ХЕК „Југохром“
Хемиско-електрометалуршки комбинат „Југохром“ (скратено и само како „Југохром“) — еден од најголемите комбинати во индустријата на Македонија. Во периодот 1985-1988 година имал околу 7.000 вработени,[1] а пред затворањето во ноември 2016 година имал околу 1.000 вработени.
| Вид | државно претпријатие приватизирана во 2000 г. |
|---|---|
| Дејност | хемиска, металургија |
| Основано | 1952 |
| Распуштено | 2016 |
| Седиште | с. Јегуновце, , |
| Производи | ферохром, феросилициум, силикохром, технички силициум, фероманган |
Првпат била приватизирана во 2000 година кога работела под името Силмак, за подоцна да смени повеќе сопственици.
Главни проблеми со кои се соочил комбинатот било снабдувањето со електрична енергија и еколошките проблеми. Комбинатот бил затворен во ноември 2016 година поради неисполнети услови за добивање еколошка дозвола.[2]
Историја
уредиКомбинатот бил основан со одлука на Владата на Народна Република Македонија во 1952 година како Фабрика за хромни производи и феролегури со цел да врши експлоатација на хромна руда од љуботенскиот серпентински масив со користење на електрична енергија од штотуку изградените мавровски хидроцентрали.[1]
Изградбата започнала од 1953 година, а производството од 1957 година со изградбата на 4 електролачни печки, иако во погонот „Хемија“ се произведувале хромни соли уште во 1950 година.[1]
Во периодот 1960-1965 година започнува производството и на калциумкарбид и калциумцијанамид.[1]
Комбинатот постојано се гради и се проширува до 1990-тите години, кога почнува да се прекинува производството во повеќе погони, а дел од нив се издвоени и работат како самостојни единки.[1]
По повеќе трансформации, во 2000 година продолжува успешно да работи под името Силмак со доминантна сопственост на странски капитал.[1]
Основно проблем за комбинатот било снабдувањето со електрична енергија, која била сѐ подефицитарна и сѐ поскапа, а производството на феролегури во електролачни печки е еден од најголемите потрошувачи на електрична енергија.[1]
Погони
уредиОсновни погони и производи се:[1]
- Електрометалургија (од 1957 г.)
- ферохром, феросилициум, силикохром и технички силициум, фероманган и други, сите со повеќе концентрации и квалитет во однос на содржината на јаглерод;
- Хемија (од 1950 г.)
- бихромат и други
- Рудници и сепарација за хром „Радуша“
- „Неметали“ од Тетово (од 1955 г.)
- „Стогово“ од Кичево (од 1975 г.)
- Индустрија за градежни елементи „Вратница“ (од 1976 г.)
- Медицинска пластика од Тетово (од 1982 г.)
Во склоп на комбинатот постои и железничката станица „Јегуновце Фабрика“.
Објекти
уредиКомбинатот „Југохром“ ги подигнал хотелите „Славија“ и „Попова Шапка“ во скијачкиот центар Попова Шапка, хотелот „Неда“ во Галичник, хотелот „Ривиера“ во Охрид и други.[2]
Екологија
уредиПроизводството на хромни соли е прекинато поради штетното дејство на шествалентниот хром, кој и денес претставуваат закана за загадување на водите во подрачјето на планината Жеден, од каде што потекнува и изворот Рашче.[1] Во 2020 година бил претставен план за чистење на депонијата каде има отпадни материјали на шествалентниот хром, но поради законски пречки истиот не започнал да се реализира.[3]
Галерија
уреди-
Влезот во комбинатот -
Поглед на фабриката од селото Подбреге -
Поглед на фабриката -
Бензинската станица „Макпетрол“ на влезот
Поврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Ристовски, Блаже, уред. (2009). „„Јужна Стварност"“. Македонска енциклопедија. , книга I (А-Љ). Скопје: МАНУ. стр. 651. Text "series " ignored (help)
- ↑ 2,0 2,1 НМ (2019-07-19). „За проблемот „Југохром" и за општината Јегуновце“. Нова Македонија. Посетено на 2022-02-10.
- ↑ „Законот ги спречува да го исчистат токсичниот отпад од „Југохром"“. Радио Слободна Европа. Посетено на 2022-02-10.