Права на Њутн-Гаус
Во геометријата, Њутн-Гаусовата права (или Гаус-Њутновата права) е правата која ги спојува средишните точки на трите дијагонали на комплетен четириаголник.
Средишните точки на двете дијагонали на конвексен четириаголник со најмногу две паралелни страни се различни и на тој начин одредуваат права, наречена Њутнова права. Ако страните на таков четириаголник се продолжат за да формираат комплетен четириаголник, дијагоналите на четириаголникот остануваат дијагонали на комплетниот четириаголник, а Њутновата права на четириаголникот е Њутн-Гаусовата права на комплетниот четириаголник.
Комплетни четириаголници
уредиСекои четири прави во општа положба (меѓу кои нема две паралелни и нема три кои се сечат во иста точка) формираат комплетен четириаголник. Оваа конфигурација се состои од вкупно шест точки, пресечните точки на четирите линии, со три точки на секоја права и точно по две прави низ секоја точка. [1] Овие шест точки може да се поделат во парови така што отсечките на правите определени со кој било пар не се сечат со ниту една од дадените четири прави освен во крајните точки. Овие три отсечки се нарекуваат дијагонали на комплетниот четириаголник.
Постоење на правата на Њутн-Гаус
уредиДобро е позната теоремата дека трите средишни точки на дијагоналите на комплетен четириаголник се колинеарни.[2] Постојат неколку докази за резултатот во кои се користат плоштини[2] или надворешни производи [3] или, како следниов доказ, на теоремата на Менелај, која се должи на Хилер и е објавена во 1920 година.[4]
Нека целосниот четириаголник е означен како на дијаграмот со дијагонали и нивните соодветни средишни точки L, M, N. Нека средните точки на се P, Q, R соодветно. Користејќи слични триаголници, се гледа дека QR ja сече AA' во L, RP ја сече BB' во M и PQ ја сече CC' во N. Повторно, од слични триаголници се добиваат следниве пропорции:
Меѓутоа, правата AB'C' ги сече страните на △A'BC, така што според теоремата на Менелај, производот на членовите на десната страна е −1. Така, производот на членовите од левата страна е исто така −1 и повторно според теоремата на Менелај, точките L, M, N се колинеарни и се на страните на триаголникот △PQR.
Примени кај тетивни четириаголници
уредиСледниве резултати се само некои во кои се користи Њутн-Гаусовата права за комплетни четириаголници и кои се поврзани со тетивните четириаголници, врз основа на работата на Барбу и Патраску.[5]
Еднакви агли
уредиЗа даден тетивен четириаголник ABCD, нека точката F е пресечната точка на двете дијагонали AC и BD. Продолжете ги дијагоналите AB и CD до пресечната точка E. Нека средишната точка на отсечката EF е N, а средната точка на отсечката BC е M (слика 1).
Теорема
уредиАко средишната точка на отсечката BF е P, Њутн-Гасовата права на комплетниот четириаголник ABCDEF и правата PM одредуваат агол ∠PMN еднаков на ∠EFD.
Доказ
уредиПрво покажете дека △NPM и △EDF се слични.
Бидејќи BE ∥ PN и FC ∥ PM, знаеме ∠NPM = ∠EAC. Исто така,
Во тетивниот четириаголник ABCD, важат овие еднаквости:
Затоа, ∠NPM = ∠EDF.
Нека R1, R2 се радиусите на опишаните кружници околу △EDB, △FCD соодветно. Со примена на синусната теорема на триаголниците, се добива:
Бидејќи BE = 2 · PN и FC = 2 · PM, добиваме дека Следува сличноста на триаголниците △PMN, △DFE од каде ∠NMP = ∠EFD.
Забелешка
уредиАко Q е средишна точка на отсечката FC, со истото резонирање следи дека ∠NMQ = ∠EFA.
Изогонални линии
уредиТеорема
уредиПравата низ E паралелна со Њутн-Гаусовата права на комплетниот четириаголник ABCDEF и правата EF се изогонални линии на ∠BEC, т.е. секоја права е слика на другата во однос на симетралата на аголот.[5] (Слика 2)
Доказ
уредиТриаголниците △EDF, △NPM се слични според горенаведениот аргумент, па затоа ∠DEF = ∠PNM. Нека E' е пресечната точка на BC и правата паралелна на Њутн-Гасовата права NM кој минува низ E.
Бидејќи PN ∥ BE и NM ∥ EE', имаме дека ∠BEF = ∠PNF и ∠FNM = ∠E'EF.
Затоа,
Два тетивни четириаголника кои имаат заедничка Њутн-Гаусова права
уредиЛема
уредиНека G и H се ортогоналните проекции на точката F врз правите AB и CD соодветно.
Четиристраниците MPGN и MQHN се тетивни четириаголници. [5]
Доказ
уреди∠EFD = ∠PMN, како што претходно беше покажано. Tочките P и N сe соодветните центри на опишаните кружници на правоаголните триаголници △BFG, △EFG. Затоа, ∠PGF = ∠PFG и ∠FGN = ∠GFN.
Затоа,
Според тоа, MPGN е тетивен четириаголник, и според истото резонирање, MQHN исто така лежи на кружница.
Теорема
уредиПродолжете ги правите GF, HF до нивните пресеци со EC, EB - во точките I, J соодветно (слика 4).
Комплетните четириаголници EFGHIJ и ABCDEF имаат иста Њутн-Гаусова права.[5]
Доказ
уредиДвата комплетни четириаголници имаат заедничка дијагонала, EF. N лежи на Њутн-Гаусовата права на двата четириаголника. N е подеднакво оддалечена од G и H, бидејќи е центарот на опишаната кружница околу тетивниот четириаголник EGFH.
Ако триаголниците △GMP, △HMQ се складни, па ќе следи дека M лежи на симетралата на правата HG. Според тоа, правата MN ја содржи средишната точка на GH и е Њутн-Гаусова права на EFGHIJ.
За да покажете дека триаголниците △GMP, △HMQ се конгруентни, прво забележете дека PMQF е паралелограм, бидејќи точките M, P се средни точки на BF, BC соодветно.
Затоа,
Забележете и дека
Оттука,
Затоа, △GMP и △HMQ се складни според признакот САС.
Забелешка
уредиПоради тоа што △GMP, △HMQ се складни триаголници, нивните опишани кружници MPGN, MQHN се исто така складни.
Историја
уредиДоказот за Њутн-Гаусовата права бил развиен од двајцата математичари по кои е именуван: сер Исак Њутн и Карл Фридрих Гаус. Почетната рамка за оваа теорема е од работата на Њутн, во неговата претходна теорема за Њутновата права, во која Њутн покажал дека центарот на кониката впишана во четириаголник лежи на Њутн-Гаусовата права.[6]
Теоремата на Гаус и Боденмилер вели дека трите кружници чии дијагонали се дијагонали на комплетен четириаголник се коаксални.[7]
Белешки
уреди- ↑ Alperin, Roger C. (6 January 2012). „Gauss–Newton Lines and Eleven Point Conics“. Research Gate.
- ↑ 2,0 2,1 Johnson 2007
- ↑ Pedoe, Dan (1988) [1970], Geometry A Comprehensive Course, Dover, стр. 46–47, ISBN 0-486-65812-0
- ↑ Johnson 2007
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Patrascu, Ion. „Some Properties of the Newton–Gauss Line“ (PDF). Forum Geometricorum. Архивирано од изворникот (PDF) на 2023-03-29. Посетено на 29 април 2019.
- ↑ Wells, David (1991), The Penguin Dictionary of Curious and Interesting Geometry, Penguin Books, стр. 36, ISBN 978-0-14-011813-1
- ↑ Johnson 2007