Емилијански јазик
Емилијанскиот е западноромански јазик, кој воглавно се зборува во регионот Емилија во Италија. Според податоците на УНЕСКО, јазикот го зборуваат околу 2 милиони луѓе и според истата организација јазикот се смета за „дефинитивно загрозен“.[1] Според SIL International јазикот го зборуваат 3 милиони.[4]
| Емилијански јазик | |
|---|---|
| Emiliano Emigliân | |
| Застапен во | Италија |
| Говорници | 2 милиони (2008)[1][2] |
| Јазично семејство | индоевропско
|
| Дијалекти | централноемилијански[3]
источноемилијански[3]
западноемилијански[3]
|
| Писмо | латиница |
| Јазични кодови | |
| ISO 639-3 | egl |
| Linguasphere | 51-AAA-oka ... -okh |
Иако често јазикот се смета за италијански дијалект, сепак емилијанскиот не потекнува од италијанскиот. Одликите на јазикот се слични со францускиот, окситанскиот и каталонскиот јазик кои се дел од групата наречена „западни новолатински“, а италијанскиот е дел од групата на „источни новолатински“. Нема стандардна норма на емилијанскиот јазик.
Класификација уреди
Емилијанскиот е дел од подгрупата на емилијанско-ромањолски јазици од групата на галоиталски јазици. Јазикот е доста меѓусебно разбирлив со емилијанските дијалекти и ромањолскиот јазик.
Географска распространетост уреди
Емилијанските дијалекти се зборуваат во северноиталијанските региони Емилија и Ломбардија. Исто така, дијалектите може да се најдат во некои делови на регионите Тоскана и Венеција.
Статус уреди
Емилијанскиот не е признат како малцински јазик од страна на Италија и ЕУ. Италија ја потпишала Европската повелба за регионални и малцински јазици на 27 јуни 2000 година, но не ја ратификувала (исто како Грција).
Дијалекти уреди
Општо гледано, јазикот е поделен на следниве дијалекти: централноемилијански, источноемилијански и западноемилијански.[3] Според SIL International јазикот е составен од следниве дијалекти:[4]
- болоњски дијалект,
- ферарски дијалект
- моденски дијалект
- реџински дијалект
- пармански дијалект
Правопис уреди
Емилијанскиот се пишува со латиница. Писмото со кое се пишува јазикот не е стандардизирано, па така има различни правописни норми. Јазикот воглавно се изучува орално. Сепак во 1865 година била објавена библија на емилијанско-ромањолски јазик.[5]
Примери уреди
| македонски | емилијански |
|---|---|
| да | Sé, Ói (болоњски); sì (пјаченски) |
| не | Nå (болоњски); no (пјаченски) |
| те сакам | A t vói bän (бол.); a t' vöi bëin (пја.) |
| благодарам | A t aringrâzi (бол.); a t' ringrasi (пја.) |
| добро утро | Bån dé (бол.); bon giùran (пја.) |
| довидување | A se vdrän (бол.); arvëdas (пја.) |
| јас | Mé или a (бол.); me или mi (пја.) |
| и | E (пја.) |
| град | Zitè |
| кафе | Cafà (бол.); café (пја.) |
| вино | Vén (бол.); vëin (пја.) |
| вода | Âcua |
| девет | Nôv (бол.); növ (пја,) |
| сонце | Såul (бол.); sul (пја.) |
| оган | Fûg |
| остров | Îsla |
| млеко | Lât |
| јазик | Langua |
| наш | Nòster |
| нов | Nôv |
| кожа | Pèl |
| дожд | Piôva |
| три | Trî (m) or Trai (f) |
Наводи уреди
- ↑ 1,0 1,1 „Languages Atlas“. UNESCO.
- ↑ „Emilian of Italy“. joshuaproject.net.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 „The Emilian Language“. multitree.org.
- ↑ 4,0 4,1 „Request for New Language Code Element in ISO 639-3“ (PDF). SIL International.
- ↑ „Emiliano-Romagnolo [eml]“. forum-intl.net. Архивирано од изворникот на 2020-05-04. Посетено на 2013-08-12.
Библиографија уреди
- Colombini, F. 2007. La negazione nei dialetti emiliani: microvariazione nell’area modenese. University of Padua, MA Thesis.
Дополнителни информации уреди
- Pietro Mainoldi, Manuale dell'odierno dialetto bolognese, Suoni e segni, Grammatica - Vocabolario, Bologna, Società tipografica Mareggiani 1950 (Rist. anast.: Sala Bolognese, A. Forni 2000)
- Fabio Foresti, Bibliografia dialettale dell'Emilia-Romagna e della Repubblica di San Marino (BDER), Bologna, IBACN Emilia-Romagna / Compositori 1997
- E. F. Tuttle, Nasalization in Northern Italy: Syllabic Constraints and Strength Scales as Developmental Parameters, Rivista di Linguistica, III: 23-92 (1991)
- Luigi Lepri e Daniele Vitali, Dizionario Bolognese-Italiano Italiano-Bolognese, ed. Pendragon 2007
Надворешни врски уреди
- Емилијански јазик на Ethnologue.