Џером Ајзек Фридман
Џером Ајзек Фридман (англиски: Jerome Isaac Friedman 28 март 1930) — американски физичар, институтски професор и професор по физика, во пензија при МИТ. Тој е добитник на Нобеловата награда за физика во 1990 година заедно со Хенри Веј Кендал и Ричард Едвард Тејлор, за откривањето на внатрешната структура на протоните, кои подоцна биле наречени кваркови.
| Џером Ајзек Фридман | |
|---|---|
| Роден(а) | 28 март 1930 Чикаго, Илиноис |
| Националност | Американец |
| Полиња | Физика |
| Установи | МИТ |
| Образование | Чикашки универзитет |
| Докторски ментор | Енрико Ферми |
| Познат по | Експериментален доказ за кварковите |
| Поважни награди | Нобелова награда за физика (1990) |
| Сопружник | Тања Лететски-Барановски (о. 1956; 4 деца)[1] |
Живот и кариера
уредиРоден во Чикаго, Илиноис како дете на Лилиан и Селиг Фридман, продавач на машини за шиење, Фридмановите еврејски[2] родители се доселиле во САД од Русија. Џером Фридманимал талент за уметност но се заинтересирал за физиката откако прочитал книга за релативноста од Алберт Ајнштајн. Тој ја одбил стипендијата од Институтот за уметност во Чикаго за да може да изучува физика на Чикашкиот универзитет. Додека таму работел под менторство на Енрико Ферми, и својот докторат го стекнал во 1956 година. Во 1960 година тој се вработил на факултетот за физика при МИТ.
Во 1968-69 година, патувајќи меѓу МИТ и Калифорнија, тој вршел експерименти со Хенри Веј Кендал и Ричард Едвард Тејлор во Стенфордскиот линиски забрзувачки центар кој го обезбедил првиот експериментален доказ за тоа дека протоните имаат внатрешна структура, подоцна познати како кваркови. За ова свое откритие, Фридман, Кендал и Тејлор ја поделиле Нобеловата награда за физика. Тој е институски професор при МИТ. Фридмен е член на одборот на спонзори на Билтенот на атомските научници.[3]
Во 2008 година, Фридман примил почесен докторат од Белградскиот универзитет. Тој е почесен професор на Белградскиот универзитет за физика[4] и најпознатите светски институти: Институт за физика,[5] Институт за физика, Земун[5] и Нуклеарениот институт Винча.[6]
Во 2003 годинабил еден од 22 нобеловци кои го потпишале хуманистичкиот манифест.[7]
Објавени дела
уреди- Фридман Џ. А., Кендал, Х. В., „Експериментална потрага за тешкиот електрон“, МИТ, Американско министерство за енергија септември 1967.
- Фридман Џ. А., „Длабоко нееластична електронска дифракција: експериментално“, МИТ, Американско министерство за енергија октомври 1971.
Поврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ Nobel Prize winners: Supplement, 1987-1991 : an H.W. Wilson biographical dictionary, Volume 2. Google Books. H.W. Wilson Co. 1992. Посетено на June 3, 2014.
- ↑ „Jewish Laureates of Nobel Prize in Physics“. Jewish Laureates of Nobel Prize in Physics. Israel Science and Technology Homepage. 2013. Посетено на June 3, 2014.
- ↑ „Board of Sponsors“. Board of Sponsors. Bulletin of Atomic Scientists. 2014. Архивирано од изворникот на 2018-05-09. Посетено на June 4, 2014.
- ↑ „Faculty of Physics“. University of Belgrade. 2014. Посетено на June 3, 2014.
- ↑ 5,0 5,1 „Institute of Physics Belgrade“. University of Belgrade. 2014. Посетено на June 3, 2014.
- ↑ „Vinca Institute of Nuclear Sciences“. University of Belgrade. Посетено на June 4, 2014.
- ↑ „Notable Signers“. Humanism and its Aspirations. American Humanist Association. Архивирано од изворникот на 2012-10-05. Посетено на October 2, 2012.
Надворешни врски
уреди
- Jerome I. Friedman, Henry W. Kendall, Richard E. Taylor and the Development of the Quark, Resources with Additional Information from the Office of Scientific and Technical Information, United States Department of Energy
- Nobel Autobiography
- Nobel Lecture 1990
- Friedman page at MIT
- Jerome Friedman Playlist Appearance on WMBR's Dinnertime Sampler Архивирано на 4 мај 2011 г. radio show January 5, 2005
- Friedman Explains Role of Quarks in Killian Talk, Massachusetts Institute of Technology, (April 1, 2001)
- Will Innovation Flourish in the Future? Архивирано на 16 јуни 2008 г. Opinion by Jerome Friedman, American Institute of Physics