Димитар Матов
Димитар Матов (15 мај 1864 - 15 септември 1896) — истакнат македонски фолклорист и етнограф од голема важност во XIX век. Роден е на 15 мај 1864 година во старо градско семејство во Велес.[1] Иако со македонско потекло, бил познат како промотор на тезата дека Македонците се Бугари. Автор на бројни лингвистички, фолклористички и етнографски трудови во кои ја заговарал бугарската теза за етничката припадност на македонските Словени[2].
| Димитар Матов | ||
| ||
| Роден | 15 мај 1864 Велес, денес Македонија | |
|---|---|---|
| Починал | 15 септември 1896 Дрезден, Германија | |
Школувањето го започнал во Велес, а гимназија и универзитетско образование завршил во Русија, во украинските градови Николаев и Харков. На Историско-филолошкиот факултет во Харков (денешна Украина) слушал лекции по лингвистика кај А.Потебња, а историја кај Марин Дринов[3]. По завршувањето на високото образование се враќа во Македонија, каде што во учебната 1888/89 година ја почнува својата кариера на наставник во Солунската бугарска гимназија. Во овој период почнува и неговиот позголемен интерес кон јазикот и фолклорот, па системно и неуморно ја проучува македонската културна традиција. Станува уредник на списанието „Книжици за прочит“, кое го издава книжарницата на Коне Самарџиев. Во Солун останува само две години. Заминува за Виена и Лајпциг на специјализација по словенска филологија кај професорите Јагиќ и Лескин. Потоа се преселува во Софија, каде што најпрвин е учител во гимназија, а потоа е назначен за соработник во научното списание на проф. Иван Д. Шишманов „Сборник за народни умотворения, наука и книжнина“, на кое во шест години му втиснува белези на високонаучно гласило. Во истиов период активно соработува и во списанието „БÍлгарски преглед“, во кое објавува серија забележани трудови од областа на историјата, јазикот и фолклористиката. Ја застапува тезата за бугарско потекло на македонските Словени и полемизира со противниците на тоа гледиште. Познати му се „Белешките по етнографијата на Македонија“, во кои води препирки со П. Д. Драганов, К. Хрон, С. Гопчевиќ, Стојан Новаковиќ и др. Пократко време е вмешан и во општествено-политичките настани на времето, па работи како секретар на Врховниот македонски комитет, на чие чело се наоѓал Трајко Китанчев.
Негови книжевни дела се песните „Македонија“ и „Сурвакана на 1881 година“. Во нив ја истакнува својата приврзаност за автономна Македонија.
Подоцна литературната дејност ја заменува со научната и заминал на стручно усовршување во Виена и Лајпциг. Се занимавал со собирање на фолклористички материјал од Велес и Велешко, печател студии од областа на јазикот и фолклорот.
Умира мошне млад по неуспешна операција во Дрезден, Германија, на 15 септември 1896 година. Смртта го затечува како доцент на Софискиот универзитет.
Творештво
уреди
Насловите на делата се дадени во оригиналот како што се објавени.
- Животопис на св. Климента, български архиепископ. От Теофилакта, Охридски архиепископ. Превел от гръцки с малки съкращения Д. Матов. Пловдив, 1896
- Гр. С. Пърличев. Книжовно биографически чертици. (сп. "Български преглед", кн. 4-5, 1895)
- Кратка расправия по етнографията на Македония. Периодическо списание на Българското книжовно дружество в Средец, г. 7, кн. 34 (с. 425 - 474) и кн. 35 (с. 675 - 717), 1890.
Наводи
уреди- ↑ Личности што го обележиле Велес, www.veles.gov.mk[мртва врска]
- ↑ Македонскиот 19 век. Скопје: Македоника. 2014. стр. 126. ISBN 978-608-4614-59-3. На
|first=му недостасува|last=(help) - ↑ „МАТОВ, Димитар“. Македонска Енциклопедија. 2018-10-11. Посетено на 2020-11-12.