Ирина Константиновна Архипова (руски: Ири́на Константи́новна Архи́пова; 2 јануари 1925 година – 11 февруари 2010 година, Москва) била руски мецосопрано, а подоцна и контралто, оперска пејачка. Таа пеела главни улоги најпрво во Русија во Свердловската опера и Болшој Театарот, а потоа низ цела Европа и во САД.

Ирина Архипова
Роден(а)јануари 2, 1925(1925-01-02)
Москва, Русија, СССР
Починал(а)февруари 11, 2010(2010-02-11) (возр. 85)
Москва, Русија
ПочивалиштеГробишта Новодевичи, Москва
ЗанимањеПејачка (мецо-сопран, контра алт)
НаградиОрден на Свети Андреја (Русија,2005)

Биографија уреди

 
Архипова на руска марка од 2012 година

Ирина Архипова е родена во Москва.[1] Пред да се префрли на глас, студирала архитектура на Московскиот архитектонски институт, каде дипломирала во 1948 година. Потоа студирала на Конзерваториумот во Москва. Во 1954 година таа дебитирала во Свердловск, а станала членка на Болшој Театарот во 1956 година. Таа станала член на Комунистичката партија на Советскиот Сојуз во 1963 година и била именувана за Народен уметник на СССР во 1966 година.

Архипова била на врвот на својата кариера во 60-тите и 70-тите години на минатиот век, за тоа време била меѓународна ѕвезда, извеувајќи го и рускиот и италијанскиот репертоар. Нејзината техника била неповратна и имала голема изразена моќ. Таа е споредувана со Криста Лудвиг. Една од нејзините најпознати улоги е Марфа во Хованшчина од Модест Мусоргски, како што е снимено со Борис Кајкин во 1972 година. На 72-годишна возраст, Архипова конечно дебитирла со Метрополитен опера во март 1997 година како Филипјевна во Јуџин Онегин.

Таа починала во Москва на 11 февруари 2010 година, на 85-годишна возраст.[2]

Репертоар уреди

Почести и награди уреди

 
Архипова добива Орден Свети Андреј
  • Херој на социјалистичкиот труд (Уредба на Президиумот на Врховниот Совет од 29 декември 1984 година)
  • Орден на Свети Андреј (2 јануари 2005 година) - за извонреден придонес во развојот на домашната и светската музика, долгогодишни креативни и социјални активности
  • Орден за заслуги за татковината, 2 класа (30 декември 1999 година) - за извонредни достигнувања во областа на културата и голем придонес кон развојот на националното пишување песни
  • Три оредени на Ленин (1971, 25.05.1976)
  • Орден на црвеното знаме на трудот (1971)
  • Пушкин Медал (4 јуни 1999 година) - по повод 200-годишнината од постоењето на Пушкин за услуги во областа на културата, образованието, литературата и уметноста
  • Медал „Во чест на 100-годишнината од раѓањето на Владимир Илич Ленин“ (1970)
  • Диплома на претседател на Руската Федерација (2 јануари 2010 година) - за голем придонес во музичкото образование [10]
  • Орден на Света Олга, 2ра класа (Руска православна црква, 2000 година)
  • Ред на Република (Молдавија) (2000)
  • Крст на Свети Михаил Тверски (2000)
  • Беџ на честа „За милост и милосрдие“ (2000)
  • Беџ на честа „За услуги на полската култура“
  • Чест на Свети Лука - култура на регионот Јарослав.
  • Награда Ленин (1978) - за нејзините настапи како Азучена во операта „Ил Троваторе“ на Верди и Љубава во „Садко“ на Римски-Корсаков, како и концерти во последниве години
  • Државна награда на Руската Федерација (1996)
  • Руска оперска награда „Каста дива“ (1999)
  • Награда во Москва (2000)
  • Награди и медали Рахманинов
  • Награда Свет на уметност (основана од корпорацијата „Marisha Art Management International“) - „Дијамантска лира“ и титулата „Божица на уметноста“ (1996)
  • Почесен уметник на РСФСР (1959)
  • Народен уметник на РСФСР (1961)
  • Народен уметник на СССР (1966)
  • Народен уметник на Република Киргистан
  • Народен уметник на Република Башкортостан (1994)
  • Почесен уметник на Удмуртија.
  • Почесен доктор на Молдавската национална академија за музика (1998)
  • Почесен доктор на RCTU (2001)
  • Професор на Московскиот државен конзерваториум

Архипова беше внесена во Руската книга на рекорди како најистакната руска пејачка. Мала планета број 4424 беше именувана како „Архипова“ во 1995 година.

Наводи уреди

  1. The Soviet Union, A Biographical Dictionary, Macmillan, NY, 1991.
  2. Death of Irina Arkhipova Tributes.com. 11 February 2010. Retrieved 11 February 2010

Извори уреди

  • Rosenthal, H. and Warrack, J. (изд. ), „Архипова, Ирина“, Концизен речник на Оксфорд на опера, 2-то издание, Универзитетски печат во Оксфорд, 1979. стр. 18

Надворешни врски уреди