Дионизиски мистерии: Разлика помеѓу преработките

'''Дионизиски мистерии''' - [[Обред|ритуал]] во [[Стара Грција]] и [[Римски период|Рим,]] во кој обично се користеле [[ Интоксикантен|алкохолни пијалоци]] и други техники (како танц и музика) кои предизвикувале транс за да се отстранат инхибициите и социјалните ограничувања, ослободувајќи го поединецот да се врати во природна состојба. По својата природа како [[Грчко-римски мистерии|мистериозна религија]] резервирана за упатените, многу аспекти на Дионизискиот култ остануваат непознати и се изгубиле со падот на грчко-римското многубоштво. Тоа што се знае денес за овие мистерии е изведено од описи, слики и интеркултурни студии.

Во секој грчки град, богот [[Дионис]] бил обожуван. Тој бил бог на плодноста и на вегетацијата, но особено на [[Вино|винотовино]]то. Фестивалите во чест на Дионис се нарекувале ''Дионисии''. Фестивалите вклучувале не само пиење вино и вклучување во сексуална активност, туку и учество во такви значајни одлики на грчката цивилизација како хорско пеење и мимика. Во многу случаи, само упатените можеле да учествуваат на церемониите.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.britannica.com/topic/mystery-religion|title=Mystery religion {{!}} Greco-Roman religion|work=Encyclopedia Britannica|language=en|accessdate=2020-09-15}}</ref>

Тој е бог на гроздоберот, производството на [[Вино|винотовино]]то, веселбата и радосниот занес. [[Стара Грција|Хелените]] го познавале, пред сè, како Дионис ([[Старогрчки јазик|ст.грч]]. Διόνυσος), а бил познат и под имињата епитети: [[Јакхо]], Ѕагреј, Елефтериј, Сабаѕиј, Лиај и многу други. Во римската митологија го носи името Бакхо.<ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=https://mythosmk.blogspot.com/2015/02/blog-post.html|title=ΜΥΘΟΣ: Богот Дионис и неговиот култ во античка Хелада|last=Начковски|first=Ненад|date=2015-02-04|work=ΜΥΘΟΣ|accessdate=2020-09-16}}</ref>

Дионис е облечен во кожна носија од леопард, во едната рака држи кантар (античка чаша со големи рачки), рог или ''киликс'' (чинија со грозје), а во другата тирс, односно жезол кој на врвот имал поставена шишарка. Според преданието, тој живее во шумските лагови придружуван од страна на мистични суштества, [[Сатири|Сатирите]]те, [[Силен (митологија)|Силенот]] и Менадите кои се неговиот '''тијас''' (дружина). За разлика од Дионис, тие имале смртна природа и биле во облик на луѓе со животински карактеристики. Сатирите имале изразено и озарено лице со мали рокчиња или увиени јаречки рогови, зашилени уши, коњска опашка и во некои случаи, наместо стапала, козји копита. Силенот е старец, водач на Сатирите, а Менадите се жени кои низ шумата испуштале гласни крици и се хранеле со свежо животинско месо.<ref name=":0" />

Дионизиските мистерии во Грција и во Римската империја се претпоставува дека еволуирале од некој попримитивен [[култ]] од непознато потекло (можеби [[Тракијци|тракиски]] или [[Фригија|фригиски]])<ref>{{Наведено списание|last=Hanson|first=Craig L.|date=1988-06|title=The Ancient Mysteries: A Sourcebook: Sacred Texts of the Mystery Religions of the Ancient Mediterranean World. Edited by Marvin W. Meyer. San Francisco: Harper and Row, 1987. xii + 267 pp. $24.95 cloth; $14.95 paper.|url=http://dx.doi.org/10.2307/3167187|journal=Church History|volume=57|issue=2|pages=213–213|doi=10.2307/3167187|issn=0009-6407}}</ref> кој се проширил низ целиот [[Средоземје|медитерански регион]] на почетокот на [[класична Грција|класичниот грчки период]]. Почнувајќи како обичен обред, тој брзо се развил во рамките на грчката култура во популарна [[Грчко-римски мистерии|мистериозна религија]], која апсорбирала различни слични култови (и нивните богови) во типично грчка синтеза низ нејзините територии. Подоцнежна форма биле [[Орфизам|орфичките мистерии]]. Сепак, се чини дека сите фази на овој развојен спектар продолжиле паралелно низ целиот источен [[Средоземно Море|Медитеран]] до доцна во грчката историја и присилното [[Христијанизација|христијанизирање]].

Оригиналниот обред на Дионис (како што бил воведен во Грција) е поврзан со култот на виното, кој се однесува на одгледувањето на [[ Витис|винова лоза]] и разбирањето на нејзиниот животен циклус (се верува дека ги отелотворува живите бог) и [[ Ферментација (храна)|ферментација]] на вино од неговото распарчено тело (поврзано со суштината на богот во [[Подземен свет|подземниот свет]]). Опојните ефекти на виното се сметало дека се поради духот на богот во виното.

Под претпоставка дека култот Дионис пристигнал во Грција со доаѓањето на виното. [[Минојска цивилизација|Минојскиот]] Крит увезувал вино од Египќаните, Тракијците и [[ Феничани и вино|Феничаните]] и го извезувал во неговите колонии (како што е Грција). Мистериите веројатно се формирале на минојскиот Крит од околу 3000 до 1000 година п.н.е., бидејќи името „Дионис“ не се појавува никаде освен на Крит и во Грција.

Според современите грчки и египетски набудувачи, [[Озирис|Озиријанските мистерии]] се паралелни со Дионизиските. Поседувањето духови вклучувало ослободување од цивилизациските правила и ограничувања. Се славело враќањето кон исконската природа - што подоцна би претпоставувало мистично обележје. Тоа вклучувало бегство од социјализираната личност и его во екстатична, обожена состојба или примарно стадо (понекогаш и двете). Во оваа смисла Дионис бил бог-ѕвер, или [[Несвен ум|несвесен ум]] на модерната психологија.<ref>Aziz, Robert (1990). ''C.G. Jung's Psychology of Religion and Synchronicity'' (10 ed.). The State University of New York Press. {{ISBN|0-7914-0166-9}}.</ref>

Староримски натпис напишан на старогрчки јазик датиран од 253 - 255 година н.е. бил откриен во [[ Голема базилика, Пловдив|Големата базилика]] кај [[Пловдив]] (антички [[ Филипополис (Тракија)|Филипополис]]). Археолозите кои работeле на локалитетотнаоѓалиштето на [[Голема базилика, Пловдив|Епископска базилика]] во [[Пловдив]], пронашле голема камена плоча, проценета дека датира од 3 век, каде на [[старогрчки јазик]] биле испишани имињата на 44 членови на религиозната група на Дионис.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://sofiaglobe.com/2019/07/12/archaeology-third-century-inscription-with-names-of-dionysus-cult-found-in-bulgarias-plovdiv/|title=Archaeology: Third-century inscription with names of Dionysus cult found in Bulgaria’s Plovdiv|date=2019-07-12|work=The Sofia Globe|language=en-US|accessdate=2020-09-16}}</ref> Натписот се однесува на Дионизиските мистерии и ги споменува и римските императори [[Валеријан (цар)|Валеријан]] и [[Галиен|Галијен]]. Пронајден бил на голема стела која се користела како градежен материјал за време на изградбата на Големата базилика.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://archaeologyinbulgaria.com/2019/07/18/huge-roman-inscription-of-dionysus-cult-secret-society-after-251-goth-invasion-found-in-early-christian-great-basilica-in-bulgarias-plovdiv/|title=Huge Roman Inscription of Dionysus Cult Secret Society after 251 Goth Invasion Found in Early Christian Great Basilica in Bulgaria’s Plovdiv|last=Empire|first=Ivan Dikov · in Ancient Rome / Roman|last2=Thrace|first2=Ancient|date=2019-07-18|work=Archaeology in Bulgaria. and Beyond|language=en|accessdate=2020-09-16|last3=Antiquity}}</ref>

* [[ Антестерија|Антестрија]], [[ Асколија|Асколија]], [[ Дионизија|Дионизија]] и [[ Ленаја|Ленаја]]

* [[ Баканалија|Баканалија]] и [[ Либералија|Либералија]]

* [[ Куп на Дионис|Купот на Дионис]]

* [[ Театар на Дионис|Театарот на Дионис]]

* Padilla, Mark William (editor), [https://books.google.com/books?id=-0JVScga2oYC&printsec=frontcover&dq=rites+of+passage+in+ancient+greece "Rites of Passage in Ancient Greece: Literature, Religion, Society"], [[:en:Bucknell_UniversityBucknell University|Bucknell University]] Press, 1999.