Пештера Маре

Локалитетот Пештера Маре е археолошки локалитет кој се наоѓа во истоимената пештера, на половина пат од Бољетин до Долни Милановац, 240м.н.в .

Влезот во пештерата, свртен кон североисток, достигнува висина од 10, длабочината на самата пештера е околу 65, внатрешноста е сува и се стеснува кон крајот во форма на инка. Пештерата, во која се откриени траги од постојана населба, била населена во доцното бакарно време ( Костолац - Коцофени ) и во раното железно време ( Басараби). Покојниците биле погребани во испружена положба, паралелно со течението на реката.

Пронајдени се и две извајани камчиња, украсени со геометриски мотиви. На горните, степенесто уредени тераси, имало помала населба во доцното бронзено и рано железно време. Нему му припаѓаат скромните остатоци од зачувана архитектура - правоаголни куќи со овални и поткоковидни печки. Потврден е само еден хоризонт на домување. Поголемиот дел од керамичкиот материјал припаѓа на доцното бронзено време ( Група на жолти ридови ) и раното железно време (раната култура на Басараби). Судејќи по керамиката собрана при извидувањето на долните тераси на локалитетот, се претпоставува дека во доцниот енеолит постоела помала населба од групата Коцофени која се протегала покрај бреговите на Дунав. На овој локалитет не е потврден континуитетот помеѓу енеолитот и доцното бронзено време, иако тоа е можно, со оглед на постоењето на населби од други праисториски периоди на блиските локалитети.

Во Ајдучка воденица се идентификувани три фази на живот од античкиот период: првата припаѓа на втората половина на I и II век и се однесува на населба со изразена автохтона, дакиска компонента, а потоа и првото утврдување од втората половина од IV век, уништена во инвазијата на Хуните.441 /443. година и третата фаза, која започнува со обновување на утврдувањето за време на владеењето на Јустинијан I во 6 век и завршува на крајот на истиот век.

Литература

• Више аутора (2015). Лексикони националних паркова Србије - Ђердап. Београд: ЈП Службени гласник - Географски институт "Јован Цвијић" САНУ. стр. 223. ISBN 978-86-519-1799-1. CS1-одржување: ref=harv (link)