Википедија

Мајански биосферен резерват

Биосферен резерват Маја (шпански: Reserva de la Biosfera Maya) — природен резерват во Гватемала со кој управува Националниот совет на заштитени подрачја на Гватемала (CONAP). Резерватот за биосфера Маја зафаќа површина од 21.602 км², една петтина од вкупната површина на земјата.[1]

Биосферен резерват Маја
Густа тропска дождовна шума во Ел Мирадор, Гватемала. Ридот во преден план е пирамидата Ел Тигре, скриена од растителноста.
МестоЕл Петен, Гватемала
Површина21.602,04 km2 (8,340,59 sq mi)
Управно телоНационалниот совет на заштитени подрачја

Паркот е дом на голем број видови фауна, вклучувајќи го Мексиканкиот крокодил и окелираната мисирка. Тоа е исто така богата со флора вклучувајќи махагони, Bloma prisca, кедар, Bucida buceras, Haematoxylum campechianum, Rhizophora маш и Pimenta dioica. Областа се движи од мочуришта, до ниски планински масиви и има неколку водни тела, вклучувајќи езера, реки, потоци и сеноти.[2]

Резерватот е создаден во 1990 година за да се заштити најголемата област на американска тропска шума што останува северно од Амазон. Моделот на биосферниот резерват, имплементиран од УНЕСКО, се обидува да промовира рамнотежа помеѓу човековите активности и биосферата со вклучување на одржлив економски развој во планирањето на зачувување.

Човечка активност

уреди

Биосферниот резерват Маја е поделен на неколку зони, секоја со различен заштитен статус. Основните зони се формираат од неколку национални паркови и биотопи (зачувани диви животни), во кои не е дозволено населување, сеча или извлекување ресурси на луѓе. Тука спаѓаат националниот парк Лагуна дел Тигре, националниот парк Сиера дел Лакандон, националниот парк Мирадор-Рио Азул, националниот парк Тикал, биотопот Ел Зотц, биотопот Нахтан-Дос Лагунас, биотопот Серо Кахуи, биотопот Лагуна дел Тигре и природниот споменик Ел Пилар.[3][4] Основните зони зафаќаат површина од 7.670 км 2, што е 36% од биосферниот резерват Маја.[5]

Во зони со повеќекратна употреба (8484.40 км 2, 40%) и тампон зоната (4.975 км 2, 24%), што го сочинува јужниот дел на резервата, дозволени се одредени регулирани економски активности. Овие вклучуваат одржлива берба на дрво и традиционални шумски производи кои вклучуваат чикл, сок кој се користи во производството на гуми за џвакање, хат, украсно растение од палма што се користи во цветни аранжмани и пимента или миризлив пипер. Владата на Гватемала им додели концесии на шумите на локалните заедници, давајќи им право да практикуваат одржливо шумарство во зацртани области за 25 години. Меѓународните групи за набудување, како што е Советот за управување со шумите, ги потврдуваат активностите за сеча како одржливи. Во 2005 година, 4.500 км2 биле заверени.[6] Во другите делови на зоната со повеќекратна употреба, земјоделските заедници добија право да продолжат со земјоделство во т.н. земјоделски многуаголници.[7]

 
Плоштадот Тикал во декември 2010 година

Во биосферниот резерват Маја се наоѓа голема концентрација на антички градови на Маите, од кои многу се во фаза на ископување. Тикал е најпознат од нив, привлекува околу 120.000 [8] до 180.000 посетители годишно.

Басенот Мирадор, во северниот дел на Резерватот, содржи бројни меѓусебно поврзани градови на Маите. Проектот е во режија на Ричард Хансен, археолог во Ел Мирадор, најголемиот од овие локалитети, датиран од предкласичниот период на Маите. Други градови во регионот вклучуваат Ел Тинтал, Накбе и Вакна.[9]

Во 2018 година, 60.000 незабележани структури биле откриени од археолозите со помош на револуционерни ласери за технологија наречени „ лидар “ во северна Гватемала. Проектот бил мапиран во близина на биосферниот резерват Маја. За разлика од претходните претпоставки, благодарение на новите наоди, археолозите веруваат дека 7-11 милиони Маи луѓе живеат во северниот дел на Гватемала за време на крајот на класичниот период 650-800 АД LIDAR технологија дигитално отстранила крошна дрво за да се открие античките остатоци и покажа дека Маите градови како Тикал биле поголеми отколку што се сметало порано. Куќи, палати, возвишени автопати и одбранбени утврдувања биле откриени поради „ Лидар“. Според археологот Стивен Хјустон, тоа е огромно откритие за над 150 години археологија на Маите.[10][11][12][13][14][15][16][17][18][19][20]

Закани за животната средина

уреди

Екосистемите во биосферниот резерват Маја се соочуваат со бројни закани од човечки активности, вклучително и нелегално сечење дрвја, земјоделство и сточарство во заштитени подрачја, како и трговија со дрога, ловокрадство и грабежи на артефактите на Маја. Шумската област на резерватот се намали за 13 проценти во последните 21 година според непрофитната организација „ Алијанса дождовна шума“, која има неколку проекти за развој на заедницата во регионот. Од 2000 година, нелегалните ранчови добиток расчистиле околу 8 проценти од резервата. Некои од најекстремните уништувања на шумите се случиле во националните паркови Лагуна дел Тигре и Сиера дел Ланкандон.[21] Во анализата на Националниот парк „Лагуна дел Тигре“ на воздушните слики во 2020 година, пронајдени се докази за големи сточарство на добиток во 87% од сликите. Голема трговија била охрабрена од страна на владата во 1960 и од околу 2.002 трговија со дрога, перат пари со купување земјиште и говеда и продажба на месо за пари кои не може да се проследи до лек активност. Кампесините (земјоделци од мал обем) имаат помали парцели и имаат тенденција да одгледуваат прехранбени култури, како и пасишта, додека шверцерите со дрога расчистуваат десетици хектари кои се правоаголни, имаат долги прави линии и може да се забележат траги од гуми на трактори.

Надвореши врски

уреди

Наводи

уреди
  1. ↑ CONAP. „Listado de Áreas Protegidas (enero, 2011)“. conap.gob.gt. Архивирано од изворникот (xls) на 8 October 2011. Посетено на 14 June 2011.
  2. ↑ „Biosphere Reserve Information“. www.unesco.org. UNESCO. 8 March 2011. Архивирано од изворникот на 22 March 2017. Посетено на 4 February 2018.
  3. ↑ UNESCO. „MAB Biospheres Reserves Directory: Guatemala – Maya“. Архивирано од изворникот на 3 July 2009.
  4. ↑ „Estado Actual de la Reserva Biosfera Maya en Enero 2000“. ProPeten. Архивирано од изворникот на 2007-07-05.
  5. ↑ Ferretti, J. (2007). „Project Executive Summary Request for Council Work Program Inclusion under the GEF Trust Fund“ (PDF). gefweb.org. Архивирано од изворникот (pdf) на 14 January 2009. Посетено на 16 June 2009.
  6. ↑ Danna Harman. „At a store near you: eco-friendly lumber“. The Christian Science Monitor. Архивирано од изворникот на 8 May 2006.
  7. ↑ McNab, Roan Balas; Ramos, Victor Hugo (April 2007). „The Maya Biosphere Reserve and Human Displacement: Social Patterns and Management Paradigms Under Pressure“. Во Redford, Kent H. and Eva Fearn (уред.). Protected areas and human displacement: A conservation perspective (PDF). Working Paper No. 29. New York: Wildlife Conservation Society. ISSN 1534-7389. Архивирано од изворникот (pdf) на 2016-01-16.
  8. ↑ „Tourism as an Ally in the fight to save Peten“. Inter-American Development Bank.[мртва врска]
  9. ↑ „Mirador Basin Project“. www.miradorbasin.com. Mirador Basin Project. 2010. Архивирано од изворникот на 26 March 2016. Посетено на 4 February 2018.
  10. ↑ „Archaeologists Find Ancient Lost Cities Using Lasers“. www.msn.com. Посетено на 2019-09-15.
  11. ↑ „This Ancient Civilization Was Twice As Big As Medieval England“. National Geographic News (англиски). 2018-02-01. Посетено на 2019-09-15.
  12. ↑ „Sprawling Maya network discovered under Guatemala jungle“. BBC NEWS.
  13. ↑ „Archaeologists Find Ancient Mayan Lost Cities in Guatemala Using Lasers“. Newsweek.
  14. ↑ Little, Becky. „Lasers Reveal 60,000 Ancient Maya Structures in Guatemala“. HISTORY (англиски). Посетено на 2019-09-15.
  15. ↑ „Hidden Ancient Mayan 'Megalopolis' With 60,000 Structures Discovered in Guatemala Using Lasers“. www.yahoo.com (англиски). Архивирано од изворникот на 2019-09-05. Посетено на 2019-09-15.
  16. ↑ „Archaeologists found thousands of hidden structures in the Guatemalan jungle — and it could re-write human history“. Business Insider.
  17. ↑ „Hidden Ancient Mayan 'Megalopolis' With 60,000 Structures Discovered in Guatemala Using Lasers“. Newsweek.
  18. ↑ Chukwurah, Precious (2018-09-30). „Archaeologists Discover Ancient Mayan Lost City In Northern Guatemala Using Lasers“. Nigeria’s Entertainment News, Music, Video, Lifestyle (англиски). Архивирано од изворникот на 2019-09-05. Посетено на 2019-09-15.
  19. ↑ „This major discovery upends long-held theories about the Maya civilization“. The Washington Post.
  20. ↑ „Archaeologists discovered an ancient Mayan megacity hidden in a Guatemalan jungle“. BER.
  21. ↑ Michael Stoll. „A Visit to Beef National Park“. Pulitzer Center on Crisis Reporting.[мртва врска]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Мајански_биосферен_резерват&oldid=5175600“