Љубица Ацевска
Јубица З. Ацевска (родена 1957 година во Цапари, Битолско) - македонска дипломатка. Поранешна американска државјанка по натурализација и економска консултантка по професија, таа се откажала од својата работа во 1992 година за да стане неофицијален македонски претставник во Вашингтон и се откажала од американското државјанство во 1995 година за да ја преземе својата нова официјално акредитирана улога како прва македонска амбасадорка во Соединетите држави. Таа раководела со функцијата до 2002 година, кога ја наследил Никола Димитров.
| Љубица З. Ацевска | |
|---|---|
Љубица Ацевска | |
| Роден(а) | 1957 (воз. 66–67 г.) Цапари, СФРЈ |
| Државјанство | македонско |
| Алма матер | Државен универзитет Охајо |
| Звање | Прва македонска амбасадорка во САД |
| Мандат | 1995–2002 |
| Наследник | Никола Димитров |
Личен живот и рана кариера
уредиИако самата Ацевска била имигрант во Соединетите држави, нејзиното семејство влечело тамошни корени враќајќи се наназад неколку генерации. Нејзиниот прадедо и нејзиниот дедо се преселиле во Соединетите држави пред нејзините родители, во 1917 и во 1940 година. Нејзиниот дедо се сместил во Менсфилд, Охајо, каде отворил ресторан. Ацевска е родена и израсната во малото село Цапари во близина на границата на Југославија со Грција.[1] Во младоста имала амбиции да стане астронаут.[2]
Ацевска емигрирала од Југославија во САД со нејзините родители и брат во 1966 година; нејзиниот татко и чичко работеле во ресторанот сопственост на нејзиниот дедо.[1] Нејзините роднини по мајка останале во Југославија. Имала двокултурно македонско-американско воспитание, учејќи англиски јазик на училиште додека зборувала македонски и јадела македонска кујна дома.[2] Таа студирала на Државниот универзитет во Охајо, каде што дипломирала на политички науки.[3] После тоа, таа била асистент на дипломски студии.[4] Подоцна станала партнер и консултант во фирмата за меѓународна трговија и економски развој, фокусирана на Блискиот Исток, Gulf Enterprises.[5]
Лобирање за признавање на Македонија
уредиОткако Македонија станала независна земја кон крајот на 1991 година со распадот на Југославија, Ацевска, при посетите на нејзината родна земја, честопати ги повикувала тамошните владини претставници да испратат свој претставник во Вашингтон. Претседателот Киро Глигоров ја замолил да ја преземе таа работа, во намерата да биде само привремен аранжман кој би траел два месеци. Таа се повлекла од својата позиција во Gulf Enterprises со цел да се фокусира на новото назначување.[5] Во тој момент, САД сè уште официјално не ја признавале Македонија, што имало неколку импликации врз нејзината улога. Наместо да биде акредитирана како амбасадорка и да се појави на Дипломатскиот список на Стејт департментот, таа се регистрирала според Законот за регистрација на странски агенти.[6] Со буџет од само 40.000 УСД годишно од македонската влада, таа ги презела двете дипломатски задачи како што се преговори за долг со Меѓународниот монетарен фонд и справување со поплаки од Стејт департментот за придржување на Македонија кон доброволни ограничувања на извозот или наводно кршење на санкциите против Србија, и конзуларни задачи како што се совети за патување на Македонци кои имале истечени југословенски пасоши.
Привремената, краткорочна улога на Ацевска во име на Владата на Македонија продолжила со недефинирано траење.[1] Нејзините напори во име на Македонија започнале да даваат одредени резултати околу средината на 1993 година, откако САД распоредиле трупи во Македонија; таа истакнала дека официјалните претставници на Вашингтон станале „подостапни... Ми враќаат на повиците. Ме информираат“. Сепак, останале бариерите за официјално признавање од страна на Вашингтон. Службеници на Стејт департментот и укажале на Ацевска дека признавање нема да се случи сè додека Скопје не ги реши своите прашања во односите со Атина, особено спорот за името на Македонија и деловите од Уставот на Република Македонија за кои може да се смета дека се територијални претензии за делови на Грција.[5]
Амбасадорство
уредиКон крајот на 1994 година, имало индиции дека Вашингтон и Скопје ќе воспостават формални односи и било објавено дека Виктор Комрас, службеник за надворешни работи, кој ја основал канцеларијата за врски на САД во Македонија, ќе бил првиот американски амбасадор во земјата.[1] Како и да е, за да се акредитира како амбасадор ќе се побарало Ацевска да се откаже американското државјанство,[5] бидејќи политика на Стејт департментот е да не им се доделува дипломатска акредитација на американските граѓани како амбасадори на странски држави.[7] Во 1993 година, Ацевска изјавила за Њујорк Тајмс дека не го разгледала тоа прашање до тој момент. Подоцна, искуството за откажување од американското државјанство го опишала како чудно, но „тоа е вистинската работа што треба да се направи. И многу сакам да и помогнам на мојата земја - секогаш се чувствував како дел од обете земји“.[2] Таа била официјално назначена за амбасадорка во ноември 1995 година.[4]
Ацевска се соочувала со различни предизвици во улогата на млада жена дипломат во, како што рекла, „светот на постарите“.[4] Кога ја придружувал машки соработник, луѓето со кои често се состанувала честопати помислувале дека е амбасадор, што ја натерало да забележи: „Мислам дека понекогаш дека треба да носам лента како Мис Америка, што гласи: „Јас сум амбасадорот“. 90% од времето [луѓето не можат да го сфатат тоа]. Нашиот менталитет не ја достигна реалноста.“ [8] Луѓето се јавувале во амбасадата и, кога ќе слушнеле женски глас, претпоставувале дека разговараат со секретарка и барале да бидат поврзани со амбасадорот. Назад во Скопје, некои негодувале дека таа успеала да добие толку важна улога во македонската влада, иако таа изјавила дека повеќето таму „веќе беа навикнати на мене“. Други, пак, со потиштеност ги разгледувале луксузните придобивки што ги стекнала за време на нејзиниот поранешен живот како меѓународен економски консултант; за време на нејзиното работно време, таа ја „скротила“ својата гардероба донекаде.[5][9]
Ацевска била амбасадор до 2002 година, кога ја наследил Никола Димитров; тој бил најмладиот амбасадор во Вашингтон во тој момент, дури и помлад од Ацевска кога таа за првпат ја презела својата неофицијална амбасадорска позиција за Македонија.[10] Ацевска станала истражувач за јавни политики во Центарот Вилсон, а подоцна се вклучила во хуманитарна работа во Хаити.[11][12]
Награди и почести
уредиАцевска ја добила наградата Алумни Медалист од Државниот универзитет во Охајо во 1996 година за "меѓународно признание во служба на хуманоста".[4] Во 2000 година, таа била прогласена за амбасадор на годината од страна на Програмата за жени амбасадори за нејзината работа со студенти на меѓународни односи на Универзитетот Хауард.[13]
Наводи
уреди- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Halsell, Grace (September–October 1994). „Republic of Macedonia's U.S. Representative Grew Up in Ohio“. Washington Report. Посетено на 2014-02-25.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 „Ohioan answers Macedonia's call“. Eugene Register-Guard/The Associated Press. 1999-06-28. Посетено на 2014-02-25.
- ↑ Sephocle, Marilyn (2000). Then, They Were Twelve: The Women of Washington's Embassy Row. Greenwood Publishing. ISBN 9780275968335.CS1-одржување: ref=harv (link)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Luxner, Larry (1997). „Service to Country and Humanity: Macedonia's Ljubica Z. Acevska“. The Washington Diplomat. Архивирано од изворникот на 2016-03-04. Посетено на 2014-02-25. Грешка во наводот: Неважечка ознака
<ref>; називот „Luxner1997“ е зададен повеќепати со различна содржина. - ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 De Witt, Karen (1993-07-15). „Balkan Envoy To U.S. Gets New Respect“. The New York Times. Посетено на 2014-02-25.
- ↑ „Supplemental Statement Pursuant to Section 2 of the Foreign Agents Registration Act of 1938, as amended“ (PDF). United States: Department of Justice. 1992-07-31. Посетено на 2014-02-25.
- ↑ Diplomatic and Consular Immunity (PDF). United States: Department of State. July 2011. Посетено на 2014-02-25.
- ↑ Shor, Donna (September 1999). „Around Town“. Washington Life. Архивирано од изворникот на 2014-02-28. Посетено на 2014-02-24.
- ↑ Sephocle 2000
- ↑ Luxner, Larry (December 2004). „Macedonia's Nikola Dimitrov: No more FYROM“. The Washington Diplomat. Архивирано од изворникот на 4 March 2016. Посетено на 2014-02-24.
- ↑ „NATO Enlargement at Risk: The Athens-Skopje Dispute“. Woodrow Wilson International Center for Scholars. 2008-03-28. Посетено на 2014-02-25.
- ↑ Velkovska, Julija (2010-03-06). „Љубица Ачевска во хуманитарна мисија во Хаити“ [Ljubica Acevska on humanitarian mission to Haiti]. Voice of America. Посетено на 2014-02-25.
- ↑ „Embassy Row: Women's work“. The Washington Times. 2000-04-10. Посетено на 2014-02-24.