Дионизиски мистерии
Дионизиски мистерии — обред во Стара Грција и Рим, во кој обично се користеле алкохолни пијалаци и други техники (како танц и музика) кои предизвикувале транс за да се отстранат инхибициите и социјалните ограничувања, ослободувајќи го поединецот да се врати во природна состојба. По својата природа како мистериозна религија резервирана за упатените, многу аспекти на Дионизискиот култ остануваат непознати и се изгубиле со падот на грчко-римското многубоштво. Тоа што се знае денес за овие мистерии е изведено од описи, слики и интеркултурни студии.
Во секој грчки град, богот Дионис бил обожуван. Тој бил бог на плодноста и на растителноста, но особено на виното. Фестивалите во чест на Дионис се нарекувале Дионисии. Фестивалите вклучувале не само пиење вино и вклучување во сексуална активност, туку и учество во такви значајни одлики на грчката цивилизација како хорско пеење и мимика. Во многу случаи, само упатените можеле да учествуваат на церемониите.[1]
Богот Дионис
уредиТој е бог на гроздоберот, производството на виното, веселбата и радосниот занес. Хелените го познавале, пред сè, како Дионис (ст.грч. Διόνυσος), а бил познат и под имињата епитети: Јакхо, Ѕагреј, Елефтериј, Сабаѕиј, Лиај и многу други. Во римската митологија го носи името Бакхо.[2]
Дионис е облечен во кожна носија од леопард, во едната рака држи кантар (античка чаша со големи рачки), рог или киликс (чинија со грозје), а во другата тирс, односно жезол кој на врвот имал поставена шишарка. Според преданието, тој живее во шумските лагови придружуван од страна на мистични суштества, Сатирите, Силенот и Менадите кои се неговиот тијас (дружина). За разлика од Дионис, тие имале смртна природа и биле во облик на луѓе со животински одлики. Сатирите имале изразено и озарено лице со мали рокчиња или увиени јаречки рогови, зашилени уши, коњска опашка и во некои случаи, наместо стапала, козји копита. Силенот е старец, водач на Сатирите, а Менадите се жени кои низ шумата испуштале гласни крици и се хранеле со свежо животинско месо.[2]
_(3470740119).jpg)
Потекло
уредиДионизиските мистерии во Грција и во Римската Империја се претпоставува дека еволуирале од некој попримитивен култ од непознато потекло (можеби тракиски или фригиски)[3] кој се проширил низ целиот средоземен регион на почетокот на класичниот грчки период. Почнувајќи како обичен обред, тој брзо се развил во рамките на грчката култура во популарна мистериозна религија, која апсорбирала различни слични култови (и нивните богови) во типично грчка синтеза низ нејзините територии. Подоцнежна форма биле орфичките мистерии. Сепак, се чини дека сите фази на овој развојен спектар продолжиле паралелно низ целиот источен Медитеран до доцна во грчката историја и присилното христијанизирање.
Оригиналниот обред на Дионис (како што бил воведен во Грција) е поврзан со култот на виното, кој се однесува на одгледувањето на винова лоза и разбирањето на нејзиниот животен циклус (се верува дека ги отелотворува живите бог) и ферментација на вино од неговото распарчено тело (поврзано со суштината на богот во подземниот свет). Опојните ефекти на виното се сметало дека се поради духот на богот во виното.
Под претпоставка дека култот Дионис пристигнал во Грција со доаѓањето на виното. Минојскиот Крит увезувал вино од Египќаните, Тракијците и Феничаните и го извезувал во неговите колонии (како што е Грција). Мистериите веројатно се формирале на минојскиот Крит од околу 3000 до 1000 година п.н.е., бидејќи името „Дионис“ не се појавува никаде освен на Крит и во Грција.
Обреди
уредиСпоред современите грчки и египетски набудувачи, Озиријанските мистерии се паралелни со Дионизиските. Поседувањето духови вклучувало ослободување од цивилизациските правила и ограничувања. Се славело враќањето кон исконската природа - што подоцна би претпоставувало мистично обележје. Тоа вклучувало бегство од социјализираната личност и его во екстатична, обожена состојба или примарно стадо (понекогаш и двете). Во оваа смисла Дионис бил бог-ѕвер, или несвесен ум на модерната психологија.[4]
Индукцијата на транс, од клучно значење за култот, вклучувал не само хемогноза,[5] туку и „повикување на духот“. Трансовите се опишани во познати антрополошки термини, со карактеристични движења (како што е ударот на главата наназад, кој се наоѓа во сите култови кои предизвикуваат транс), пронајдени денес во афроамериканскиот вуду. Како и во обредите на вудуто, одредени ритми биле поврзани со трансот. Ритмите се пронајдени и зачувани во грчката проза се однесуваат на дионизиските обреди (како Бахае на Еврипид ). Оваа колекција на класични цитати опишува обреди во грчките села во планините, каде се правеле поворки во деновите на празнување:
| „ | Следејќи ги факелите додека се натопуваа и се нишаа во темнината, тие се искачија на планинските патеки со фрлена глава наназад и заслепени очи, танцувајќи под ритамот на тапанот што им ја раздвижуваше крвта ' ] „Во оваа состојба на екстаза или ентузијазам, тие се распуштија, танцуваа диво и извикуваа„ Еуои “! [името на богот] и во тој момент на силен занес се идентификуваа со самиот бог. Тие се исполниле со неговиот дух и стекнале божествена моќ. | “ |
Натпис за мистериите во Пловдив
уредиСтароримски натпис напишан на старогрчки јазик датиран од 253 - 255 година н.е. бил откриен во Големата базилика кај Пловдив (антички Филипополис). Археолозите кои работeле на наоѓалиштето на Епископска базилика во Пловдив, пронашле голема камена плоча, проценета дека датира од 3 век, каде на старогрчки јазик биле испишани имињата на 44 членови на религиозната група на Дионис.[6] Натписот се однесува на Дионизиските мистерии и ги споменува и римските цареви Валеријан и Галијен. Пронајден бил на голема стела која се користела како градежен материјал за време на изградбата на Големата базилика.[7]
Поврзано
уредиЛитература
уреди- Merkelbach, Reinhold, Die Hirten des Dionysos. Die Dionysos-Mysterien der römischen Kaiserzeit und der bukolische Roman des Longus (Stuttgart, Teubner, 1988).
- Padilla, Mark William (editor), "Rites of Passage in Ancient Greece: Literature, Religion, Society", Bucknell University Press, 1999.
- Brigitte Le Guen, Les Associations de Technites dionysiaques à l'époque hellénistique, 2 vol. (Nancy, 2001).
- Sophia Aneziri, Die Vereine der dionysischen Techniten im Kontext der hellenistischen Gesellschaft (Stuttgart, 2003).
- Michael B. Cosmopoulos (ed), Greek Mysteries: the archaeology and ritual of ancient Greek secret cults (London, Routledge, 2003).
- Delneri, Francesca, I culti misterici stranieri nei frammenti della commedia attica antica (Bologna, Patron Editore, 2006) (Eikasmos, Studi, 13).
- Giovanni Casadio and Patricia A. Johnston (eds), Mystic Cults in Magna Graecia (Austin, TX, University of Texas Press, 2009).
- Hugh Bowden, Mystery Cults of the Ancient World (Princeton, Princeton UP, 2010).
- Richard Noll, Mysteria: Jung and the Ancient Mysteries (unpublished page proofs, 1994)
Наводи
уреди- ↑ „Mystery religion | Greco-Roman religion“. Encyclopedia Britannica (англиски). Посетено на 2020-09-15.
- ↑ 2,0 2,1 Начковски, Ненад (2015-02-04). „ΜΥΘΟΣ: Богот Дионис и неговиот култ во античка Хелада“. ΜΥΘΟΣ. Посетено на 2020-09-16.
- ↑ Hanson, Craig L. (1988-06). „The Ancient Mysteries: A Sourcebook: Sacred Texts of the Mystery Religions of the Ancient Mediterranean World. Edited by Marvin W. Meyer. San Francisco: Harper and Row, 1987. xii + 267 pp. $24.95 cloth; $14.95 paper“. Church History. 57 (2): 213–213. doi:10.2307/3167187. ISSN 0009-6407. Проверете ги датумските вредности во:
|date=(help) - ↑ Aziz, Robert (1990). C.G. Jung's Psychology of Religion and Synchronicity (10 ed.). The State University of New York Press. ISBN 0-7914-0166-9.
- ↑ An altered state caused by drug use.
- ↑ „Archaeology: Third-century inscription with names of Dionysus cult found in Bulgaria's Plovdiv“. The Sofia Globe (англиски). 2019-07-12. Посетено на 2020-09-16.
- ↑ Empire, Ivan Dikov · in Ancient Rome / Roman; Thrace, Ancient; Antiquity (2019-07-18). „Huge Roman Inscription of Dionysus Cult Secret Society after 251 Goth Invasion Found in Early Christian Great Basilica in Bulgaria's Plovdiv“. Archaeology in Bulgaria. and Beyond (англиски). Архивирано од изворникот на 2019-11-06. Посетено на 2020-09-16.