Мачка: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
→Мачката како тема во музиката: дополнување |
с Замена со македонски назив на предлошка, replaced: cite web → Наведена мрежна страница, нмс → Наведена мрежна страница |
||
Ред 20:
'''Обичната мачка''' ({{lang-la|Felis silvestris catus}} или {{lang-la|Felis catus}}) е најраспространетиот вид од фамилијата [[мачки]] (Felidae): како дива или домашна (Felis ocreata domestica) ја има насекаде. Иако е припитомена, мачката не го загубила својот инстинкт на ловец и кога лови на жртвата ѝ се приближува со бесшумно прикрадување. И таа, како другите мачки, преде кога е задоволна. Иако ловат сами, мачките се социјални суштества и користат разни [[животинска комуникација|вокализации]], [[феромон]] и видови [[Говор на тело на мачката|говор на тело]] за [[мачја комуникација|комуникација]], како [[мјаукање]], [[предење (мачка)|предење]], [[`ржење]] и сл. Една од најпознатите мачки е Грампи Кет ( анг. Grumpy Cat )
[[Анатомија]]та на мачката е слична со онаа на другите животни од родот Мачки, со силно, еластично тело, брзи рефлекси, остри канџи и заби прилагодени за убивање ситен плен. Како ноќни предатори, мачките го користат нивниот остар слух и вештината да гледаат во темно за да го најдат својот плен. Не само што слушаат звуци што се преслаби за да ги регистрира човечкото уво, туку тие исто така слушаат и звуци со повисока [[фреквенција]]. Мачките исто така имаат и многу подобро сетило за мирис од тоа на луѓето.
▲[[Анатомија]]та на мачката е слична со онаа на другите животни од родот Мачки, со силно, еластично тело, брзи рефлекси, остри канџи и заби прилагодени за убивање ситен плен. Како ноќни предатори, мачките го користат нивниот остар слух и вештината да гледаат во темно за да го најдат својот плен. Не само што слушаат звуци што се преслаби за да ги регистрира човечкото уво, туку тие исто така слушаат и звуци со повисока [[фреквенција]]. Мачките исто така имаат и многу подобро сетило за мирис од тоа на луѓето.
[[Податотека:Bastet-E 2533-IMG 0630-gradient.jpg|мини|upright|лево|Египетска скулптура во [[Лувр]]]]
Ред 28 ⟶ 27:
Весникот ''[[The New York Times]]'' во 2007 напишал дека иако до неодамна за мачката се верувало дека била припитомена во стариот Египет каде била култно животно ",
<ref>http://www.nytimes.com/2007/06/29/science/29cat.html, Study Traces Cat's Ancestry to Middle EastNicholas Wade, [[The New York Times]] 29 June 2007</ref> една понова студија, од истата година, открива дека сите домашни мачки веројатно водат потекло од африканската дива мачка-''(Felis silvestris lybica)'', припитомени некаде околу 8000 п.н.е., на [[Блиски Исток|Блискиот Исток]].<ref name="DriscollMenotti-Raymond2007">{{Cite journal |last1=Driscoll |first1=C. A. |last2=Menotti-Raymond |first2=M. |last3=Roca |first3=A. L. |last4=Hupe |first4=K. |last5=Johnson |first5=W. E. |last6=Geffen |first6=E. |last7=Harley |first7=E. H. |last8=Delibes |first8=M. |last9=Pontier |first9=D. |last10=Kitchener |first10=A. C. |last11=Yamaguchi |first11=N. |last12=O'Brien |first12=S. J. |last13=Macdonald |first13=D. W. |title=The Near Eastern Origin of Cat Domestication |journal=Science (journal) |volume=317 |issue=5837 |date=2007 |pages=519–523 |issn=0036-8075 |doi=10.1126/science.1139518 |pmc=5612713 |pmid=17600185|bibcode=2007Sci...317..519D}}</ref> Најстариот директен доказ за припитомената мачка е [[маче]] закопано до човек, уште пред 9,500 години на [[Кипар]].<ref>{{Cite news|title=Meet Helen and Aphrodite, Cyprus's indigenous cats|url =http://www.chinadaily.com.cn/life/2009-11/03/content_8904093.htm|work=China Daily|accessdate = 3 November 2009}}</ref><ref name="9500 years">{{
==Мачката како тема во уметноста и во популарната култура==
Ред 40 ⟶ 39:
* „Папагалот и мачката“ - [[басна]] на старогрчкиот баснописец [[Езоп]].<ref>Езоп, ''Басне (по Доситеју Обрадовићу)''. Београд: Просвета, 1963, стр. 95.</ref>
* „Ах, тоа маче“ - расказ за деца на македонскиот писател [[Генади Болиновски]].<ref>Генади Болиновски, ''Игра на прозорец'', Скопје: Култура, Наша книга, Мисла, Македонска книга, Детска радост, 1990, стр. 31-37.</ref>
* „Мачката и кралот“ - басна на американскиот писател [[Емброуз Бирс]].<ref>
* „Мачорот и птиците“ - басна на американскиот писател [[Емброуз Бирс]].<ref>
* „Жена и мачка“ - песна на францускиот поет [[Пол Верлен]].<ref>Pol Verlen, ''Pesme''. Beograd: Rad, 1969, стр. 14-15.</ref>
* „Црн мачор“ - кус расказ на македонскиот писател [[Драган Георгиевски]] од [[2013]] година.<ref>Драган Георгиевски, ''Метаморфузија'', Темплум, Скопје, 2013.</ref>
Ред 64 ⟶ 63:
* „[[Мачка (1988)|Мачка]]“ (''Die Katze'') - германски филм од 1988 година, во режија на [[Доминик Граф]].
* „[[Мачорот во чизми (филм од 2011)|Мачорот во чизми]]“ ([[англиски]]: ''Puss in Boots'') - американски [[анимиран филм]] од 2011 година, во [[режија]] на Крис Милер.<ref>„Возбудлива авантура на триото од бајките“, ''Антена'', број 882, 22.5.2015, стр. 2.</ref>
* „[[Лошиот мачор]]“ (''Kötü Kedi Şerafettin'') - [[Турција|турски]] анимиран [[филм]] од [[2016]] година.<ref>{{
* „[[Риба и мачка (филм од 2013)|Риба и мачка]]“ – ирански филм од 2013 година, во режија на [[Шарам Мокри]].<ref>Кинотека на Македонија, Програма - февруари 2017</ref>
* „[[Мачка во вреќа]]“ - германски филм во режија на [[Флоријан Шварц]].
Ред 75 ⟶ 74:
* „Блуз за мачките-скитници“ (''Stray Cat Blues'') - песна на британската [[рок]]-група „[[Ролинг Стоунс]]“ (''The Rolling Stones'') од 1968 година.<ref>[https://www.discogs.com/The-Rolling-Stones-Get-Your-Ya-Yas-Out/release/6066436 DISCOGS, The Rolling Stones – Get Your Ya-Yas Out (пристапено на 25.8.2019)]</ref>
* „Дивите мачки од Килкени“ (''Wild Cats of Kilkenny'') - песна на ирската [[Рок-музика|рок]]-група „[[Поугс]]“ (''The Pogues'') од 1985 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=eFEHN30hq30&index=3&list=PL68D998D2C9FC89B8 YouTube, 03 Wild Cats of Kilkenny by The Pogues (пристапено на 22.8.2017)]</ref>
* „Мачката е во ормарот“ (''Cat's in the Cupboard'') - песна на британскиот [[Рок-музика|рок-музичар]] [[Пит Таунсенд]] (''Pete Townsend'') од 1980 година.
* „Мачка“ - песна на [[СФРЈ|југословенската]] рок-група „[[Фит]]“ од 1988 година.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=kA4yKvpZPX8 YouTube, Fit - 09 Mačka (Live Uz Rijeku) HQ (пристапено на 8.4.2017)]</ref>
* „Како да одериш мачка“ (''How To Skin A Cat'') - песна на американската [[Рок-музика|рок]]-група „[[Хускер Ду]]“ (''Hüsker Dü'') од 1985 година.<ref>[https://www.discogs.com/H%C3%BCsker-D%C3%BC-New-Day-Rising/release/2352904 Discogs, Hüsker Dü – New Day Rising (пристапено на 1.7.2020)]</ref>
Ред 84 ⟶ 83:
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Цицачи]]
[[Категорија:Домашни животни]]
| |||