Истанбулска конвенција
Конвенција на Совет на Европа за спречување и борба против насилство врз жените и семејното насилство, позната и само како Истанбулска конвенција — конвенција на Советот на Еврооа за заштита на правата на жените.
| Конвенција на Совет на Европа за спречување и борба против насилство врз жените и семејното насилство | |
|---|---|
 Parties Signatories | |
| Потпишан | 11 мај 2011 |
| Место | Истанбул |
| На сила од | 1 август 2014 |
| Услов | 10 ратификации од кои 8 од земји членки на Советот на Европа |
| Потписници | 46 + ЕУ |
| Ратификувале | 32 |
| Чувар | Генерален секретар на Советот на Европа |
| Јазици | англиски и француски |
Вовед
уредиИстанбулска конвенција претставува регионален правен инструмент којшто дава основа за сеопфатна заштита на правата на жените.[1] Овој мултилатерален меѓународен договор е отворен за потписи од страна на земјчи членки на Советот на Европа, земји кои не се членки на Совет на Европа, како и за меѓународни организации.
Конвенцијата е усвоена од страна на Комитетот на министри на Совет на Европа на 7 април 2011 година, а се отвори за потписи на 11 мај 2011 година во рамки на 121 сесија на Комитетот на министрите при Советот на Европа, одржана во Истанбул, поради што истата го добила и називот „Истанбулска конвенција“. Конвенцијата стапи на сила со нејзината ратификација од страна на 10 земји членки на Советот на Европа.
Историја
уредиПредратификационен период
уредиНа донесувањето на Конвенцијата му претходea напори и иницијативи во рамки на Советот на Европа за промоција на правата на жените во 1990-тите кои резултираа со усвојување на неколку значајни препораки на Комитетот на министри на Советот на Европа до земјите членки, и тоа:
- Препораката Rec(2002)5 за заштита на жените од насилство;
- Препораката CM/Rec(2007)17 за стандарди и механизми на родова еднаквост; и
- Препораката CM/Rec(2010)10 за улогата на жените и мажите во спречување и разрешување на конфликти и градењето на мирот (препоракиве се наоѓаат вклучени во рамки на преамбулата на конвенцијата).
Дополнително, во сите земји членки на Советот на Европа се спроведе широка кампања (2006-2008) со цел да се укаже на потребата од дејствување на национално ниво за спречување на насилството, заштита на жртвите и гонење на сторителите. Кампањата се одвиваше на три нивоа: меѓувладино, парламентарно и локално, при што земјите членки беа повикани да остварат прогрес во следниве области: правни и политички мерки, поддршка и заштита на жртвите, прибирање на податоци и покревање на јавна свест особено заради засилена имплементација на Препораката Rec (2002)5, и тоа во партнерство со женските невладини организации:[2]
Во Македонија, со заложбите на невладините организации за заштита на женските права во претратификацискиот период, значително се истакнаа приоритетните области на кои државните органи, како и здруженијата на граѓани требаа да ги насочат своите напори за конечна ратификација на конвенцијата.[3]
Статус на ратификација
уредиДо денес, конвенцијата ја имаат потпишано 46 земји членки на Советот на Европа (вклучително и Европската Унија како меѓународна организација), од кои 32 земји ја имаат ратификувано.[4]
За земјите членки коишто ја ратификуваат оваа конвенција, истата станува дел од нивното национално законодавство и е правнообврзувачка. Како меѓународен договор, конвенцијата има супремација врз националното законодавство, меѓутоа истовремено истата мора да биде во согласност со Уставот на земјата.
Македонија ја потпиша Истанбулската конвенција на 8 јули 2011, а ја ратификува со депонирање на инструментот за ратификација на 23 март 2018 година. Конвенцијата ќе стапи на сила на 1 јули 2018 година.[5]
Истанбулската конвенција се опишува како „златен стандард“ и „прв меѓу еднаквите“ во рамки на инструментите кои го третираат елиминирањето на насилството врз жените. Ова е поради фактот што конвенцијата претставува сеопфатен инструмент кој е правнообврзувачки и ги опфаќа сите форми на насилство на врз жената. Конвенцијата се потпира на разбирањето дека насилството врз жените и девојките навлегува во сите аспекти на општественото живеење и е одраз на нееднаквите односи на моќ коишто постојат меѓу мажите и жените. Во оваа смисла, за земјите кои ја ратификувале конвенцијата се наметнува стандардот на „должно внимание“, со кој се предвидуваат низа обврски за превенција, гонење на сторителите и спроведување на законодавни и други мерки на интегративна политика.
Конвенцијата предвидува механизам на следење со цел да се оцени преземањето на обрските и имплементирањето на потребните мерки од страна на државата. За таа цел, формирано е специјално тело за мониторинг и евалуација наречено GREVIO Комитет.:[6][7]
Во мандатот на овој комитет е предвидено изготвување и објавување на извештаи со кои се оценуваат занокодавните и другите мерки преземени од страна на државите членки, а со кои се ефектуираат одредбите од конвенцијата.
Структура
уредиСтруктурата на конвенцијата ја чинат Преамбула и 81 член распределени низ XII поглавја, и тоа:
- Поглавје I: Цели, дефиниции, еднаквост и недискриминација, општи обврски;
- Поглавје II: Интегрирани политики и собирање податоци;
- Поглавје III: Превенција;
- Поглавје IV: Заштита и поддршка;
- Поглавје V: Материјално право;
- Поглавје VI: Истрага, гонење, процесно право и заштитни мерки;
- Поглавје VII: Миграција и азил;
- Поглавје VIII: Меѓународна соработка;
- Поглавје IX: Механизам за следење;
- Поглавје X: Поврзаност со други меѓународни инструменти;
- Поглавје XI: Измени на конвенцијата; и
- Поглавје XII: Завршни одредби.
Наводи
уреди- ↑ „Details of Treaty No.210 Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence“. Посетено на 20 јуни 2018.
- ↑ „Кампања за борба против насилство врз жените, вклучително и семејно насилство (2006-2008)“. Посетено на 20 јуни 2018.
- ↑ „Македонска ревија за казнено право и криминологија“ (PDF). Посетено на 20 јуни 2018.
- ↑ „Chart of signatures and ratifications of Treaty 210 Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence“. Посетено на 20 јуни 2018.
- ↑ „The former Yugoslav Republic of Macedonia" ratifies the Istanbul Convention“. Посетено на 20 јуни 2018.
- ↑ „GREVIO – Group of Experts on Action against Violence against Women and Domestic Violence“. Посетено на 20/06/2018. Проверете ги датумските вредности во:
|accessdate=(help) - ↑ „Steps in the first (baseline) evaluation procedure“. Посетено на 20 јуни 2018.
Надворешни врски
уреди- Официјално мрежно место (англиски)
- Текст на Конвенцијата (англиски)
- Потписници и ратификатори (англиски)