограмите претставуваат концепти како МАЖ, ЖЕНА, КРАВА, БИК, МАСЛО, ВИНО, ТКАЕНИНА, ЗЛАТО, БРОНЗА и др. Постојат неколку дузини знаци кои претставуваат разни грниња и садови. (Пример: триногалка, за ти-ри-но-га-ла-ка плус логограмот за „триножно грне“.)

Бројчените наводници за идеограмите биле осмислени од Вентрис и Бенет, и поделени во функционални групи соодветствувајќи на преломот во Бенетовиот индекс. Нумерацијата на групите започнува со 100, 110, 120 итн., со оставени резервни броеви за понатамошни додавања. Уникод (од верзија 5.0) шифрира 123 Линеарни Б идеограми.

глифа	УМЗ	Бенет	значење
луѓе и животни
𐂀	U+10080	100A	маж
𐂁	U+10081	102 A	жена
𐂂	U+10082	104 Cn	елен
𐂃	U+10083	105 Ca	коњ (или сл.)
𐂄	U+10084	105^b Ca	кобила
𐂅	U+10085	105^a Ca	пастув
𐂆	U+10086	106^b C-D	овца (женка)
𐀥	U+10025	*21	овца
		*75	едногодче?
𐂇	U+10087	106^a C-D	овен
𐂈	U+10088	107^b C-Mc	коза
𐂉	U+10089	107^a C	јарец
𐁒	U+10052	*22	коза (каква било)
𐂊	U+1008A	108^b C	маторица
𐂋	U+1008B	108^a C	вепар
𐁂	U+10042	*85 C	свиња
𐂌	U+1008C	109^b C	крава
𐂍	U+1008D	109^a C	бик
𐀘	U+10018	*23	вол
мерни единици
		110	волумен
		111	волумен
		112	суво
		113	течно
		114	тежина
		115	тежина
		116	тежина
		117	тежина
		118	талент
по сува мера
𐂎	U+1008E	120 E-F	жито
𐂏	U+1008F	121 F	јачмен
𐂐	U+10090	122 F-U	маслинка
𐂑	U+10091	123 G-Un	зачин
		124 G	цибора
𐂒	U+10092	125 F	цибора?
		126 F	цибора+ku
𐂓	U+10093	127 Un	овошје?
𐂔	U+10094	128 G	шафраника
оружје
𐃆	U+100C6	230 R	копје
𐃇	U+100C7	231 R	стрела
𐃈	U+100C8	232 Ta	двојна секира?
𐃉	U+100C9	233 Ra	меч
двоколки
𐃌	U+100cc	240 Sc	двоколка со тркала
𐃍	U+100CD	241 Sd Se	двоколка без тркала
𐃎	U+100CE	242 Sf Sg	рамка на двоколка
𐃏	U+100CF	243 Sa So	тркало

Архиви

Корпус

Таблиците се класифицираат по местото на нивното наоѓање.

KN Кносос: ц. 4360 таблици (ова е всушност недешифрираните текстови од Линеарното писмо А)
PY Пилос : 1087 таблици
TH Теба: 99 таблици + 238 издадени во 2002.
MY Микена: 73 таблици
TI Тиринс: 27 таблици.
KH Ханија: 4 таблици
други 170 написи се најдени во садови.

Долгоочекувањето издавањето на Тебанските таблици (Л. Годарт и А. Сакони, 2002) се смета за разочарувачко споредено со претходните ветувања на авторите.

Доколку е автентичен, Кафканскот камен, кој датира од 17 век п.н.е., би бил најстариот микенски напис, и како таков, најраното сведоштво за пишаниот грчки јазик.

Содржина

Главните градови и палати го користеле Линеарното писмо Б за исплата на добра. Некои чести предмети се волна, овци и житарици, кои често биле давани на верници и единици на крајбрежната стража.

Таблиците се чувале во кошници на полици. КОга некои од поголемите палати изгореле како резултат на тектонска или вулканска активност (видете Кносос), огните направиле „печени глинени таблици“ од делот таблици досега пронајден. Во глината се гледаат отпечатоци од плетката на кошниците.

Откривање

Таблица KN Fp 13, откриена од Артур Еванс

Првата глинена таблица во Кносос била откриена од британскиот археолог Артур Еванс на 31 март, 1900, а на 6 април тој открил значајно голема група таблици, со димензии 12.5x25 см (5x10 инчи).

Поврзано

Надворешни врски

Greek-Language.com: Слоговник на Линеарното писмо Б Архивирано на 5 март 2005 г. (англиски)
AncientScripts.com: Линеарно писмо Б (Linear B) (англиски)
Линеарно писмо Б на Омниглот (англиски)
Уникодни страници за Линеарното писмо Б слоговник и логограми, со примери за глифи. (англиски)
Уникоден слоговник за Линеарното писмо Б во TrueType фонтови (некои содржат и идеограми) (англиски)
Бесплатен неуникоден Линеарен Б TrueType фонт меѓу други антички фонтови. Архивирано на 7 декември 2006 г. (англиски)