Википедија

Никола Масловара

Никола Масловара - „Масли“ (Оџаци, 22 декември 1946 година) е меѓународно објавен и наградуван српски стрип уметник, карикатурист, сценарист, креатор на анимирани филмови, монтажер, издавач и педагог на уметничката култура.[1]

Тој е важен творец кој дебитирал во Сребрената ера на српскиот стрип, 1971 година. Негови авторски ликови и серии се Марко Краљевиќ, Фијукси, Тупавзан, Детектив Лаконогиќ, Хомоквовадис и многу други.

Успешно работел и на меѓународни лиценцирани стрипови како Биг Блек, Пинк Пантер, Бебе Мапет, Мачката Феликс, Том и Џери, Мики Маус . . .

Биографија

уреди

Основно училиште и гимназија завршил во родниот град. Се преселил во Нови Сад во 1967 година, каде што дипломирал на Вишата педагошка школа - ликовна насока.

Како студент се занимавал со карикатура, која ја објавувал од 1969 година во новосадските весници: Весели свет, Индекс, Дневник итн. Првиот стрип го објавил во 1971 година во Курири (издавач на „Дечје новине“, Горен Милановац). Во седумдесеттите години на 20 век се занимавал со карикатура и анимација, како и со реалистични стрипови. Откако во 1976 година го објавил стрипот Марко Краљевиќ во Забавник на Политика, компанијата речиси целосно се свртела кон карикатурни стрипови. Од 1979 г. живеел во Горен Милановац, каде се вработил во редакцијата на „Дечје новине“.

Во 1979 година заедно со Милан Буковац и хумористот Воислав Ратковиќ ја основал групата ФОНС. Во 1988 г. станал член на авторската група составена од Славиша Чировиќ, Брана Николиќ и Здравко Жупан, со кои работел на домашна серија.

Во текот на осумдесеттите, тој работел многу продуктивно како сценарист и илустратор. Создал цела низа херои - Тупавзан, Фијукси, Дебли Кркојет, Детектив Лаконогиќ, Барба Плима, Унгл Гунгл, Златко, Плавуша, Квадратко, Дарко, Боле и Ѓоле. . . Интензивно работел и на лиценцирани стрипови Big Black, Pink Panther, Baby Muppet, Felix the Cat, Tom and Jerry, Mickey Mouse.

Најмногу цртал на неговите сценарија, но повремено и на приказните на други сценаристи како: Миодраг Милановиќ („Барба Плима“, 1981-1982), Лазар Одановиќ („Том и Џери“, 1985-1986) и Брана Николиќ (, 1988 г. ). Напишал сценарија за стрипови цртани од Десимир Жижовиќ Буин („ Мирко и Славко “, една епизода, 1984), Миодраг Жариќ (серијал „Шушумиге“, 1985-1986), Милан Буковац („Трапавзан“, 1980) и Здравко . : „Мики и Баш Челик“,[2] 1999 година и „Зузуко“, 2004 година, како и „Гига и Гога“, 2004 година).

Објавувал стрипови во весниците на Србија и Југославија -Политикин Забавник, Ју стрип, Бисер стрип, Стрип забавник, Гигант, Екс алманах, Мале новине, Кекец, Дечје новине, Дечји одмор, Цепелин, Финеса, Велики одмор, Муња стрип и други, - но и во Шведска, Финска, Велика Британија, Италија. . .

По распадот на „Дечји новини“ во 1999 година, заедно со колегите Милорад Стевановиќ и Милован Петковиќ, ја основал издавачката куќа „Ден Арт“ и ги издавал авторските списанија за деца Велики одмор и Зврк.

Оригиналниот албум-интеграл на Масловарин Детектив Лаконогиќ бил објавен во 2013 година било објавено од куќата Розенкранц.

Самостојни изложби: Оџаци (1971), Карловац (1973), Нови Сад (1974), Горњи Милановац (1996) и Крушевац (2011). Изложувал карикатури на меѓународни групни изложби: Атина, Цуг, Монтреал, Скопје, Габрово, Истанбул, Љубљана, Берлин, Белград, Kноке-Хеист, Нови Сад, Крушевац…[3]

Од 2002 година работел како наставник по ликовна култура во ОУ „Десанка Максимовиќ“ во Г. Милановац, до 2011 година, кога заминал во пензија. Од 2007 година го водел Малото училиште за анимација во Краљево, кое освоило две награди на фестивалот за детски хумор во Лазаревац, во 2007 и 2008 година.

Оженет е со Мира и татко на синот Милан и ќерката Нада. Основачки член е на Здружението на стрип уметници на Србија.

На 28.09.2017 г. ја добил наградата „Среќко Јовановиќ“.[4]

Критички прием

уреди

Краљевиќ Марко и дружина (1976)

  • Со хумористичен поглед на српскиот среден век, овој стрип беше освежување на домашната културна сцена. Омилената жанровска тема беше благодарна за комичната адаптација, но поради играњето со епските митови и националната историја, стрипот беше погрешно протолкуван од српската јавност како намерна идеолошка провокација на режимот. Ваквиот впечаток изгледа потекнува од тогашните драматични околности во СФРЈ - неодамнешниот пад на „либералите“ во Србија и последиците од „маспот“ во Хрватска. Од оваа дистанца, ослободен од притисокот на општиот политички сомнеж во сè и секого, овој стрип слободно може да се оцени како достоен претставник на домашниот стрип жанр, ненаметлив и доброќуден поттик за општата поп-култура. - Предраг Ивановиќ [5]

Детектив Лаконогиќ (1986-1997)

  • Во Детектив Лаконогиќ, Масли е комплетен автор, сценарист и илустратор. Неговата необична смисла за хумор доаѓа до израз во сценариото. (...) Цртежот на Масли е препознатлив за познавачите на неговата работа. Тој е мајстор за гази, кој успева да создаде целина во еден кадар, во која има доволно хумор, така што текстот во балонот не е таму за да ја објасни сцената, туку да го направи гагот уште повеќе да се истакне, што е одлика на карикатурист. (…) Стрип остварување кое со право се најде кај најпознатите херои на хумористичниот стрип. - Борисав Челиковиќ [6]
  • На вака поставената сцена се одвиваат конкретни заплети кои се одликуваат со основната субверзија на Масли - почесто се појавуваат негативностите отколку позитивните, кои им ги „напаѓаат“ плановите и ги расипуваат. Така, иако правдата секогаш победува, фокусот се префрли на неочекуваната страна. Авторот е склон да ја даде главната улога и споредните ликови, отворајќи нови насоки за потенцијалниот развој на серијата. Цртежот на Масли е - како и целиот концепт на оваа серија - по патеката на француско-белгискиот цртан гаг стрип, кој благодарение на неговото хумористичко заминување може да биде наменет и за младите читатели и за оние со подолго комично искуство. - Илија Бакиќ.[7]

Мики и Баш Челик (1999)

  • Сценариото на Масловарин е духовито и флуидно, извонредно ги комбинира мотивите на народната приказна со психологијата на Дизни и генијалните драматични пресврти. Цртежот на Жупан е елегантен, во манир на класично училиште на Дизни, со дискретно одмерена лична нота. „Мики и Баш-Челик“ е најдобриот автохтон југословенски „Дизни“ досега, пример за безвременска племенска забава. - Зоран Стефановиќ[8]

Признанија (дел во изгработка)

уреди
  • Награда за карикатура „Икар“ (Земун, 1973),
  • Трета награда за стрип (Нови Сад, 1978 г.),
  • Прва награда на весникот Борба (Белград, 1979 г.),
  • Трета награда за стрип во (Франција, 1979 г.),
  • Прва награда на натпреварот за џез цртан филм (Белград, 1999 г.),
  • Прва награда на Центарот за култура Горен Милановац (1999),
  • Прва награда за карикатура на фестивалот Златен шлем[9] (Крушевац, 2010)
  • Титулата Витез на духот и хуморот ( Гашин Сабор, 2018) ја доделува Центарот за стрип уметност во Белград при Здружението на стрип уметници на Србија и Детскиот културен центар Белград[10]

Наводи

уреди
  1. ↑ Ђурић, Предраг. „Никола Масловара — биографија“, Удружење стрипских уметника Србије
  2. ↑ Мики и Баш Челик, одредница у
  3. ↑ „Никола Масловара & Јован Арсић Јовче”, Културни центар Крушевац 21. март 2011
  4. ↑ „ГМ Инфо: Николи Масловари уручена награда „Срећко Јовановић"“. Архивирано од изворникот на 29 септември 2017. Посетено на 29 септември 2017.
  5. ↑ Тамбурић Живојин, Зупан Здравко и Зоран Стефановић. Стрипови које смо волели: Избор стрипова и стваралаца са простора бивше Југославије у XX веку, „Омнибус“, Београд, (2011). стр. 131.
  6. ↑ Челиковић, Борисав. „Маслијев Лаконогић у акцији“, предговор у албуму: Детектив Лаконогић, „Розенкранц“, Бачки Маглић, (2013). стр. 5.
  7. ↑ Бакић, Илија. „Споредни главни детектив (Детектив Лаконогић Николе Масловаре — Маслија; издавач, 2013.)“, приказ, Дневник, Нови Сад, 2014.
  8. ↑ Тамбурић Живојин, Зупан Здравко и Зоран Стефановић. Стрипови које смо волели: Избор стрипова и стваралаца са простора бивше Југославије у XX веку, „Омнибус“, Београд, (2011). стр. 257.
  9. ↑ „У сусрет 19. Златној кациги”, РТС, 26. март 2011.
  10. ↑ Удружење стрипских уметника Србије.„Две госпе, седамдесет витезова и 6.000 улазака у племенити свет стрипа: Извештај са првог Гашиног сабора, 26. април — 11. мај 2018.” Архивирано на 18 мај 2018 г., 17. мај 2018.

Литература

уреди
  • Бакиќ, Илија. „Секундарен детектив (детектив Лаконогиќ Никола Масловаре - Маслија; издавач, 2013)“, рецензија, Дневник, Нови Сад, 2014 година.
  • Ѓуриќ, Предраг. „Никола Масловара - биографија“, Здружение на стрип уметници на Србија
  • Ѓуриќ, Предраг. „Интервју: Никола Масловара Масли“, објавено во: Златното доба на Војводинскиот стрип, „Моро / системски стрипови“, Белград, 2016 година.
  • Жупан, Здравко. Векот на стрипот во Србија, Културен центар - Галерија на современа уметност, Панчево, (2007). стр. 73, 80, 85, 86, 88, 89, 99, 102, 108, 112, 115, 121, 122 и 136.
  • Ивков, Слободан. Биографија во: 60 години домашен стрип во Србија, Галерија Ликовни сурет, Суботица, 1995, споменува на страници 47, 71, 262.
  • Масловара, Никола. Изложба на стрипови и карикатури (каталог), „Денови на стрипот“, Горњи Милановац, 1996 г.
  • Тамбуриќ Живојин, Жупан Здравко и Зоран Стефановиќ. <i id="mwvQ">Стрипови што ги сакавме: Избор на стрипови и творци од поранешна Југославија во дваесеттиот век</i>, „Омнибус“, Белград, (2011). стр. 131 и 257.
  • Челиковиќ, Борисав. „Маслијев Лаконогиќ во акција“, предговор на албумот: Детектив Лаконогиќ, „Розенкранц“, Бачки Маглиќ, (2013). стр. 3-5.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Никола_Масловара&oldid=5242860“