Мали Трасцјанец (Maly Trascianiec, белоруски: Малы Трасцянец) - село во близина на Минск во Белорусија, поранешна Белоруска Советска Социјалистичка Република. За време на окупацијата на областа од страна на Нацистичка Германија за време на Втората светска војна (кога Германците ја нарекувале Рајхскомесеријат Остланд), местото станало логор на смртта.[1]

Field of Burial
„Погребно поле“ каде што била расфрлана пепелта на убиените и кремираните затвореници

Во текот на 1942 година, Евреите од Австрија, Германија, Холандија, Полска и Протекторатот Чешка и Моравија биле превезувани со воз во Мали Трасцјанец за да бидат наредени пред јамите и биле стрелани.[1] Од летото 1942 година се користеле и мобилни комбиња со гас.[2][3] Според Јад Вашем, Евреите од Минск биле убиени и закопани во Мали Трасцјанец и во друго село, Бољшој Трасцјанец, помеѓу 28 и 31 јули 1942 година и на 21 октомври 1943 година.[1] Како што Црвената армија се приближила до областа во јуни 1944 година, Германците ги убиле повеќето затвореници и го уништиле логорот.[1]

Проценките за тоа колку луѓе биле убиени во Мали Трасцјанец се различни. Според Јад Вашем, 65.000 Евреи биле убиени во една од блиските борови шуми, главно со пукање.[3] Историчарот на холокаустот Стефан Ленштад верува дека бројот е поголем, пишувајќи дека најмалку 106.000 Евреи биле убиени на ова место. Истражувачите од Советскиот Сојуз процениле дека имало околу 200.000 убиства во логорот и блиските места за погубување. Ленштад пишува дека проценките ги вклучуваат Евреите од гетото во Минск, кои броеле од 39.000 до речиси 100.000.[4][б 1]

Воспоставување на кампот и негово уништување

уреди
 
Мали Трасцјанец, Рајхскомесаријат Остланд. Местото на кампот е означена со црно-бела икона на череп.

Основната цел на логорот била убивање на еврејските затвореници од гетото во Минск и околината. Главен метод на извршување бил стрелачкиот вод. Биле распоредени и мобилни комбиња со гас. Балтичкиот германски СС- Шарфирер Хајнрих Ајхе бил администратор на кампот.[6] Додека Црвената армија се приближувала кон логорот во јуни 1944 година,[7] кон крајот на Втората светска војна, помеѓу 28 јуни и 30 јуни, Германците го убиле мнозинството затвореници затворајќи ги во логорите, палејќи ги нивните бараки, а кога некој се обидувал да избега од запалената зграда бил застрелан.[8][9][10] До 30 јуни целиот логор бил уништен, но неколку еврејски затвореници успеале да избегаат во околната шума Благовшчина и да преживеат до 3 јули кога Црвената армија што се приближувала стигнала до десеткуваниот логор.[8][9][10]

По војната

уреди
 
Споменик на повеќе од 10.000 австриски еврејски жртви во концентрациониот логор Мали Трасцјанец, свечено претставен во 2019 година.
 
Урнатините на зградата што се користела за лични работи на затворениците во концентрациониот логор Мали Трасцјанец

Жртви

уреди

Имињата на 10.000 австриски Евреи убиени во Мали Трасцјанец биле собрани во книгата Мали Трасцјанец – Das Totenbuch: Den Toten ihre Namen, од Валтрауд Бартон.[11]

Спомен

уреди

На местото на кампот е изграден споменичен комплекс.

Поврзано

уреди

Белешки

уреди
  1. Според „Црната книга“ на Илја Еренбург, во Трасцјанец биле убиени 206.500 лица, од кои 150.000 биле убиени во шумата Благовшчина помеѓу септември 1941 и октомври 1943 година, а уште 50.000 во шумата Шашковка помеѓу октомври 1943 и јуни 1944 година. [5]

Наводи

уреди
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 „Maly Trostinets“ (PDF). Yad Vashem. Архивирано од изворникот (PDF) на 29 November 2003."Maly Trostinets" (PDF). Yad Vashem. Archived (PDF) from the original on 29 November 2003.
  2. Heberer, Patricia (2008). „Justice in Austrian Courts? The Case of Josef W. and Austria's Difficult Relationship with Its Past“. Во Heberer, Patricia; Matthäus, Jürgen (уред.). Atrocities on Trial: Historical Perspectives on the Politics of Prosecuting War Crimes. Lincoln and London: University of Nebraska Press. стр. 131.
  3. 3,0 3,1 „Maly Trostenets, Camp, Belorussia (USSR)“. The International Institute for Holocaust Research, Yad Vashem. Архивирано од изворникот на 5 June 2019."Maly Trostenets, Camp, Belorussia (USSR)". The International Institute for Holocaust Research, Yad Vashem. Archived from the original on 5 June 2019.
  4. Lehnstaedt, Stephan (2016) [2010]. Occupation in the East: The Daily Lives of German Occupiers in Warsaw and Minsk, 1939–1944. New York and Oxford: Berghahn Books. стр. 30. ISBN 978-1-78533-323-1.
  5. Предлошка:Наведено списаниеl
  6. Kohl, Paul (2003). Das Vernichtungslager Trostenez: Augenzeugenberichte und Dokumente. Internationales Bildungs- und Begegnungswerk IBB. стр. 102–111. ISBN 9783935950077. Архивирано од изворникот на 2022-02-12. Посетено на 2021-10-26.
  7. „Contraction Camps: Maly Trostiets“. Jewish Virtual Library. Архивирано од изворникот на 2019-04-19. Посетено на 2019-11-25.
  8. 8,0 8,1 „Maly Trostinets The Death Camp near Minsk“. Holocaust Education & Archive Research Team. Архивирано од изворникот на 2019-11-21. Посетено на 2019-11-25.
  9. 9,0 9,1 „Maly Trostinets Camp“. Holocaust Historical Society. Holocaust Historical Society. Архивирано од изворникот на 2019-07-24. Посетено на 2019-11-25.
  10. 10,0 10,1 „Maly Trostinets“. Aktion Reinhard Camps. Архивирано од изворникот на 2014-07-01. Посетено на 2019-11-25.
  11. „Book presentation: Maly Trostinec – das Totenbuch: Den Toten ihre Namen geben“. Jewish Museum Vienna. 1 October 2015. Архивирано од изворникот на 5 June 2019. Посетено на 5 June 2019.