Грчко-римски мистерии: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с Отстранет излишен знак во навод, replaced: ,| → | (4)
Нема опис на уредувањето
Ред 1:
[[Податотека:Eleusinian_hydria_Antikensammlung_Berlin_1984.46.jpg|мини|287x287пкс|Хидрија од Варезиски вазописец (околу 340 п.н.е) со приказ на елефскински сцени]]
'''Мистериските религии''', '''светите тајни''' или едноставно '''мистериите''', биле верски школи во грчко-римскиот свет чие учество било резервирано само за иницираните ''(мисти)''.<ref>{{Наведување|title=Cambridge Encyclopedia of The English Language|year=1995|chapter=Mystery Religions|chapter-url=http://encyclopedia.jrank.org/Cambridge/entries/059/mystery-religions.html|location=Cambridge|publisher=Cambridge UP|editor-last=Crystal|editor-first=David}}.</ref> Главната карактеристика на оваа религија била тајноста поврзана со иницирањето и ритуалната практика, која не смеела да биле откриена на останатите кои не биле воведени во мистеријата. Повеќето познати мистерии на грчко-римската антика биле [[ЕлефсинскиЕлевсински мистерии|елефсинскитеЕлевсинските мистерии]], кои биле многу древни и датирале уште пред [[Мрачен век (Стара Грција)|Мрачниот век]]. Мистичните школи имале свој процут во [[Доцна антика|доцната антика]]. [[Јулијан Отпадникот|Јулијан Отстапник]] во средината на 4 век бил инициран во три различни мистични школи — особено [[Митраизам|митраистичката]]. Поради тајната природа на школата, и затоа што тајните религии на [[Доцна антика|доцната антика]] биле прогонувани од страна на христијанската Римско царство од 4 век<ref name=":0">{{Наведена книга|title=The Rise of Christianity|last=Barnes|first=Ernest William|publisher=Read Books|year=2007|isbn=1406749710|location=|pages=}}</ref>, деталите од овие религиозни практики биле добиени од описи, слики и интеркултурни студии.
 
[[Јустин Философ|Јустин Маченик]] во 2-иот век,во делото ''Прво извинување'' експлицитно наведува и ги идентификува како "демонски имитации" на вистинската вера велејќи дека "ѓаволи, во имитација на тоа што го кажал [[Мојсеј]], тврдат дека [[Персефона (митологија)|Персефона]] е ќерка на [[Јупитер (бог)|Јупитер]], и поттикнуваат луѓе да стават нејзина слика под името Коре"<ref>{{Наведена книга|url=https://www.worldcat.org/oclc/647919781|title=Saint Justin Martyr : the first apology, the second apology, dialogue with Trypho, exhortation to the Greeks, discourse to the Greeks, the monarchy, or the rule of God|last=Saint.|first=Justin, Martyr|date=[1965, ©1948]|publisher=Catholic University of America Press|isbn=0813211069|location=Washington|oclc=647919781}}</ref>. Според мислењето на Клаук и Мекнил, "христијанската доктрина на светите тајни, во формата која ние ја знаеме, не би се јавила без интеракција со мистичните школи, а [[христологија]]та сфатила како да „го преземе" митско наследство, да го прочисти и да го подигне".<ref name=":1">{{Наведена книга|url=https://www.worldcat.org/oclc/51568121|title=The religious context of early Christianity : a guide to Graeco-Roman religions|last=Hans-Josef.|first=Klauck|date=2003|publisher=T & T Clark|isbn=9780567089434|location=Edinburgh|oclc=51568121}}</ref>
 
== Дефиниција ==
Терминот "мистерија" потекнува од [[Латински јазик|латинскиот збор]] ''mysterium'' (на грчки ''mysterion'' и најчесто како множина ''mysteria''/''μυστήρια'') и во овој контекст значи "таен ритуал или доктрина". Тие кои следеле таква "мистерија", бил ''мисти,'' односно, "воведени во тајната". Освен мистерија, терминологијата блиска за опис на овие учења е составена од поимите ''мајен, миеза'' или ''иницијација.'' Зборот ''мајен (myein)''<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.annhamiltonstudio.com/images/projects/myein/AH_myein-project-description.pdf|title=myein|last=Hamilton|first=Ann|date=|work=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|accessdate=}}</ref> е старогрчки глагол кој означува затворање на очите и устата<ref>{{Наведена книга|url=https://www.worldcat.org/oclc/15489190|title=Ancient mystery cults|last=1931-2015.|first=Burkert, Walter|date=1987|publisher=Harvard University Press|isbn=0674033876|location=Cambridge, Mass.|oclc=15489190}}</ref> бидејќи само на иницираните им било дозволено да ги почитуваат и да учествуваат во обредите. Мистериите така биле школи во кои сите верски функции биле затворени за неиницираните а  внатрешното работење на училиштето се чувало во тајност од јавноста.
[[Податотека:NAMA Mystères d'Eleusis.jpg|мини|Плоча со елементи на елефсински[[Елевсински мистерии|Елевсинските мистерии]]. Национален археолошки музеј, [[Атина]]]]
 
== Особености ==
Мистичните религии формирале еден од трите вида [[Старогрчка религија|хеленистичка религија]], каде другите две се [[Култ на владетелот|култот на владетелот]], односно [[Етничка религија|етничката религија]] специфична за една нација или држава, и [[Филозофска религија|филозофските религии]] како [[Неоплатонизам|неоплатонизмот]].
 
Ова, исто така, се одразува и во тројната поделба на "[[теологија]]та" од страна на [[Варо]], на:
Ред 17:
Мистериите така повеќе се додаток отколку натпревар на политичката религија. Едно лице може да следи обреди на државната религија, да биде воведен во една или повеќе мистерии и во исто време да се придржува до одредена [[Филозофија|филозофска школа]].<ref>{{Наведена книга|url=https://www.worldcat.org/oclc/432671537|title=Ancient religions|last=1957-|first=Johnston, Sarah Iles|date=2007|publisher=Belknap Press of Harvard University Press|isbn=9780674025486|location=Cambridge, Mass.|oclc=432671537}}</ref> За разлика од јавните ритуали на граѓанската религија, каде се очекувало да учествува секој член на општеството, воведувањето во мистеријата било факултативно во грчко-римскиот политеизам. Многу од аспектите на јавната религија како [[жртвување]]то, ритуалните гозби и обредното прочистување биле повторени во мистеријата, но со дополнителен услов да се одвиваат во тајност и да се ограничени на затворен круг припадници<ref name=":1" />.
 
Тајните школи биле катче за зачувување на античките верски обреди и со причина се претпоставува дека биле многу конзервативни. [[ЕлефсинскиЕлевсински мистерии|ЕлефсинскитеЕлевсинските мистерии]] опстојувале повеќе од еден милениум, можеби и два, во текот на кој период ритуалот на јавната религија значително се променил, додека обредните изведби на мистериите останале непроменети. [[Ернест Вилијам Барнс]] пишува, "Мистериите на Елефсина во близина на Атина, траеле илјада години; и се верува дека многу малку биле променети во текот на овој долг период".<ref name=":0" />
 
Заради оваа причина, тоа што останало од постарите грчки мистерии се сфаќа како одраз на одредени архаични аспекти на заедничката [[индоевропска религија]], во паралела со индоиранската религија. Мистичните школи на [[Стар свет|грчко-римската антика]] ги вклучуваат [[ЕлефсинскиЕлевсински мистерии|ЕлефсинскитеЕлевсинските мистерии]], [[Дионизиски мистерии|Дионизиските мистерии]] и [[Орфизам|Орфичките мистерии]]. Некои од многуте божества кои [[Римско Царство|Римјаните]] номинално ги усвоиле од други култури, исто така, биле обожавани во мистериите, на пример, египетската [[Изида]], персиската [[Митра]] од Митраиските мистерии, трако-фригискиот [[Сабазиј]] и фригиската [[Кибела]].<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://archive.org/stream/pdfy-NXrCfPe_e-QETRFj/Manly+P.+Hall+-+The+Secret+Teachings+of+All+Ages+(1928)_djvu.txt|title=Full text of "Manly P. Hall - The Secret Teachings of All Ages (1928).pdf (PDFy mirror)"|work=archive.org|language=en|accessdate=2018-01-21}}</ref>
 
== Подоцнежно влијание ==
Ред 31:
* [[Култ на Трофониј]]
* [[Дионизиски мистерии]]
* [[ЕлефсинскиЕлевсински мистерии]]
* [[Митра|Митраистички мистерии]]
* [[Орфизам|Орфички мистерии]]