Малина: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с Јазична исправка, replaced: Види уште → Поврзано using AWB
Ред 32:
* Американска црвена малина (Rubus idaeus subsp. strigosus Micx.)
 
Малината се распростира во [[Азија|Азија]], [[Северна Америка]] и [[Јужна Америка]], [[Европа]], јужниот дел на [[Африка]] и [[Австралија]]. Најмногу видови на малина потекнуваат од [[Азија]] а најмалку од [[Европа]].
 
Европска црвена малина (Rubus idaeus subsp. vulgatus Arrhen.) е жбун кој расте во цела Европа и северозападниот дел на Азија каде што неговте гранки се воглавно трновити, а на кои се наоѓаат непарни листови со 3 или 5 листа, во вид на јајцест облик. Цветовите се двополни (хермафродитни) додека [[Толчник (цвет)|толчникот]] е поголем од [[Прашник|прашникотпрашник]]от или еднакви со него. Плодот е темноцрвен со издолжен или топчест облик, кој представува збир од 20 до 150 ситни плодови. Во Европа е воведено да се одгледува со [[Култиватор|култивирање]] во почетокот на 17-от век. Во [[Македонија]], [[Србија]] и балканскиот регион, оваа дива малина може обично да се најде на [[Рид|ридовитерид]]овите, буковите и други видови шума, во близина на [[поток|потоците]] и [[река|реките]], на надморска висина од 600 до 1200 метри. Малината како билка бара доста светлина и влага<ref name="vecer.mk">{{Наведени вести|url=http://vecer.mk/life/kapina-lek-za-krvta-hrana-za-teloto|title=Капина – лек за крвта, храна за телото!|work=Вечер|access-date=2017-09-08|language=mk}}</ref>. Американската црвена малина (Rubus idaeus subsp. strigosus Micx.) најмногу е распространета во северниот и средиот дел на [[Северна Америка]] и во источниот дел на Азија. Плодовите на оваа малина се светлоцрвени и полуокруглести, а билките имаат бројни жлездани влакна. За разлика од дивата европска, оваа е потпорна на ниските температури.
 
Црната американска малина (Rubus occidentalis) најмногу е распространета во Севера Америка, и тоа во јужниот дел на [[Канада]] и северниот и средниот дел на [[САД]]. Црната малина е повеќегодишен буен жбун чии трновити гранчиња рачно се виткаат и го оживуваат врвот. Едногодишните гранки се зеленкасти или виолоетови, со непарен број на листови 3 или 5. Цветовите се двополни (хермафродитни) додека тучковите се пониски од прашникот или еднакви со него. Плодот е цврст, црн и полуокруглест кој има збир од 40 до 80 ситни полодови. Пурпурната малина (Rubus neglectus) распространета е најмногу во Северна Америка и типичен е природен хибрид помеѓу американските црвени малини и американските црни малини. Гранчињата личат на американска црна малина, која се витка и со тоа го оживува врвот, а плодот е темноцрвен, пурпурен.
 
== Хранливи вредности на малината ==
Благите сочни малини се летен деликатес во северните региони со умерена клима. Освен плодот на малината кој се користи за џем, мармалад сокови, вино и колачи, листот на малината може да се користи за чај. Овој чај помога за намалување на крвниот притисок, а помага и кај парадентозата. Витамини, [[Минерал|минералиминерал]]и, [[растителни влакна]], [[Флавоноид|флавоноидифлавоноид]]и, сето тоа го содржат малините и [[Капини|капинитекапини]]те, кои освен што се вкусни, во својот состав има благотворно дејство при многу здравствени проблеми<ref>{{Наведени вести|urlname=http://"vecer.mk"/life/kapina-lek-za-krvta-hrana-za-teloto|title=Капина – лек за крвта, храна за телото!|work=Вечер|access-date=2017-09-08|language=mk}}</ref>. Исто така содржат [[биофлафоноиди]], кои делуваат како силни [[Антиоксиданти|антиоксиданси]] и го спречуваат создавањето на силни радикали. Ја зголемуваат апсорбацијата на [[Витамин Ц|витамнин Ц]] и помагаат во зачувување на [[Колаген|колагенотколаген]]от.
 
== Употреба ==
Плодовите од малината се слаткокисели, многу вкусни, ароматични и лесно варливи. Малината е десертно овошје, а плодовите можат да се користат како свежи и замрзнати, како и за обработка на: [[сок]], сируп, [[вино]], [[Ликер|природен ликер]], [[компот]], [[слатко]], [[џем]], [[мармалад]], [[сладолед]], [[Кандирано|кандирано овошје]], малина во прав и друго.
Листот практично се користи само во народната медицина, медицина за испирање на усните кај воспаление на нејзините слузокожи, кај воспалување на грлото и против дијареата. Влегува во состав на многобројни мешавини за лечење на заболени [[Кардиоваскуларни болести|кардио-васкуларни болести]], [[Желудник|желудникотжелудник]]от и цревниот систем, [[Менструален циклус|менструални]] и [[хормони|хормонски]] пореметувања и [[авитаминоза]]. Исто така влегува во состав на мешавина за ткн. пролетно чистење на [[Крв|крвтакрв]]та. Листот од малината може да замени некој чаеви, како што се индиски, грузиски и руски.
 
Во многуте земји плодот се користи во научната медицина како средство за исфрлање на течностите, кај [[Дијареја|дијарејатадијареја]]та и [[дермитат]]. [[Екстрактот]] од плодот делува против вирусот. Покрај тоа тој го активира [[панкреас|панкреасот]]от на лачање на [[инсулин]] па со тоа го намалува шеќерот во крвта. Се користи и во прехрамбената индустрија.
 
Во последно време се истражува делувањето на малината во малигните заболувања. Востановено е дека елагинската киселина, која ја има многу во малината, спречува размножување на ќелиите [[Рак (болест)|рак]]. Превентивно дејство има и плодот и чајот од листот на малината (и другите јајцести овошја: [[јагода]], [[капина]] и др.). Во терапијата на малигните заболувања малините не се лек и не можат да го заменат, но се добра заштита од тие болести.
Ред 61:
</center>
 
== Види уштеПоврзано така ==
* [[Јагода]]
* [[Капина]]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Малина