Носна согласка: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с Робот: Автоматизирана замена на текст (-== Видете исто така == +== Поврзано ==) |
с Јазична исправка, replaced: лингвист → јазичар |
||
Ред 3:
== Дефиниција ==
Акустички, носните согласки се [[гласник (фонетика)|гласници]] (сонанти), што значи дека не го ограничуваат текот на воздухот и истите речиси секогаш се звучни. Забележлив исклучок е [[Исландски јазик|исландскиот]] кој има четири безвучни носни гласови. (Споредете ги уснените избувни согласки (плозиви), кои сосема го попречуваат воздухот, и [[струјна согласка|струјните]]ите (фрикативи), кои го попречуваат воздухот со тесен провод. Избувните и струјните согласки се почесто безвучни отколку звучни, и како такви се нарекуваат [[препречна согласка|препречни согласки]] или опструенти.)
Меѓутоа носните се истовремено и избувни по нивната творба (артикулација) бидејќи текот на воздухот низ устата е сосема запрен. Ова двојство, гласничко струење низ носот заедно со препречување во устата, значи дека носните избувни согласки се однесуваат и како гласници и како опструенти. При акустички опис тие обично се сметаат за гласници , но во многу јазици тие можат да произлезат од или да се претворат во избувни согласки.
Акустички, носните избувни согласки имаат опсег на енергетска фреквенција од 200 и 2,000 Hz.▼
{| class="wikitable"
Ред 42 ⟶ 41:
[[Англиски јазик|Англискиот]], [[Германски јазик|германскиот]] и [[Кантонски јазик|кантонскиот]] имаат {{IPA|[m]}}, {{IPA|[n]}} и {{IPA|[ŋ]}}. [[Тамилски јазик|Тамилскиот]] користи посебни букви за означување на {{IPA|[m]}}, {{IPA|[n̪]}}, {{IPA|[n]}}, {{IPA|[ɳ]}}, {{IPA|[ɲ]}} и {{IPA|[ŋ]}} (ம,ந,ன,ண,ஞ,ங).
Каталонскиот, окситанскиот, шпанскиот и италијанскиот ги имаат {{IPA|[m]}}, {{IPA|[n]}}, {{IPA|[ɲ]}} како [[фонема|фонеми]], а {{IPA|[ɱ]}} и {{IPA|[ŋ]}} како алофони.
Поимот „носна избувна согласка“ (назален плозив) се смета за вообичаена носовка (назал). Меѓутоа постојат и носни струјни согласки, носни едноударни согласки, како и [[носна самогласка|носни самогласки]], како во францускиот, португалскиот, каталонскиот (дијалектичка каратеристика), [[Јоруба (јазик)|Јоруба]], Гбе, полскиот, и љубљанскиот словенечки. Во [[МФА]], носните согласки се означуваат со тилда (~) над самогласката: француски: ''sang'' {{IPA|[sɑ̃]}}.
Ред 50 ⟶ 49:
== Јазици без носни согласки ==
Мал број на јазици, можеби 2.3%<ref>Maddieson, Ian. 2008. Absence of Common Consonants. In: Haspelmath, Martin & Dryer, Matthew S. & Gil, David & Comrie, Bernard (уредници) The World Atlas of Language Structures Online. Munich: Max Planck Digital Library, глава 18. Он-лај на http://wals.info/feature/18. Пристапено на 15 септември, 2008.</ref>, немаат носни согласки. Ова го наведува Фергусон (1963) да претполага дека сие јазици имаат барем една основна носна согласка. Кога се вели за еден јазик дека воопшто нема носни согласки, како неколку [[нигерско-конгоански јазици]], или пак амазонскиот јазик [[Пираха (јазик)|Пираха]], носните и неносните или предназализираните соагласки се наизменично се јавуваат [[алофон]]ски, па така поединечниот
Меѓутоа неколку [[Чимакуански јазици|чимакуански]], [[салишки јазици|салишки]] и [[вакашки јазици]] (северноамериканските домородци) околу [[Пижев Проток|Пижевиот howjsay wassailing
== Поврзано ==
|